Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ddatganoli

ddatganoli

Astudiaeth o ddatganoli o safbwynt Cristnogol.

Y swyddfa gofrestru tir a'r swyddfa drwydded deithio yn symud i Gymru fel rhan o bolisi'r Llywodraeth i ddatganoli swyddfeydd gweinyddol.

O ganlyniad i ddatganoli cafodd y rhaglen wleidyddol Maniffesto ei hymestyn i awr o hyd o fis Medi a pharhaodd y drafodaeth ar faterion llosg yn y gyfres hynod lwyddiannus, Pawb ai Farn, a oedd yn cynnwys cyfraniadau e-bost byw gan aelodau o'r cyhoedd am y tro cyntaf.

Er mai ganddo ef mae'r hawl cyfreithiol i benderfynu y mae ei bendderfyniad yn gwneud nonsens o ddatganoli a democratiaeth.

Y Llywodraeth yn cyhoeddi ei bwriad i gynnal refferendwm ar ddatganoli yng Nghymru a'r Alban.

Disgwyliwn i'r Cynulliad beidio canoli grym mewn un lle a galwn am ddatganoli'r Cynulliad ar dri safle drwy Gymru a galwn ymhellach am ddatblygiad o drefn wleidyddol lle datganolir grym i gymunedau Cymru drwy'r Cynghorau Cymuned a'r Awdurdodau Lleol.

Fe ddylai pobl sydd am i ddatganoli gael ei estyn a'i wireddu weld y potensial sydd gan ddeddfu o blaid y Gymraeg i osod cynseiliau deddfu mewn meysydd eraill.

Nid chwilio am Goron yr oedd T. James Jones, ond am glust i'w siom yn ei gydwladwyr wedi canlyniad y refferendwm ar ddatganoli.

Cafodd cefnogwyr y Cynulliad i Gymru eu siomi gan ganlyniad y Refferendwm ar Ddatganoli.

A dwi yn poeni bod y nod hwnnw yn diflannu o'r gôl hollbwysig honno a elwir yn ddatganoli grym.

Rhagor o ddatganoli wrth i fasnach a diwydiant gael eu trosglwyddo i ofal y Swyddfa Gymreig.

Yn y ddeddfwriaeth hon rhoddir grymoedd newydd i lywodraethwyr ysgolion a chyfundrefn o ddatganoli cyllid, sef Rheoli Ysgolion yn Lleol (RHYLL), sydd yn symud y penderfyniadau cyllido oddi wrth yr awdurdodau addysg lleol i ysgolion unigol.

Un o'r pethau sydd yn ddiddorol i ni heddiw ydy na cheisiwyd yn y chwech a'r saithdegau gyfuno'r ddau symudiad: at Brwsel ar un llaw, ac at ddatganoli ar y llaw arall.

O ganlyniad i ddatganoli cafodd y rhaglen wleidyddol Maniffesto ei hymestyn i awr o hyd o fis Medi a pharhaodd y drafodaeth ar faterion llosg yn y gyfres hynod lwyddiannus, Pawb a'i Farn, a oedd yn cynnwys cyfraniadau e-bost byw gan aelodau o'r cyhoedd am y tro cyntaf.

Hyd yn oed eleni yn myd addysg, maes ag iddo hir draddodiad o ddatganoli, ac mewn perthynas â gwasanaeth arolygu'r ysgolion, gwasanaeth o fowldiwyd gan neb llai nag Owen M.

James Jones, ond am glust i'w siom yn ei gydwladwyr wedi canlyniad y refferendwm ar ddatganoli.

Ni allai'r Datganolwyr weld ar y pryd mai mesur gan Blaid Lafur wan a rhanedig oedd y mesur dros Ddatganoli, ac nad oedd sawl aelod o'r Blaid Lafur ei hun yn gefnogol iddo.

Cofiwch fod gan y tair carfan yna resymau gwahanol dros alw am ddatganoli grym.

Roedd y Radio Wales Chronicle, rhaglen oedd yn rhedeg yn ddyddiol yn ystod y mis cyn y pen-blwydd, yn edrych yn ôl ar ddigwyddiadau'r 20 mlynedd diwethaf - o etholiad Margaret Thatcher ym 1979 i Ddatganoli - trwy gyfweliadau Vincent Kane gyda sêr y byd adloniant, cerddoriaeth a chwaraeon.

Thema ganolog: Oes y Brotest: cyfnod y protestio mawr yng Nghymru ac ym Mharis, America, a mannau eraill; yr Arwisgo yng Nghymru yn chwalu gobeithion llawer ond yn caledu cenedlaetholdeb, protestio mawr gan Gymdeithas yr Iaith ar faes yr Eisteddfod, ond y cyfan yn diweddau mewn siom gyda phleidlais negyddol Cymru yn y Refferendwm ar Ddatganoli ym 1979, ac ymateb T.James Jones yng nghystadleuaeth y Goron.

Yr oedd gan Sgotland eisoes fesur o ddatganoli - ei sustem cyfraith ei hun ac Ysgrifennydd Gwladol gyda sedd yn y Cabinet.

Thema ganolog: Llwyddiant: symud ymlaen ar ôl siom y Refferendwm ar Ddatganoli at brotest Gwynfor Evans ym 1980 ynghylch sefydlu Pedwaredd Sianel Cymru; sefydlu'r Sianel ym 1982, a diweddu gyda Chymru yn ymateb yn gadarnhaol i'r ail Refferendwm ar Ddatganoli, a'r Cynulliad ar ei ffordd ar gyfer y mileniwm newydd.

Fe ddylai'r grym fod yn amlwg yn cael ei ddatganoli o'r gwaelod i fyny.

Mae hyn yn crisialu ymrwymiad y BBC i ddatganoli gan sicrhau y caiff materion y dydd y sylw dyledus.

Mae Iwan Llwyd yn mynd â ni yn ôl i flasu eto y chwerwder a'r siom a brofwyd un mlynedd ar ddeg ynghynt wedi i Gymru droi ei chefn ar Ddatganoli.

Yn hytrach na chynnal Pwyllgorau Rhanbarthol, credwn y dylai gwaith dydd i ddydd y Cynulliad gael ei ddatganoli o Gaerdydd gyda gwahanol adrannau o'r Cynulliad yn cynnal canolfannau mewn gwahanol rhannau o Gymru.

Amcan: Sicrhau bod ymateb rhaglenni'r BBC i ddatganoli yn cael ei weithredu'n effeithiol, o fewn y fframwaith y cytunwyd arno gan Fwrdd y Llywodraethwyr.

Yr unig ffordd o sicrhau gwasanaeth Cymraeg yw trwy ddatganoli gwasanaethau i Gymru.