Y bore wedyn roedd Merêd yn awyddus i fynd i grwydro naill ai ar hyd yr arfordir i gyfeiriad An Spideal neu i fyny'r dyffryn i gyrion Loch Coirib er mwyn cael mwynhau'r golygfeydd a'r tawelwch digymar; ond mynnodd Dilys gysgu ymlaen ar ôl cyfeddach y noson cynt.

Roedd Mr Smith yn weddw Dilys, tad annwyl Diana, brawd Doris a thaid a hend daid annwyl iawn.

Nid oedd yn dod yn ôl, meddai, am wythnos eto, os byddant yn gallu gwneud hebddi, gan fod eu modryb Dilys yn falch o gael ei chwmni a'i help.

Ond wedi rhai munudau o dawedogrwydd a golwg anesmwyth ar y ddau, ceisiodd Dilys ymesgusodi am ei hymarweddiad.

Syniad Merêd oedd yr ail fis mêl ac roedd Dilys yn ymddwyn fel pe bai wedi penderfynu diodde'r peth er ei fwyn ef.

'O tyd yn dy flaen, wir - beth wyt ti'n weld mewn petha fel 'na?' meddai Dilys, yn ddigon blin.

Daeth Merêd a Dilys yn ôl a'u hail fis mêl yn ymddangosiadol gytu+n a chariadus.

Methai Merêd â diolch digon i Mali a Robin am eu gofal a bu Dilys hithau'n ddigon hael; ei diolch cyn ymadael.

Mi ddo i ar dy ôl di cyn bo hir.' Ac i'w wely yr aeth Merêd yn ddigon penisel gan adael Dilys yn ganolbwynt sylw'r cwmni.

Erbyn hyn gallai murddun Y Llain ei hun fod yn lleoliad dilys i'r digwyddiadau.

Yn hwyr y noswaith honno wedi treulio diwrnod digon diddan efo Mali a'r plant, cychwynnodd Merêd a Dilys am Gaergybi i ddal y llong hwyr am Iwerddon.

Daeth i gof Mali yr achlysur pan welodd Dilys yn dda i ganmol siwt goch a wisgai Mali gan ddweud ei bod yn rhoi lliw iddi; amheuai Mali mai awgrym oedd hynny fod ei chroen yn ddiliw heb gymorth y siwt.

Arhosodd Dilys yr ochr draw i'r bont a gweiddi, 'Rydw i'n mynd - wela i di heno.' Gwelodd Merêd fod rhaid ufuddhau ond gwnaeth hynny'n anfoddog iawn.

Ond er mwyn i'r iawn fod yn un dilys, byddai'n rhaid iddo darddu o du dyn.

Yr oedd y diwygiad yn un digon dilys, ond er hynny yr oedd yn drueni fod yn rhaid ei wneud.

Yn raddol, drannoeth, gwawriodd arnom ein bod wedi ein dal yn llwyr gan y Bos, a'i fod ef wedi bod yn tynnu coes yn ddidrugaredd, ond gan fod y manylion tybiedig wedi'u plethu i mewn i r cefndir a'r lleoliad dilys yn gelfydd iawn, hyd yn oed tadogi'r stori ar Mr Merfyn Morgan, y Prif Uwch-Arolygydd â gofal am Adran "D" o Heddlu Dyfed-Powys, roeddem wedi credu'r stori'n llwyr.

Dydw i ddim wedi blino o gwbl - rydw i'n cal hwyl,' oedd ymateb Dilys.

Nid oedd Dilys yn hoff o'r môr ond go brin y byddai hi hyd yn oed yn sâl môr ar noson mor dawel.

Rhwng bodd ac anofdd y cytunodd Dilys i fynd.

Roedd hi'n ddau o'r gloch y bore ar y ddau yn mynd i'w caban a chan nad oedd y gwelyau cyfyng yn addas iawn ar gyfer gweithgareddau carwriaethol, rhoes Merêd y syniad o geisio ailgynnau nwydau Dilys o'r neilltu am y tro.

Gallai Mali ddeall na fynnai Merêd ollwng gafael ar Dilys.

'Sut gwyddwn i fod yma le mor gyntefig?' atebodd Dilys yn chwyrn.

Trefnwyd y noson gan Mrs Dilys Richards a Mrs Mai Jones.

Mi wellodd ei thymer ddim ar ôl glanio pan fu raid mynd am fwyd i dŷ bach cyntefig ac amheus ei lanweithdra a bodloni ar datws drwy'u crwyn a oedd, yn ôl Dilys, heb eu golchi'n iawn cyn eu coginio.

Llongyfarchiadau calonnog i un o gyn drigolion Y Garth, sef Enid Phillips, nith Miss Dilys Jones Phillips, Cenarth, Ffordd y Garth.

Ac i goroni'r cyfan bu Dilys yn sâl môr wedyn ar y llong.

Tybiai Merêd y gallai fod yn hwyl - ond nid efo Dilys.

Ond glaw a gafwyd, cenllif a barodd i'r ddau garlamu'n ôl i'r pentref a Dilys yn colli sawdl ei hesgid wrth faglu ar y ffordd garegog.

Cafwyd nosweithiau gwell hefyd er nad oedd unrhyw angerdd yng ngharu Dilys, dim ond rhyw gydsyniad heb foddhad amlwg.

Bydd cyfarwyddwyr y Cwpan Cenedlaethol yn gorfod penderfynu a yw'r canlyniad pan orffennodd y gêm yn un dilys.

roedd y gweithgor felly'n hollol fodlon bod cynnwys y llyfryn cofnod yn gyflawn ac yn gywir ac yn adlewyrchiad o asesu dilys.

Cafwyd sgwrsio a chwerthin a chanu - i gyd yn amlwg wrth fodd Dilys, cymaint felly fel iddi wrthod yn lân - gadael y cwmni pan awgrymodd Merêd tua hanner nos ei bod yn amser noswylio.

Sylwodd Dilys ar gymylau'n dechrau crynhoi ac roedd hi am iddyn nhw droi'n ôl rhag cael eu dal yn y glaw.

Cyfaddefir nad yw silicon a charbon yn ddigon tebyg i'w gilydd a phan ystyrir elfennau eraill mae'r gymhariaeth yn llai dilys eto.

Roedd Merêd wedi cysgu erbyn i Dilys gyrraedd y gwely.

Ond byddai'n aml yn dyfalu a oedd ensyniad Dilys yn fwriadol ai peidio; ac felly ar sawl achlysur arall.

Falle y gall hi gael rhywun i ofalu am Dilys a'r plant." Adroddodd y plant holl hanes yr ynys, oddi wrth yr anffawd i'r cwch.

"Wel," meddai Cadi, "Os yw modryb Dilys yn methu gwneud hebddi gwell iddi aros." Nid oedd rhaid dweud wrth Huw hanes mynd â Dad i'r ysbyty, yr oedd wedi clywed yr hanes i gyd ar y Tir Mawr gan y gwyliwr a Harri Pritchard.

Petai Duw yn gwneud iawn dros bechodau dyn yn annibynnol arno ac ar wahân iddo, heb ei gynnwys yn y broses o gwbl, nid iawn dilys a gaed.

'Naddo,' atebodd Dilys heb geisio ymhelaethu.

Ar ôl ymddangosiad y Llyfrau Gleision, polareiddiwyd y ddadl, ac er bod nifer o offeiriaid yn Gymry gwladgarol, a rhai ymdrechion dilys ar droed gan yr Eglwys er ceisio gwasanaethu'r Cymry yn yr ardal ddiwydiannol, yr oedd offeiriadaeth Eglwys Loegr fel corff wedi colli pob cydymdeimlad gan yr Ymneilltuwyr.