Erbyn yr ail ganrif ar bymtheg roedd y dystiolaeth fod y model hwn yn anghywir yn gryf iawn, ac fe'i disodlwyd gan fodel a osodai'r haul yng nghanol y bydysawd.

Hyd troad y ganrif hon ystyrid Dydd Calan fel diwrnod pwysicaf y tymor yng Nghymru, ond yn ystod y ganrif hon fe'i disodlwyd gan y Nadolig.

Bu'n hawdd yn wastad i feirniaid gysylltu cenedlaetholdeb Cymreig ag unrhyw fath o genedlaetholdeb a all ddigwydd bod yn niweidiol: yn nes ymlaen, disodlwyd arf cenedlaetholdeb Gwyddelig gan arf Natsiaeth.

Ond diorseddwyd syniadau'r ddeunawfed ganrif hefyd, ac fe'u disodlwyd hwy gan syniadau'r rhamantwyr.

Disodlwyd llawer o hen gyfundrefn yr apparatchiks, mae'n wir.