Rydach chi'n deall y teimladau sy'n mynd trwyddyn nhw ond does yna ddim byd sy'n ddealladwy ichi o ran yr iaith.

Yn enghraifft wych o ddiogelu ceinder iaith a pharhau'n ddealladwy.

Tadogodd un o'r milwyr y difaterwch ynglŷn â phethau crefyddol ar anallu pregethwyr a chaplaniaid i egluro'r gwirioneddau Cristionogol mewn iaith ddealladwy.

Ac er na chafodd ddiwrnod o ysgol Saesneg, dysgodd ei ddarllen a'i siarad yn ddealladwy.

O gofio hyn oll, y mae'n eironig o ddealladwy mai'r unig emyn o'i eiddo sydd wedi byw hyd heddiw yw 'Er maint yw chwerw boen y byd .

Yn Lloegr yn y tridegau cafwyd gweithiau Arthur Eddington, Edmund Whittaker, James Jeans, Bertrand Russell ac eraill a lwyddodd i gryn fesur i gyflwyno darganfyddiadau ffisegol y dydd mewn iaith ddealladwy i ddarllenwyr difathemateg.

Wedi i'r golygydd sôn am gyhoeddiadau Huw Jones o Langwm, eir ymlaen i drafod ei faledi, unwaith eto, mewn modd sy'n ddealladwy ac apelgar i'r ysgolhaig ac i'r darllenydd cyffredin.

Yn aml y mae plentyn yn siarad mewn ffordd ddealladwy ymhell cyn iddo fod â rheolaeth lawn dros seiniau iaith ei gymuned a gall pob defnyddiwr iaith hyfedr saernio brawddegau er nad oes ganddo, o angenrheidrwydd, ddealltwriaeth lawn o "ramadeg" ffurfiol llunio brawddegau.