Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ddynion

ddynion

Yn erbyn cefndir yr ymgyrch hon y clywn ei lais yn galw ar ddynion i gymryd i fyny'r groes a'i ddilyn - anogaeth sydd ar y naill law yn eu cyfarwyddo i gerdded ffordd tangnefedd ac ar y llaw arall yn eu gwahodd i gyfranogi o ddioddefaint y Selotiaid yr oedd eu cyrff meirwon weithiau i'w gweld ar groesbrennau mewn mannau amlwg ym Mhalestina.

Yr ochr arall i'r lon i giat y Pandy mae fferm Glanrafon, ac ychydig i fyny oedd y Bull Inn, a gedwid gan John Thomas, a pherthynai y dafarn yr amser honno i Mr Lambert, gwr bonheddig oedd yn byw yn Tanygraig, Traeth Coch, ac mae gennyf gof amdano yn dod i'w oed yn un ar hugain, yn cael ei dynnu mewn cerbyd gan ddynion ifanc, ac rwy'n cofio bod pont o flodau ger y Pantom Arms.

Gwelai hefyd ddynion yn gweithio yn y caeau.

Ar adeg arall roedd o'n gweithio hefo un ar ddeg o ddynion eraill mewn chwarel, hwn eto mewn lle pur wyllt, a phawb yn byw mewn cytiau a gofalu am eu bwyd eu hunain.

Yn fynych cyfeiria'r sylwadau at ddynion a merched yn ddiwahân yn hytrach nag at un rhyw yn unig.

Byddai wyth o ddynion yn y 'criw dal rhaff'--saith i ollwng y rhaffwr dros yr ymyl a'i ddal yn ddiogel wedyn tra byddai'n gweithio, a'r wythfed, yr hynaf fel rheol yn gwasanaethu fel 'flagman'.

Criw o ddynion y Cyngor Sir fyddai'n mynd i'r afael ag o a dim rheitiach na rhaw bob un i'w daclo.

Ma' gan y Reverend Jones lyfyr ar gyfer pob gofyn ac mae ynddo fo weddi addas dros bob cyflwr o ddynion.

Yr hyn syn ddiddorol yw sut y mae'r Just Gay Enoughs wedi esgor ar fathau eraill o ddynion - fel yr NQGEs (Not Quite Gay Enogh) syn gyrru o gwmpas mewn picyps.

Am hynny, ystyria y pethau hyn, fel na chredech dy fod yn well na'r un o'th gyd-ddynion, rhag it wrth feddwl, ddisgyn o'th falchder ar frys, a chael dy frifo mwy wrth ystyried fod gwraig dlawd yn gwenu ar sebon bob dydd gan gofio'r sbort a roddaist iddi.

Unig ddrwg hyn, wrth gwrs, yw eu bod nhw'n gwneud i ni ddynion dros ein 48 deimlon 84 mewn cymhariaeth.

Wedi'r cyfan, nid ei ansoddeiriau cymwys, er bod y rheini ganddo, nid saerni%aeth gymesur mewn ysgrif a phennod, yw gogoniant Owen Edwards, ond ei ddarluniau o ddarn o wlad; ei bortreadau o ddynion a gyfarfu; ei ddoniolwch direidus; ei hynawsedd a'i radlonrwydd; yr ychydig wermod weithiau pan wêl "wyneb coch rhyw Philistiad o Sais ariannog"; ei onestrwydd unplyg wrth gofio am Gymru yn yr Eidal neu Lydaw, a dewis ei moelni digelfyddyd crefyddus hi o flaen pob ysblander lliw a chyfoeth.

Mae'n wir fod Owen Gruffydd yn cyfateb mwy neu lai i Len Roberts yn Cwmardy, y ddau'n ddynion ifanc adeg y rhyfel.

Eto ac eto a thrachefn a thrachefn nes i ni weld llawer o ddynion yn mynd â'r elor at dy ewyrth Richard.

Doedd hi ddim yn beth anghyffredin darganfod cyrff pedwar neu bump o ddynion y pentre' ar ei rhiniog y bore wedyn.

Yr oedd angen caban 'mochal ffiar yn un o'r ponciau, caban go helaeth i lochesu tua deg ar hugain o ddynion, ac yr oedd yn fater o frys.

Y mae dyn yn rhydd i chwalu cymdeithas; y mae ganddo hefyd y gallu, mewn cyd- weithrediad â'i gyd-ddynion, i lunio amodau cymdeithas glos a llewyrchus.

Mewm un cornel o'r stafell y tu ôl i un o'r pileri, roedd mintai fechan o ddynion wedi troi'u cefnau ar y dawnswyr ac yn crynhoi eu sylw ar y dis bach du a gwyn a daflwyd gan y naill ar ôl y llall ar y bwrdd.

Ymhob pentre' mae gweddwon sy wedi colli'u plant yn awr yn gorfod ysgwyddo'r baich o adeiladu'r economi heb lawer o ddynion i'w helpu.

O dan yr ymagweddu hwn ceid cronfa o ragrith siofenistaidd a ganiatâi ryddid, os nad penrhyddid, i ddynion, ond a gollfarnai'n chwyrn a diarbed unrhyw ferch, boed honno'n briod neu beidio, a hawliai'r un rhyddid iddi'i hun, neu a syrthiai'n ysglyfaeth i ysfa rywiol dyn.

Unig bwrpas y tai cyrddau a godwyd yn yr ardal ar ddiwedd y ddeunawfed ganrif a dechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg oedd bod yn fannau cyfarfod i ddynion gael clywed Gair Duw yn cael ei ddehongli.

Roedd llawer o ddynion yn llygadu Madelen, ond nid oedd hi yn hidio am neb ond Bernez.

Merched Beca a'u hysbrydolodd yn y lle cyntaf, y grþp hwnnw o ddynion a wrthryfelodd yn llwyddiannus yn ystod y ganrif ddiwethaf yn erbyn y tollbyrth.

Cynlluniwyd peiriannau gan ddyn yn awr sydd yn abl i gyflawni gwaith y tybid gynt fod yn rhaid wrth ddynion i'w gyflawni.

Yr un wythnos y dywedwyd hynny datgelwyd hefyd fod merched gyda geirfa dda yn cael eu hystyried yn fwy secsi gan ddynion na merched llai rhugl.

Rhedodd tri neu bedwar o ddynion o'r cysgod ac wedi diffodd y peiriannau aeth y peilat o'i sedd ac agor y drws a neidio allan.

Ac yn bennaf yr adeg hon o'r flwyddyn, byd y synhwyrau, byd yr ogleuon hydrefol y ceisid eu hatgynhyrchu mewn sentiach drud i ddynion: oglau lleithder siarp, mwsog a ffwng a rhedyn.

Gyda'r nos yn yr haf byddai'r meinciau i lawr ger Penycei yn llawn o ddynion mor, pawb a'i bibell yn ei ben yn hel atgofion am hynt a helynt cychod a llongau.Clywid enwau llefydd fel Valparaiso, Taltal, Callao, Buenos Aires, Cape Town, Hambro a Genoa yn amlach o lawer na llefydd fel Pwllheli a Chaernarfon.

439 o ddynion a bechgyn yn cael eu lladd yn nhrychineb glofa Universal, Senghenydd.

Ond fe ddiffoddwyd y fflamau hynny a gyneuwyd gan ddynion a fynnai reoli'r byd crwn cyfan yn fuan - nid oedd golau'r gobaith mor hawdd ei ddiffodd.

Ar y cyfan cânt eu portreadu yn ddynion gyda grym ewyllys cryf, yn benderfynol, yn ddewr, yn llawn o hunan ymddiriedaeth a hunan-gadwedigaeth.

Wrth imi fynd yn hyn mi ddysgais mai dim ond tynnu'n coesau ni oedd yr hen ddynion.

`Cael ysgwyd llaw â 'nghefnder yn ei gegin ei hun'; sgrifennu am arferion byw yr Americanwyr cyffredin; `cael cyfle hefyd i ysgwyd llaw â rhai o'i ddynion cyhoeddus'; rhoi blas o wleidyddiaeth a pholisi; `gweled hefyd rai o olion y galanasdra ofnadwy diweddar'; fel newyddiadurwr o'r iawn ryw, cyfleu rhywfaint o gyffro'r funud.

Ar ol y ffilm caiff Mona'r usherette a Trefor y projectionist wybod gan Eli y rheolwr sydd ar fin ymddeol fod y lle i'w gau - penderfyniad ciang o ddynion di-Gymraeg na fu erioed ar gyfyl y lle.

Yr oedd tad-cu Dafydd Pen-y-graig, Richard Cwm-garw, a'i frodyr Watkin a William a Morgan Cwm-garw yn ddynion adnabyddus yn y lle yn gynnar yn y ganrif o'r blaen, a magodd bob un ohonynt deuluoedd lluosog o fechgyn cryfion a merched glân.

Dewch - ar unwaith.' Dilynodd criw o ddynion y ci o'r pentref i ganol yr eira trwchus.

Câi driniaeth mewn ysbyty ar ôl pob curfa, ond nid oedd dim tynerwch i'w gael yn y fan honno ychwaith--mae'n disgrifio fel y câi ef, a rhyw ugain o ddynion eraill oedd yn dioddef gan effeithiau fflangellu, eu gyrru fel anifeiliaid gwylltion i'r môr bob bore er mwyn i'r dwr hallt losgi'r briwiau.

ac ugeiniau o ddynion yn haner noethion yn gwau trwy eu gilydd fel morgrug aflonydd, a'r chwys yn disgyn oddiwrthynt yn gafodydd i'r llawr; twrf y morthwylion a therfysg y peirianau mor ddychrynllyd, nes crynu y mynyddau cyfagos i'w sylfeini.

Roedd cannoedd o ddynion arfog yn arwain yr orymdaith.

"A faint o ddynion sydd gennym ni - rhyw ddau gant ar y mwyaf."

"Does dim digon o le i ni i gyd ar yr un beic, a rydym yn syrthio ar bennau'n gilydd byth a hefyd." Ar _l amser hir, dyma'r dyn trwsio sosbenni yn codi ei ben, yn agor ei lygaid ac yn dweud, "Wel, dyna ddynion bach od ydych chi.

Gadawodd ef Ogledd Cymru i fod yn Brif Weinidog Prydain Fawr ac yn un o ddynion mwyaf pwerus y byd.

Bu yn ymarfer y Gwarchodlu Cartref yn ystod y rhyfel diwethaf, a diddorol yw yr hanesion sydd gan amryw o ddynion lleol a fu dan ei hyfforddiant y dyddiau hynny.

A'i gadael i ddynion a fyddai'n mynd ati yn ddiymdroi i'w difwyno a'i dinistrio.

Gellwch feddwl ein bod ni braidd yn gyndyn i fynd am yr archwiliad yma ar ôl gwrando ar hanesion yr hen ddynion yn y chwarel.

Yn wir, nid oedd trwch y dyrfa'n ddynion rêl o gwbl ond yn hytrach gweithwyr o ddiwydiannau eraill a ddymunai ddangos eu hochr.

Er bod dipyn dros hanner o ddynion rêl Llanelli yn perthyn i undeb, ni chyffyrddwyd yr ardal gan y streiciau answyddogol a ddigwyddodd mewn mannau eraill o ddechrau mis Awst.

Rwyf am adael y blynyddoedd cyntaf, pan agorwyd y gwaith allan, ac am ddechrau rwan hefo'r gwaith wedi ei ddatblygu tipyn bach, hynny yw, wedi gwneud lle i ddynion weithio yno.

Dyma ddynion na chlywir mwy na mwy am eu dawn bregethu ond yr oeddent yn cyfuno syberwyd ac ysgolheictod y traddodiad hyn gyda chroesawu'r tymhestloedd pentecostaidd a brofasant yn ystod eu gweinidogaeth.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol 439 o ddynion a bechgyn yn cael eu lladd yn nhrychineb glofa Universal, Senghenydd.

Ond yr hyn a'm tarawodd i, a'r tafod yn y boch, oedd: os yw merched sydd yn bwriadu mynd i'r weinidogaeth yn fwy tebyg i ddynion, ac i'r gwrthwyneb, yna beth felly yw'r anhawster ynglyn ag ordeinio gwragedd yn yr Eglwys Anglicanaidd?

Yma, cafodd wyth mil o ddynion, gwragedd a phlant eu dienyddio.

200 o ddynion di-waith yn cychwyn ar eu gorymdaith o Jarrow i Lundain.

Ar Galan Mai duai grþp o ddynion eu hwynebau a mynd o gwmpas yr ardal yn ail-ddeffro'r ddaear o'i thrwmgwsg gaeafol.

I ddynion tebyg iddo ef, yn enwedig pan fyddai dadl economaidd iwtilitaraidd gref drosti, a'r cof am derfysgoedd diweddar yn rhoi min ac awch arni, roedd addysg yn anad dim yn fodd i gael dylanwad ar y dosbarth gweithiol.

Trodd oddi wrth y Tywysog Arian i wynebu, er mawr syndod i Meic, fyddin fawr o ddynion a merched wedi'u gwisgo'n debyg iddo a oedd wedi ymgynnull y tu ôl iddo.

Ond yn troi'n win blasus - o brynu potelaid gan un o'r hen ddynion wyneb-lledr a mwstas Stalinaidd, gwyn, a chap stabal am ei ben, sy'n eistedd yng nghysgod olewydd efo rhesiad o boteli, heb labelau, ar wal wen isel ger y traeth.

Deddf yn caniatáu'r bleidlais i ddynion dros 21 a merched dros 30 yn dod i rym.

Gan fod llawer o ddynion yn gweithio yn y bonc roedd yn rhaid cad rhyw drefn gyda'r saethu, neu mi fuasai rhywun yn cael ei ladd neu ei anafu bob tro; felly roedd amserau neilltuol i'r saethu a threfn rhywbeth tebyg i hyn: roedd dyn penodedig yn chwythu biwgl, ac ar y chwythiad cyntaf roedd pawb nad oedd a wnelo hwy â'r saethu yn mynd i le diogel i ymochel neu, i ddefnyddio term y chwarel, i wardio ffiars.

Gorfodaeth ar ddynion Prydeinig dros 20 oed i ymuno â'r Lluoedd Arfog.

Roedd yr hen adroddiadau am ddynion a oedd yn ymddwyn fel bleiddiaid yn wir.

Ond mynnai cymaint o lenorion fynegi eu casineb a'u ffieidd-dod at gyflwr y byd trwy ei gystwyo'n finiog, arabus a chyrhaeddgar er mwyn codi cywilydd ar ddynion a chymdeithas trwy chwerthin am eu pennau a disgwyl y newidient eu buchedd a'u harferion, nes o'r diwedd gydnabod y modd.

Roedd rhieni Olwen ac Owain, a rhieni Marged a Dafydd yno, heb son am ddynion papurau newydd a phlismyn.

'Pa erchyllbeth yw hwn sy'n peri i ddynion wibio drwy'r awyr?'

Daeth Duw yn ddyn yn Iesu Grist nid er mwyn bodloni chwylfrydedd meddyliol y Cristionogion cynnar ond er mwyn cyflawni iachawdwriaeth y byd: 'Yr hwn erom ni ddynion ac er ein hiachawdwriaeth, A ddisgynnodd, a ymgnawdolwyd Ac a wnaed yn ddyn ...'

A hithau'n dal i ddiferu ar ôl cymryd cawod o dan fwced dyllog, fe ddywedodd un wraig, Im Sarin, wrtha' i fod y prinder o ddynion yn gosod straen gynyddol ar wragedd sy' wedi diodde' cymaint yn barod.

Yng Nghymru gyfan, roedd tair gwaith mwy o ddynion nag o ferched yn athrawon ysgol Sul.

Tri chant o ddynion dethol oedd gan hwnnw yn erbyn lluoedd Midian ac Amalec, a oedd mor niferus â haid o locustiaid.

Mae pedwar deg y cant o ferched a thri deg chwech y cant o ddynion yn crio oherwydd problemau personol; dau ddeg saith y cant o ferched a thri deg chwech y cant o ddynion yn crio oherwydd dylanwad y cyfryngau.

'O, dyna'r ganolfan cyfnodrannu y mae Dad yn ei datblygu efo rhyw ddynion busnes.

Bu Bro Gþyr yn gartref i ddynion ers cyn hanes ac mae'r sgerbwd a ddarganfuwyd yn Ogof Pafiland yn profi fod dyn wedi trigo yma am o leiaf ddeunaw mil o flynyddoedd, sef ers Oes yr Ia!

I ddynion a'u gwelai eu hunain yn oœer bywiol yn llaw'r Ysbryd Glân, neges i'w chyflwyno'n uniongyrchol ar lafar i'w pobl gyda holl nerth eu cyneddfau meddwl a chorff ydoedd neges eu pregethau.

Daethpwyd â'r heddlu, tri o ddynion mawr...

Ie, wylwch ddagrau gwaed, wylwch eich llygaid allan tros yr adyn hwn, y truanaf o'r holl ddynion, yr hwn sydd yn waradwydd ac yn ddihareb, yn watwargerdd ac yn felltith ym mhob man.

Roedden ni'n cael ein hebrwng gan jîps ac roedd yna ddynion arfog o'n cwmpas wrth inni gerdded i mewn i bencadlys y PSB.

Dyna ni, felly, Steddfod arall yn y Cymoedd Caled, lle mae dynion yn ddynion.

Ni ddylid gadael i ddynion a merched farw yn yr anialwch, nac i gannoedd o filoedd o ddynion, merched a phlant diniwed gael eu lladd a'u niweidio.

Y gorau y gellir ei obeithio ydyw y bydd i ddynion gael amcanion cadarnhaol - llesa/ u eu gwledydd eu hunain a gwledydd eraill, yn lle ymladd.

Ond roeddwn i'n lwcus iawn: roedd 'na ddynion o Lanfairfechan yn gweithio ar Bonc Ganol, Graiglwyd.

Wrth feddwl am drobwyntiau bywyd Daniel Owen, anodd credu fod yr un trobwynt wedi bod yn bwysicach na'i brentisio'n deiliwr gydag Angel Jones, blaenor gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, oblegid fel y cyfeddyf ef ei hun, gwnaeth hynny'r byd o wahaniaeth iddo yn foesol ac yn ddeallusol - yn foesol, oherwydd golygodd fod rhaid iddo fynd i'r capel dair gwaith ar y Sul ac i bob moddion yn yr wythnos yn y cyfnod pan oedd yn dechrau ymryddhau o lyffethair awdurdod ei fam, a phan oedd ei frawd Dafydd efallai'n dechrau mynd ar gyfeiliorn, - yn ddeallusol am yr un rheswm ac am fod gyda'r hen Angel 'hanner dwsin o ddynion call, sobr, a darllengar, a bu (bod gyda hwy) yn fath o goleg i mi'.

Ond i ddynion a merched, unwaith y deuai'r haf, nodyn o lawenydd yn unig a genid.

Dyna'r rheswm paham y buwyd yn chwilio am ddulliau newydd o atgynhyrchu llyfrau a phaham y cafodd yr argraffwasg y fath groeso gorawenus wedi i ddynion ei darganfod a'i datblygu.

'Ac yn ôl pob golwg mae 'na ddynion digon amheus yn ei defnyddio.' 'A'r garreg 'na yn disgyn,' meddai Gwyn.

Dyma gyfle i bump neu chwech o ddynion ifainc esgyn i lwyfan y peiriant.

Maen bosib fod hyn yn digwydd oherwydd bod y rhan fwyaf o esbonwyr ystadegau yn ddynion.

Mae merched yn gallu achosi anlwc i ddynion sy'n chwarae cardiau.

Roedd ffenestri'r siopau'n llawn o goed Nadolig ac ar gornel bob stryd roedd grwp o ddynion a menywod yn canu carolau.

Dyma'r tro cyntaf i Isaac Williams, yr addfwynaf a'r mwyaf gostyngedig o ddynion, fentro i faes dadleuon diwinyddol, ac ar unwaith daeth ei enw dan gabl ymysg awdurdodau'r Brifysgol a'r Protestaniaid selog.

Ond cymerwch ddynion fel Thomas Charles o'r Bala a George Lewis.

Er eich bod ym mêr eich esgyrn yn tybied y deuai'r byd pydredig hwn i ben ryw dro, prin fod hynny'n ddigon i chi wneud synnwyr o'r 'pummed brenin' ar y ddaear y dywedir yma ei fod yn 'Rheolwr or tu fewn i Dduw ag i ddynion': sut all neb fod yn rheolwr o'r tu fewn i Dduw?

Nid yn annisgwyl efallai, mae canran tipyn yn uwch o ddynion na'r sampl yn darllen Barddas.

Anfonwyd am Vivian yn ddioed, a daeth yntau i *ny i'w gweld ac i ddatgan ei farn (beth bynnag oedd ei gwerth, gan mai ef, o'r holl ddynion, a wyddai leiaf ar fater o'r fath) .

Ond pam fod yna ddynion a menywod?

Ond, o ddifri, mae rhywbeth unigryw yn perthyn i daith rygbi, a gweithgaredd i ddynion yn unig yw'r digwyddiad--gan nad yw'r adnodde na'r gwestai bob tro yr hyn fydde dyn yn ei ddewis ar gyfer gwylie gyda'i wraig neu'i deulu.

Roeddwn i'n bersonol yn falch fy mod i wedi gweld tipyn ar Lanfairfechan, gan fod yr hen ddynion yn y chwarel yn dweud pethau mor ofnadwy am y lle a'i bobl.

Gan eu bod i gyd yn ddynion cyfunrywiol, a oedd rhywbeth yn eu haferion caru yn gyfrifol am y newidiadau?

O'r uchder hwnnw medrai weld dros y wal arswydus honno, `Wal Berlin.' Am un mlynedd ar hugain roedd y wal hon, gyda'i thyrrau'n llawn o ddynion arfog, ei chŵn a'i chaeau'n llawn o ffrwydron cudd, wedi rhannu'r ddinas yn ddwy.

Mae hefyd yn tanlinellu'r ofn fod i Islam apêl wleidyddol i ddynion sy'n erfyn dihangfa o'r chwalfa economiadd.

Terfysg ym Maerdy, Y Rhondda, a 33 o ddynion a thair merch yn mynd i garchar.

Roedd ganddi ddiddordeb mawr ynof i - am fy mod i'n dod o'r Gorllewin ac yn newyddiadurwraig ynghanol criw o ddynion.