Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

dawns

dawns

O'i safle saff yn un gornel o'r stafell fe wnaeth ystumiau a oedd yn groes rhwng stumiau babŵn gwyllt a dawns y blodau.

Y Fari Lwyd oedd ein ceffyl ni, - digon dychrynllyd i gael gwared ag unrhyw ysbryd aflan (Gweler The Hobby Horse and other Animal Masks - Violet Alford.) Dawns y Glocsen wrth gwrs yw'r unig draddodiad dawnsio di-dor sydd gennym yng Nghymru.

Prinder grwpiau dawns sy'n bennaf gyfrifol am hyn wrth gwrs ond, wedi dweud hynny, mae yna sawl criw talentog wedi gadael eu marc ar y sîn dros y blynyddoedd.

Ymysg ei gweithgareddau mae'r Gymdeithas yn trefnu cyrsiau dawns a hyfforddi dawns, cynhyrchu a chyhoeddi dawnsiau a cherddoriaeth ar gyfer dawnswyr a cherddorion, cyhoeddi cylchgrawn blynyddol a rhoi ffocws i ddawnsio gwerin Cymru.

I Gymru, mae'n brawf pendant y gall ei thraddodiad dawns sefyll ysgwydd yn ysgwydd â thraddodiad unrhyw wlad dan haul.

Perfformiwyd rhai ou caneuon newydd megis Graffiti Cymraeg, Llenwi Fy Llygaid a Gweld y Llun - does dim dwywaith y bydd y caneuon yma yr un mor boblogaidd â Cae Yn Nefyn, Chwarae Dy Gêm, Dawns y Glaw ar clasuron eraill.

Dawns gystadleuol, orchestol yw hi; dynion yn dangos eu hunain i'r merched.

Gosgeiddrwydd a threfniant ysblennydd ein cerddorion ym Meillionen, lliw ac ysgafnder Dawns Flodau a grym dynion Dawns y Glocsen.

fe fydd dawns yno heno, a dydy'r bwyd ddim yn ddrwg chwaith.

Yr oedd y cynrychiolwyr wedi trefnu cinio a dawns tuag at elw cronfa cynrychiolwyr

Nid oeddem ni, y plant, i fynychu na dawns, na sinema, na siop chips, na ffair, na syrcas, na thafarn yn y Cei.

Fe gyflwynon ni'r dawnsfeydd canlynol; Meillionen, Dawns Flodau Nantgarw a Dawns y Glocsen.

Eto wrth syllu ar set drawiadol a naturiolaidd Angharad Roberts allwn i yn fy myw feddwl sut oedd y cynhyrchiad yma yn mynd i fod yn "arbrofol" - onibai fod yr ieir am ganu, gwneud dawns y glocsen a dodwy yr un pryd!

Mae ryddhau cerddoriaeth dawns yn gyson yn rhan o'r un genhadaeth - atgoffa cynulleidfa y tu hwnt i Glawdd Offa, a thramor, am fodolaeth Cymru a'r Gymraeg.

Clywn ei sŵn yn stwyrian ac yn murmur draw yno, a chyn bo hir dyma fo'n ymddangos o'i guddfan dan groesi'r llawr llydan ar ryw hanner dawns, ond wrth chwifio'i freichiau llithrodd y stethosgop o'i ddwylo dan sglefrio ar bolish y linolewm fel sarff rwberog.

Yn ogystal â pherfformiadau unigol, ychwanegwyd at y profiad gan gyfuniad effeithiol o actio, delweddu, canu, symud a dawns.

Yn Llangollen edrych am burdeb a dilysrwydd y traddodiad wna'r beirniaid, oedd yn bobol wedi'u trwytho yn nhraddodiadau gwerin a dawns gwledydd y byd, a gan mai saith o'r math yma o wyrda oedd yn tafoli yn Mallorca, penderfynwyd cadw at y ddwy ddawns oedd wedi ennill coron Llangollen inni, sef 'Cadi Ha' a 'Dawns y Glocsen' fel ein dawnsfeydd yn y gystadleuaeth.

Trwy'n llwyddiant yn Mallorca a Llangollen mae wedi dod â chlod byd-eang inni ac i Eirlys Britton fel hyfforddwraig gyda'r weledigaeth a'r gallu i dynnu allan ohonon ni rhyw ysbryd cyntefig o'r gorffennol fel dawnswyr, a chyflwyno traddodiadau dawns Cymru mewn ffordd chwaethus a medrus i safon aruchel.

ei dawns daer a rewyd yn stond.

'Rwy'n clywed ei fod wedi bod mewn dawns yno?

Er bod y Brenin Affos yn gwrthwynebu fflatiau yn ddiweddar (Pwy a allai dyfu wynwyn mewn fflat?) caniataodd Ynot i gynlluniau fynd trwodd am floc o fflatiau yn union ar gyfer tŷ helaeth Eproth, y Gweinidog Cerdd a Dawns.

Os bydd yna fandiaun gwneud argraff fawr, maen bosib y cânt eu gwahodd i chwarae ar noson Dawns yr Haf ym Mangor, lle bydd grwpiau enwog fel Space ar Lightning Seeds yn perfformion flynyddol.