Yr oedd gan Edwin feddwl mawr o Ben Owen a dug dystiolaeth huawdl i'w ddylanwad arno mewn erthygl goffa yn Y Dysgedydd.

Roedd erill yn mynnu cofio am y llyged glas gole'na, ac yn dweud fod ganddo fe ddylanwad o ryw fath arni hi - dylanwad wenci ar gwningen, os mynnwch chi.

Fodd bynnag, a chymryd bod y glud sy'n eu dal wrth ei gilydd yn hyblyg i ryw raddau, yna fe allai blygu tipyn dan ddylanwad grymoedd allanol.

Fis Mawrth y flwyddyn honno, yng nghanol ei holl brysurdeb fel gweinidog a llenor, cyhoeddodd ysgri\f orchestol-pymtheg tudalen--yn Yr Eurgrawn: "Tro%edigaeth John Wesley a'i ddylanwad ar Gymru%.

Byddai agwedd dychmygus a chreadigol o'r fath yn gwahaniaethu'n fawr oddi wrth y sefyllfa bresennol sydd wedi ei sylfaenu ar feddylfryd negyddol dan ddylanwad y Comisiwn Archwilio, nad yw'n meddu ar arbenigedd addysgol na chydwybod gymdeithasol.

Os teimlodd haneswyr llên Cymru'r rheidrwydd i gydnabod, er yn betrus, ddylanwad y Trwbadwriaid ar y Rhieingerddi, mae'n siŵr y buasai haneswyr llên y Trwbadwriaid eu hunain yn barod i hawlio dylanwad y llên honno arnynt, petasent yn gwybod amdanynt hwy, oblegid un o ryfeddodau'r canu Trwbadwraidd ydyw belled y cyrhaeddodd ei ddylanwad a chyflymed.

Sut bynnag, yr oedd Ymgyrch y Cyfamod yn ymgyrch gyffrous a llwyddiannus dros ben, a chafodd ddylanwad mawr ar dwf cenedlaetholdeb yn Sgotland.

Gwelwyd hefyd ddylanwad llenyddiaeth Lloegr a Ffrainc yn treiddio i'r traddodiad Cymraeg, nes bod llenorion yn benthyca naill ai destunau cyfan i'w cyfieithu a'u haddasu ar gyfer cynulleidfa newydd, neu'n codi enwau ac elfennau naratif unigol o'r ffynonellau estron, i'w hymgorffori mewn testunau cyfansawdd.

Yng ngweddill y bennod, canolbwyntio ar y fframwaith disgrifiadol sy'n diddori yr awdur ei hun, sed Gramadeg Systemig, a ddatblygwyd gan M A K Halliday dan ddylanwad syniadaeth ei gyn- athro, J R Firth, am lefelau dadansoddi, sef Sylwedd, maes Seineg a Graffeg; Ffurf, maes hyn gan Rynglefelau: Ffonoleg ac Orgraff, y rhynglefel sy'n cysylltu Sylwedd a Ffurf, a Chyd-destun (neu Ystyr), sy'n cysylltu Ffurf a Sefyllfa.

Rhaid crybwyll elfen nad oedd yn wybyddus i'r cynllunwyr cynnar ond a gafodd ddylanwad mawr ar eu datblygiad maes o law, sef gwaith Prosiect ieithoedd Modem Cyngor Ewrop.

Ni ellir peidio a sylwi chwaith ar ddylanwad yr Alban.

Cafwyd datblygiadau pellach dan ddylanwad ymneilltuaeth a gwerthoedd Oes Victoria.

Roedd y cynefindra'n deillio o ddylanwad dwfn cenhadaeth Presbyteriaid Cymru ar bobol y tir hwn yn y ganrif ddwetha a hanner cynta'r ganrif hon.

A chynnyrch ei ddylanwad ef oedd preifateiddio ffydd grefyddol a'i hysgaru oddi wrth wyddoniaeth.

Ond buan iawn yr ymysgydwodd o'r dynged honno, ac yn bennaf dan ddylanwad O.

Mae ei gyfraniad wedi bod yn fwy na'r hyn oedd yn digwydd ar y cae, oherwydd ei bersonoliaeth a'i ddylanwad ar ei gyd chwaraewyr.

Yn ystod yr amser a dreuliodd yn Rhydychen y daeth gyntaf o dan ddylanwad y Dadeni Dysg, a dyma'r pryd y dysgodd Roeg a Hebraeg, ieithoedd a fyddai'n waelodol bwysig isso wrth geisio trosi'r Ysgrythurau.

Yr ateb syml ydyw bod y golygydd wedi gofyn imi ddweud rhywbeth am ddylanwad miwsig arnaf fel bardd.

Er nad yw'r machlud mor ysblennydd a hynny mewn ardaloedd o ddiffeithwch mae'n aml yn gorchuddio'r tir dan glogyn coch wrth i belydrau'r haul ddal y gronynnau o dywod sy'n chwythu yn yr awel.Trwy gydol yr oesoedd bu'r haul a'i ddylanwad enfawr ar fywyd yn destun diddordeb mawr i ddyn.

Yn ôl ei dystiolaeth ei hun, mae wedi cael ei ysbrydoli yn ei waith gan ddylanwad Artistiaid Newlyn yn ogystal â gan ymdrafodaeth gyda chyd-artistiaid yn stiwdio DAI

Credai'r gwirfoddolwyr mai dod ag addysg o dan ddylanwad yr Eglwys Wladol oedd nod y Llywodraeth, tra dadleuai'r garfan honno a oedd yn barod i dderbyn grantiau, fod y Cymry'n rhy dlawd i gynnal eu hysgolion a'u colegau eu hunain, ac y dylid manteisio ar y cymorth.

Serch hynny, y mae hwn yn faes y bydd yn rhaid ei ddatblygu a byddwn yn ystod y cyfnod dan sylw yn ceisio defnyddio pob cyfle i ddwyn mwy o ddylanwad ar y sawl sy'n ffurfio a gweithredu polisïau economaidd a chymdeithasol.

Yr oedd yr hyn a gyhoeddodd ef cyn hynny yn dal yn gymysglyd o ran cyfeiriad a braidd yn ansicr, ac yn drwm o dan ddylanwad cywair esthetaidd Pater .

Fe orchymyn Cadog i'w wŷr ddod ê gwartheg o unrhyw liw a thrwy ddylanwad dwyfol troir hwyn'n goch a gwyn fel y deuant o flaen y llys.

Y mae lle i dybio iddo gael bywoliaeth Mallwyd un ai trwy ddylanwad yr Esgob Morgan neu yn rhodd ganddo ychydig cyn iddo farw.

Ar ôl yr ymchwydd yna, lle'r oedd yn amlwg yn drwm dan ddylanwad y pulpud, mae ei adroddaidau o ymweliad ag un o feysydd yr ymladd yn llawer nes at newyddiaduraeth fodern .

Bellach, dan ddylanwad Genefa, y mae wedi cefnu ar ddulliau rhydd Luther a Tyndale a welir yn Kynniver llith a ban ac amcanu at gyfieithu 'air yn ei gilydd' i'r diben, fel yr eglurodd mewn nodiad Saesneg yn y Llyfr Gweddi, 'i air Duw ei hun aros heb ei lygru na'i dreisio o genhedlaeth i genhedlaeth'.

Maen siwr gen i fod y Sgotyn hwn yn un o'r awduron mwyaf ei ddylanwad yn y byd.

Bu'r argyhoeddiadau hyn o eiddo ei weinidog yn ddylanwad arhosol ar Edwin.

Mae'n fwy na phosibl fod geiriad y salmau hyfryd hyn o dan ddylanwad cenadwri Iesu ei hun ond i fesur y maent yn adlewyrchu mudiad o dduwioldeb gwlatgar wedi ei liwio gan ddyhead y proffwydi gynt am gyfiawnder.

Ar y cyfan, felly, mae'n drawiadol cyn lleied o ddylanwad clasurol a fu ar y rhan fwyaf o farddoniaeth Gymraeg, a naturiol yw chwilio am esboniad ar hyn.

Ond, yn bwysicaf oll, daeth dan ddylanwad y Diwygida Proestannaidd.

Ni allai lai nag ymagweddu - yn y lle cyntaf, fodd bynnag - fel nofelydd Victoraidd, llenor a oedd yn drwm dan ddylanwad dulliau ffasiynol nofelydda yn yr oes honno.

'Roedd Doreen yn ddylanwad da ar Stan er ei fod yn dal i dwyllo yn y dirgel.

Yn olaf, dyma gyfnod o waith prysur ymhlith yr alltudion yn paratoi trosiad Saesneg newydd o'r Beibl; cyfieithiad a ddaeth yn enwog iawn fel 'Beibl Genefa% ac a fu'n fawr ei ddylanwad yn Lloegr.

Ynghylch manylion y myth o ran ei gynnwys, a'i ddylanwad ar feddwl y Cymry hyd at y ddeunawfed ganrif, ni raid manylu yma.

'Roedd Tyndale yn hyddysg yn ieithoedd gwreiddiol y Beibl, ond mae'n amlwg fod ei fersiwn o'r Testament Newydd yn ddyledus i fersiwn Erasmus a'i fod yn gyffredinol yn drwm dan ddylanwad fersiwn Luther.

Bydd y ffilm ddogfen yn dilyn Geraint ar hyd strydoedd y brifddinas, i gwrdd ar bobl ac i weld y llefydd gafodd ddylanwad arno yn ystod ei yrfa.

Mrs Thatcher yn dweud fod perygl i ddiwylliant gael ei foddi gan ddylanwad estroniaid.

'Dos di at Pedr,' meddai un o'r disgyblion wrth Ioan, 'mae gennyt ti fwy o ddylanwad na ni.

Gwynn Jones, ac awdl a oedd hefyd yn drwm dan ddylanwad Gwynn Jones yn gyffredinol.

Y mae rhywfaint o ddylanwad Gwenallt ar y gerdd, ac mae'n gerdd yn yr un cywair â rhai o gerddi beirdd fel W. H. Auden, Stephen Spender, C. Day Lewis a Louis MacNeice.

Dangosodd yr astudiaethau hyn fel yr oedd tafodieithoedd yn ymrannu'n ardaloedd ffocol, canolfannau o ddylanwad ar gyfer lledu nodweddion ieithyddol ac ardaloedd trawsnewid rhagddynt, sef ardaloedd yn rhannu nodweddion dwy neu ragor o ardaloedd ffocol cyfagos.

Pan ddechreuodd beirdd Cymru geisio efelychu patrymau clasurol yn y ddeunawfed ganrif, o dan ddylanwad Seisnig o bosibl, mae'n werth sylwi iddynt ddewis ffurfiau gn amlaf nad oedd dim yn cyfateb iddynt yn union yn y traddodiad Cymraeg, fel y fugeilgerdd, yr arwrgerdd neu'r epistol barddonol.

Gyda'i ddull lliwgar o adrodd stori a'i hymestyn o fodfedd i filltir, fe aeth yn rhan o'n chwedloniaeth, o'n traddodiad a mesur o'i ddylanwad ar gymdeithas yw fod ei straeon yn dal yn fyw, ymhell ar ei ôl.

Y llynedd cefais innau flwyddyn Sabothol, a threuliais hi yn dechrau darllen ar gyfer astudiaeth arfaethedig o ddylanwad y Beibl ar lenyddiaeth Gymraeg y canrifoedd modern.

Yn yr amgylchiadau nid syn yw clywed fod Daniel Owen wedi dechrau colli ei gwsg yn ceisio barddoni er mwyn cipio'r llawryf mewn gwahanol gystadlaethau: Nid oes edefyn cyson o ddylanwad a dynwarediad clasurol yn rhedeg trwy leynyddiaeth Gymraeg, o'r math sydd yn hawdd ei ganfod mewn llenyddiaethau eraill megis y Saesneg, y Ffrangeg neu'r Almaeneg.

Nid oes amheuaeth na fu gan ardal Penllyn, holl natur a naws y wlad a'i hiaith, ddylanwad anhraethol ar ei ieithwedd, ar y ffordd y syniai am fodolaeth a'r ffordd y dehonglai arwyddocad ei brofiadau hen a newydd.

Roedd yna gred - a oedd ran amlaf yn wir - fod y wasg yn ddylanwad.

Wedi penderfynu cymryd y gambl, daeth hi'n amlwg fod gan Sylvia ddylanwad a grym sylweddol.

Gan nad oedd yn flwydd oed pan foddwyd ei dad yng ngwaith glo Argoed, ei fam fu'r prif ddylanwad ar Ddaniel Owen.

Er hynny, yr oedd yr Annibynwyr a'r Bedyddwyr at ddiwedd y ddeunawfed ganrif yn dod fwyfwy o dan ddylanwad y Diwygiad Efengylaidd ac yn mabwysiadu dulliau efengylu a oedd yn gyffredin iddynt hwy a'r Methodistiaid.

Mae'r arferiad o addurno'r tai gyda phob math o ddeiliach fythwyrdd yn mynd yn ôl i'r oesoedd paganaidd pan oedd pobl yn cael eu hudo gan y coed fythwyrdd oedd yn ffynnu fel pe baent o dan rhyw ddylanwad hudol yn ystod hirlwm y gaeaf pan oedd pob dim arall yn ymddangos yn farw.

Corff heb ddannedd, na fawr o ddylanwad, ond corff er hynny y byddai Mrs Thatcher wedi ei wrthwynebu'n ffyrnig petae hi yn arwain y tîm yng Nghytundeb Maastricht.

Ni pharhaodd y mudiad clasureiddio hwn am fwy nag un genhedlaeth, serch hynny, ac ni welir fawr o ddylanwad clasurol ar farddoniaeth y bedwaredd ganrif ar bymtheg, onid yn anuniongyrchol efallai trwy ddylanwad Goronwy Owen a'i gyfoeswyr.

Dyma un o feirdd pwysicaf y dyfodol yn ymddangos ar y llwyfan eisteddfodol, ac yn llunio awdl ragorol a oedd yn drwm o dan ddylanwad athroniaeth Thomas Aquinas.

Mae Culhwch, yn ei lasoed, wrth geisio ymaflyd yn yr Hunan, yn symud oddi wrth ei fam(au), dan ddylanwad y tad - yr ochr fwyaf echblyg i fywyd - ac wedi iddo ymryddhau oddi wrth yr elfen famol, rhag bod yn Oidipos, yn meddiannu a phriodi'r elfen fenywaidd dderbyniol, briodol i'r Hunan, sef ei amima: Olwen.

Cafodd y llyfr gryn ddylanwad ar ieithyddion yn y ganrif hon a chrynhoir ei brif bwyntiau'n ddeheuig iawn gan y Dr Thorne.

Rydan ni wedi byw efo cysyniad o oes pan oedd papurau Cymraeg yn ddylanwad torfol, oes y Faner ddi-grant, ac oes pan oedd newyddiadurwyr a golygyddion Cymraeg yn baglu ar draws ei gilydd ar Faes Caernarfon.

Bu'n enwog a mawr ei fri a'i ddylanwad yn yr Amerig adeg eu chwyldro.

Hwyrach mai'r enghraifft fwyaf gwiw o'r peth ydyw astudiaeth Saunders Lewis o Williams Pantycelyn, lle y gwelwyd tipyn o ddylanwad Freudiaeth.

Newidiodd yr dd a'r n eu lle ac aeth yr i yn u dan ddylanwad du mae'n debyg.

Mae'n ddiau y gallasai gysoni'i fywyd gwleidyddol â'i grefydd draddodiadol, Hindwaeth, a chydnebydd ef ei hun ddylanwad Cristnogaeth arno, yn enwedig y foeseg a geir yn y Bregeth ar y Mynydd.

Awdl ar fesur 'Madog' T. Gwynn Jones, ac awdl a oedd hefyd yn drwm dan ddylanwad Gwynn Jones yn gyffredinol.

Yn y gerdd 'Pentref ' mae'n poeni am ddylanwad y dechnoleg newydd, technoleg newydd sy'n ail-greu'r byd ar lun pentref byd-eang.

I blentyn bach sydd heb eto feistroli iaith y gymuned y mae'n byw ynddi, y mae'r ffaith bod y bobl sy'n ei amgylchynu ag iaith yn dangos yn gwbl amlwg iddo eu bod yn DISGWYL iddo yntau hefyd ddatblygu'n siaradwr, yn ddylanwad pwysig arno.

Er cydnabod mai hwy oedd y prif ddylanwad addysgol yng ngogledd Cymru a'u bod wedi cyfoethogi'r bobl yn ddiwinyddol trwy gyfrwng yr iaith Gymraeg, roedd eu cyfraniad ym mhob maes arall yn brin iawn.

Diau i'w gyfeillgarwch a Lhwyd fod yn ddylanwad ar Rowlands ac yn addysg iddo, ond yr oedd wrth reddf yn fyfyriwr darllengar, cynhwysfawr ei ddiddordeb.

O dan ddylanwad dynion fel ef a J. P. Davies deuthum yn genedlaetholwr yn ddiarwybod.i mi fy hun.

Mae pob agwedd ar ein bywyd bellach yn cynnwys elfen, o leia, o ddylanwad byd gwyddoniaeth a thechnoleg.

Ac yr oedd Schleiermacher i ddod yn ddylanwad mawr ar feddwl Cymru erbyn dechrau'r ganrif bresennol.

Felly'r bobl a adawodd y r Eglwys ac y sy'n honni medru sylweddoli gweledigaeth yr Eglwys o'r tu allan iddi--yng ngrym y gallu a drowyd ymaith, ond sydd heb orffen ei ddylanwad, y llwyddant hwythau.

Mae ymddygiad disgyblion a'u hagwedd at waith yn dda a chaiff y rhain ddylanwad cadarnhaol iawn ar safonau cyflawniad.

Yn wir, tybir ei fod yn gweithredu i adfer y corff i'w gyflwr normal pan fo rhyw ddylanwad yn tueddu i'w yrru ar gyfeiliorn.

I raddau helaeth ymateb i argymhellion y llywodraeth 'roedd y ffermwr unigol - datblygwyd peirianwaith eang o grantiau a chyngor ac o addysg, yn wreiddiol dan adain Llundain, ac yn ddiweddarach o dan ddylanwad Brwsel a'r Polisi Amaeth Cyffredin (PAC/CAP).

Gwelir rhyw gymaint o ddylanwad Lladin a Groeg yng ngwaith rhai o awduron rhyddiaith y Dadeni Dysg: meddylier, er enghraifft, am ragymadrodd Gruffudd Robert i'w Ramadeg Cymraeg, lle y mae'r awdur yn amlwg yn efelychu dulliau Plato a Cicero o ysgrifennu deialog.

Pam, felly, o ystyried ei bwysigrwydd a'i ddylanwad ar y gymdeithas, yr anwybyddir y traddodiad morwrol i raddau helaeth.

Yr un pryd mae'n briodol gofyn oni fyddai gan Lywydd Cynulliad Cymru ac yntau'n llefaru yn enw tair miliwn o Gymry gryn ddylanwad yn Llundain ac ym Mrwsel?

Credai W J Gruffydd, fel y dengys y cyfeiriad at y ffynonellau Ffrangeg yn y dyfyniad uchod, for yr Anglo-Normaniaid yng Nghymru, yn arbennig yn Neau Cymru, wedi noddi beirdd o Gymry a beirdd o Norman- Ffrancwyr, fod y ddau ddosbarth o feirdd wedi dylanwadu ar ei gilydd, ac mai'r prif ddylanwad a ddaeth ar y Cymry ydoedd dylanwad y mudiad barddonol a reiddiodd allan o Ddeau Ffrainc, hynny yw, dylanwad y mudiad trwbadwraidd.

Pwysleisiwyd hyd yma ddylanwad y Mudiad Gwyrdd ar ein hymwybyddiaeth o'r perygl i ecoleg y byd.

'Llunnir rhannau sylfaenol o'n bywyd gan ddylanwad y cwmwl tystion, a aeth o'n blaen arnom,' medd Peate yn Rhwng Dau Fyd; tystia'r hunangofiant trwyddo, serch hynny, i ddylanwad mwy cyrhaeddbell ac arhosol dynion byw y daeth i'w hadnabod yn bersonol.

Ychydig yn ddiweddarach na phapur yr Athro W J Gruffydd fe ymddangosodd papur gan yr Athro Lewis Jones, 'The Literary Relationships of Dafydd ap Gwilym', lle pwysleisir drachefn ddylanwad y Trwbadwriaid ar Ddafydd ap Gwilym ond yma pwysleisir ef ochr yn ochr â dylanwad barddoniaeth Ladin Glasurol a barddoniaeth Ladin yr Ysgolheigion Crwydrad.

Ond nid oes dim o ddylanwad gwaith manwl, cywir ei fesuriadau bwrdd darlunio'r pensaer yn gadael ei argraff yn y gwaith sydd yn cael ei arddangos.

Fel pob pentref glan mor roedd yna ryw ddylanwad mawr oddi ar y Saeson, yr ymwelwyr, y bobl ddieithr - y "visitors".

Yn sicr, mae'r harmoneiddio a geir ynddi yn adlewyrchu arddull Steve Tyler a'r criw, sydd unwaith eto yn arwydd o ddylanwad yr Unol Daleithiau ar gerddoriaeth Stereophonics.

Cawn hanes Seth, y prif gymeriad an-hoffus, a'i ddylanwad ar y bobl o'i gwmpas.

Gallwn grynhoi felly trwy ddweud fod yr eglwysi'n sefydliadau neilltuol gryf yn Eifionydd ac yn ddylanwad grymus iawn ar fywydau'r trigolion.