Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

debygrwydd

debygrwydd

Gan mai Ystorya Trystan yw'r unig destun naratif sydd gennym am Drystan ac Esyllt, a gan fod posibilrwydd fod yr englynion yn rhai hynafol, bu'n demtasiwn i rai chwilio ynddi am debygrwydd i'r chwedlau Ffrangeg, gan gasglu fod Golwg Hafddydd, er enghraifft, yn cyfateb i Brengain, morwyn Esyllt yn y traddodiad Ffrangeg (er gwaethaf yr enw gwahanol), a bod taith y cariadon i Goed Celydon yn cyfateb i hanes Tristan ac Iseut yn ffoi i Fforest Morrois.

Yn y bôn, mae'n syndod cyn lleied o debygrwydd sydd rhwng Ystorya Trystan a'r rhamantau Ffrangeg, o ran y stori ei hun ac o ran naws.

Nid oedd fawr o debygrwydd felly y byddai brenhinoedd Sbaen yn coleddu'r heresi newydd ac 'roedd ganddynt bob cymhelliad i lynu wrth eu hen ffyddlondeb.

Annheg, efallai, yw eu cymharu ag arddull y Divine Comedy ond y mae yna debygrwydd yn y math o swn sy'n cael ei gynhyrchu.

Nid wyf am awgrymu bod unrhyw debygrwydd rhwng dringo Everest o ran antur a rhyfyg a cherdded o Gaerfyrddin i Aberystwyth.

Mae'n ddigon naturiol, wrth gwrs, os bydd bardd neu lenor yn gweld rhyw debygrwydd rhwng ffurf lenyddol estron ac un o ffurfiau ei lenyddiaeth frodorol ei hun, iddo roi cynnig ar gyfieithu rahi enghreifftiau o'r naill iaith i'r llall.

Y mae'r awydd hwn i chwilio am bwyntiau o debygrwydd rhwng Groeg a Chymru yn ymestyn i mewn i'r maes llenyddol.

Mae cryn debygrwydd rhyngddynt, ac nid yw'n anghyffredin i'r naill gael ei gamgymryd am y llall.