Pe bai Aled yn herio'i ewyrth, mi ŵyr mai ar 'i fam y basa'r diawl di-egwyddor yn bwrw'i lid.

Cyfarchiad y Diawl Cecfryn Ifans Un bore oer ym mis Rhagfyr, a'r barrug yn gen ar lafnau'r celyn gwyrdd a'r eiddew, deffrowyd Morfudd gan sþn cnocio ffyrnig ar ddrws ei thþ.

Pan ddywedodd hi fod yn ddrwg ganddi am farw John, meddai, 'Yn enw Duw, peidiwch â sôn dim am y diawl'.

'Wel myn diawl!

'Diawl, tydyn nhw'n ddau o betha' del, hogia.' 'Wel o leia', 'ngwas i, ma'r hwch yma a finna' yn dal hefo'n gilydd.'

Term technegol yw `demon' yn y cyswllt hwn ac ni ddylid ei gymryd fel yn gyfystyr â `diawl' neu `gythraul'.

'Lleddid, a diawl a'i lladdodd'.

Dau air 'hyll', a dau yn unig, a ddefnyddiai, sef 'diawl' ac 'uffar' (nid 'uffern' fel pobl y Rhos) ac fe'i defnyddiai ym mhob brawddeg bron.

Arnbell dro fe ddywedai hanes yr heicwyr a'r dringwyr a ddeuai'n barhaus at ddrws ei fwthyn i ofyn am gysgod neu ddwr poeth--"Tydw' i'n trystio'r un diawl ohonyn' nhw, wyst ti.

'Tasa hi'n ola' dydd a finna' ar 'y nhraed, mi faswn i'n 'nabod Pen Cilan 'ma fel cefn fy llaw.' 'Wel diawl, gwaeddwch os gwelwch chi o yn rwla.' 'Mi 'na i, Ifan Ifans.' Oherwydd eu difyrrwch wrth weld hwch a'i pherchennog yn eistedd yn y sêt flaen bu'r teithwyr yn hir cyn sylweddoli bod y Paraffîn wedi cymryd tac gwahanol a'u bod bellach yn pellhau oddi wrth y pictiwrs yn hytrach na dynesu ato.

Nos Sadwrn dwaetha' roedd hi'n tynnu at un ar ddeg ac yn tywallt y glaw; dyma gnocio mawr ar y drws.' 'Agoroch chi o, Francis?' 'Dim diawl o beryg.'

Ifan Parry, Eil O Man, dau o'i hogiau mewn ffrae, ac un yn dweud wrth y llall 'y mwnci diawl' aros meddai Ifan Parry 'os mwnci yw dy frawd, mwnci wyt titha ac wn i ddim o ble daeth y diawlyn os na ddaeth o ochor dy fam.

'Mae'r diawl fan hyn,' meddai Nic, gan bwyntio allan drwy'r ffenestr.