Credant hwy fod yr ymdrech a wnaeth i ddiwygio'r drefn ar fin methu'n llwyr oherwydd ei fod ef yn rhy gaeth i'r hen sustem gomiwnyddol.

A oes yna elfennau dosbarth ynghlwm yn y drefn bresennol, yn enwedig ymhlith rhieni plant yr ysgol Gymraeg mewn ardal di-Gymraeg?

Mae pethau'n gwella yna hefyd ac ry'n ni wedi cael rhyw fath o drefn ar ddysgu yn y rhan fwyaf o'r dosbarthiadau.

amcanion y gweithgarwch, a nodi at blant o ba oedran a gallu y cyfeirir ef nodiadau ar y drefn a ddefnyddiwyd a sylwadau ar anawsterau tebygol wrth ymdrin â'r plant a'u deallusrwydd trefniant a dosbarthiad y cyfarpar sampl o ganlyniadau a gafwyd wedi eu trin yn fathemategol briodol cyflwyniad o luniau, graffiau, sylwadau, etc.

Breuddwydient hwy am ddymchwelyd y drefn esgobyddol a gosod trefn "bresbyteraidd" yn ei lle gan fwrw ati lle'r oedd cyfle i arloesi gyda chynlluniau arbrofol yma ac acw yn y plwyfi.

Eithr er iddynt wrthsefyll y drefn Seisnig yr oedd dylanwad Seisnigrwydd yn gryf yn eu plith, ac ni ddylid synnu at hynny.

A chan fod archwiliad meddygol rheolaidd ar y merched hyn, yr oedd y drefn swyddogol yn gwarchod rhag i glefyd gwenerol ledaenu ymysg y milwyr.

Oherwydd y gred fod y drefn gyfansoddiadol yn annigonol i ymdrin â'r problemau a fyddai'n codi wedi'r Rhyfel, daeth sôn am sefydlu seneddau rhanbarthol, system ffederal.

A cheid pwyllgorau annibynnol ar y drefn hon, sef Pwyllgor y Gronfa, Pwyllgor y Drysorfa Gynorthwyol a Phwyllgor y Caniedydd.

I Williams y mae trefn natur yn gorffwys y tu mewn i drefn gras.

Mewn cyfrol fer o 116 tudalen y mae'n agor cil y drws ar fyd sydd, diolch i'r drefn, yn ddieithr i'r rhan fwyaf ohonom.

Ei ddymuniad o ydi'r drefn sydd ohoni.

Gan mor rymus yw arferion cymdeithasol a gallu'r dosbarth breiniol i ddylanwadu ar y sawl a dybiant sy'n isradd iddynt, derbyniodd y Cymry Cymraeg y drefn hon heb fawr brotest.

Y mae 'anllywoadraeth a lladrad', meddai ymhellach, yn sicr o lygru 'hil gŵr a nerth gwâr yn ei ôl', a 'hwnnw sy'n gyfion', yn 'geidwad', yn 'gadarn', yn 'gall' ac yn ŵr 'da'r synnwyr' yng ngherddi Wiliam Llŷn, os nad hwnnw a oedd ei hyn yn benteulu a gadwai drefn ddisgybledig ar ei dy a'i dylwyth ac a estynnai gortynnau ei warchodaeth i gylch ehangach ei gymdogaeth.

Coron ar drefn annemocrataidd fyddai hi.

Y rhain oedd y 'separatists' cyntaf i godi yng Nghymru ar ôl iddi gael ei hymgorffori yn Lloegr; hwy oedd y cyntaf i anghydffurfio â'r drefn Seisnig.

Am ganrif gyfan bu mil oedd o weithwyr dan yr hen drefn yn trethu eu nerth a cholli llawer o chwys, a daethai'r cyfnod hwnnw i ben.

Ar y cyfan, yr oedd hon yn drefn digon derbyniol a theg gyda'r sawl oedd yn symud cant o barseli yn well ei fyd na'r sawl oedd yn certio dim ond trigain.

Cynrychiolwyr par excellence yr hen drefn yw Gwydion ac Efnysien.

Cefndir: Drwy'r 90au bu Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn ymgyrchu, drwy ddulliau lobio a gweithredu uniongyrchol, dros drefn addysg ddemocrataidd ac annibynnol i Gymru.

Roedd yn beth anarferol i ferch fod yn annibynnol (er bod y Rhyfel Mawr wedi rhoi mwy o gyfle iddynt), a'r duedd yng ngwaith Kate Roberts yw dangos merched yn dilyn y drefn gonfensiynol - mynd i weini a phriodi.

Roedd - - yn gweld hyn yn gyson gyda'r drefn sydd yn bodoli ymhobman.

Golygai ddiwedd y gwareiddiad uchelwrol mewn ardal neu gyndogaeth a thrychineb i drefn a sefydlogrwydd mewn cymdeithas.

Dyna'r drefn erbyn hyn.

Nid yr un drefn sydd ym mhob gwaith; mae y malwr ei hun, yn ambell i le, yn gorfod tyllu'r rhain, ond mewn llefydd eraill mae dyn sy'n gwneud dim ond tyllu.

"Ydych chi'n awgrymu newid y drefn bresennol?" holodd drwy'i ddannedd.

Daeth newid ar y drefn o gasglu wedi iddynt sylweddoli pa mor anfoddhaol oedd yr wybodaeth lafar, ac yn wir, pa mor amhosibl oedd teithio i bob twll a chornel.

Gwelodd y Dirprwywyr fod uchelgais draddodiadol ysgolion yr Eglwys o wasanaethu plwyfi unigol nid yn unig heb ei chyflawni ond na ellid ei chyflawni byth, gan fod y drefn blwyfol ei hun wedi ymddatod.

Mae'n weithredu sy'n golygu protestio, herio'r Drefn ac ennyn llid ambell un.

Rhoddodd gychwyn i do ar ôl to o blant, ac yno y dysgais i'r llythrennau, oherwydd yr oedd yr wyddor ar y wal, a gan fod Miss Roberts yn tynnu ymlaen mewn dyddiau, cadwai at yr hen drefn o ddysgu plant i ddarllen yn yr Ysgol Sul.

Daeth Robin draw i'r garej unwaith i chwilio am waith, ac erbyn hyn bws undyn oedd hi; 'roedd yr hen drefn o fod yn ofalydd i gychwyn ac yna mynd ymlaen i ddreifio wedi gorffen.

Yn wyneb hyn, gellir ond diolch i'r drefn mai nid yr hyn a wnawn ni sydd yn ein gwneud ni'n seintiau, ond yr hyn a wnaeth Crist drosom ni.

Aeth Algis Geniusas â ni i fynwent uwchlaw'r hen ddinas yn Vilnius, heibio i'r tai ble'r oedd cŵn bach y drefn gomiwnyddol wedi arfer byw, i fyny y tu hwnt i'r fynwent swyddogol lle'r oedd pwysigion y sustem Sofietaidd yn gorwedd dan eu marmor trwm, draw i fryncyn bychan lle'r oedd cyrff y gwladgarwyr i gyd.

Ni fyddai'n bosibl o dan y drefn hon i ni warchod swyddogaeth arolygol PDAG, sef y dyletswydd i gynnig cyngor i'r system trwy adrodd ar y ddarpariaeth, gan ddinoethi'r sefyllfa fel y mae, gan gynnwys a yw'r Gweinidogion wedi cadw at eu haddewidion deddfwriaethol.

Yr hyn nad oeddwn wedi'i sylweddoli oedd ein bod y tu allan i ffiniau'r hen Ymerodraeth Brydeinig erbyn hyn - ble bynnag y bu honno, mi allasech fentro bod 'na lawer o stomp ar ei hôl hi, fawr iawn o drefn ar ffyrdd, ysgolion ac ysbytai ac ati - ond roeddach chi'n saff dduwcs o gael un peth safonol, sef stadiwm fawr urddasol o amgylch cae criced.

Pan feddylia'n wleidyddol, dechrau gyda'r person unigol sy'n rhaid i'r Cristion, ac nid byth gyda rhyw haniaeth neu drefn.

Yn ôl y drefn arferol, roedd pawb oedd wedi mynd ar y trip wedi cyfrannu ychydig o newid mân 'fel cydnabyddiaeth i'r dreifar', ac rwan fod pawb arall wedi disgyn o'r bws oddi allan i'r post, fe estynnodd Elsie Williams y cwbl i Elfed: swp o ddarnau dwy geiniog a phum ceiniog ac ambell bisyn deg wedi eu casglu mewn pecyn marjarîn oedd yn dal i gynnwys ychydig friwsion ar ôl brechdanau rhywun.

Bydd Gwynfryn yn newid dan y drefn newydd gyda'r grwpiau, yn parhau i gadw'r enw Gwynfryn ond yn manteisio ar adnoddau a phrofiad Sain.

(b) Derbyn y drefn a nodir yn yr adroddiad i ymdrin â cheisiadau gan lanlordiaid am archwiliad o eiddo i ddibenion eu ceisiadau am grant adnewyddu.

Bellach mae'r holl bobl oedd yn ffurfio unrhyw fath o 'ffrynt' dros y Gymraeg yn ystod yr 80au wedi penderfynu mai'r ffordd orau o barhau â'r frwydr yw trwy geisio dwyn eu darn bach o rym oddi fewn i'r drefn bresennol.

Mae'r arddull yn unigryw o fewn y sîn yng Nghymru ac yn torri'n rhydd o'r drefn arferol a'r swn indie mae llawer o grwpiau yn ei ddefnyddio.

Thema ganolog: Rhyfel, effaith y Rhyfel, parhad rhyfel dan gysgod y Bom ac wrth i'r Swyddfa Ryfel fygwth dwyn tir Cymru, y Rhyfel oer: yr Ail Ryfel Byd yn torri cyn i'r Eisteddfod gael cyfle i weithredu'r drefn newydd, a gorfod ailaddasu eto ar ôl y Rhyfel, nes cyrraedd y flwyddyn dyngedfennol bwysig honno, 1955, pan ddechreuwyd sôn am foddi pentref Cwm Cwelyn, yr ysgogiad mwyaf i genedlaetholdeb Cymreig y cyfnod diweddar.

Gan mai ar gais (neu o leiaf gyda chydsynied) Yr Adran y sefydlwyd rhai canolfannau, ac oherwydd y drefn fod y Swyddfa Gymreig yn cynnig grantiau yn benodol am staffio, mae amwysedd yngln â chyfrifoldebau staffio.

Geisio sefydlu Fforwm Addysg i Gymru i ddwyn pwysau ar y Llywodraeth i ddarparu adnoddau digonol Mewn cyfnod pan fo'r Cynghorau newydd yn gyffredinol yn cael eu llesteirio gan fanylion ad-drefnu, mae cynghorwyr Ceredigion yn haeddu clod am geisio gweledigaeth o drefn addysg deg ar gyfer y dyfodol.

Yn fynych iawn fe gai Cymreictod y Cymry ei wasgu ohonynt gan amgylchiadau economaidd a chan y drefn addysgol.

Yma mae niwl nychlyd yn gysgod, ond un sy'n glynu fel glud ar groen a dilledyn, ac yn chwyrlio yn chwil o dan y ffroenau cyn ysgubo dafnau cydrhwng gwefusau i ymosod yn ddireidus, fel cusan cariadus, ar y drefn sy'n gyfrifol am gwrs yr anadliad.

O dan yr hen drefn lle nad oedd dim 'hawliau' gan yr iaith nid oedd ymgyrchu, neu bwyso, am ddefnydd o'r iaith yn beth oedd yn digwydd o gwbl.

Teimlent fod gwerin lafar, hyd yn oed yn yr eglwys, yn her i'r drefn gymdeithasol.

Yn ail mae'r frenhiniaeth yn arwydd o'r diffyg democratiaeth yn ein gwlad, yr annhegwch cymdeithasol ac amharodrwydd y drefn wleidyddol i addasu a moderneiddio.

Maint a chryfder corfforol sydd yn penderfynu'r drefn.

Daeth terfyn ar y drefn seml hon pan wnaed y pastynwyr yn arglwyddi ac iddynt hwythau wneud deddf i roi pen ar y fath arferiad barbaraidd ac amharchus.

Diolch i'r drefn nad oedd y glas o gwmpas.

Y drefn ym Mhrydain yw ceisio rhyw le canol rhwng y ddau safbwynt - cyfuno'r awydd naturiol i gosbi a dial a'r duedd llai greddfol i ddiwygio.

Roedd rhai o'i phobl, er yn broffesiynol a deallus, yn esgeulus ar y gorau, ond gyda'r Nadolig a'i barti%on a'i gymdeithasu di-ben-draw i ddyblu a threblu'r gwaith, fe gymerai sawl wythnos iddi ddod i drefn eto.

Heb arweiniad a doethineb y rhai hþn, byddai'r drefn gymdeithasol o fewn yr haid yn datgymalu, a hyd yn oed yn dymchwel.

Dyma ddechrau arni o ddifrif rwan gan eu bod wedi colli llawer o amser tra oedd y creigwyr yn llnau'r graig; wedi rhoi rhyw saith modfedd o dwll ym mhob carreg a'i phowdro, rhaid disgwyl yn awr am i'r biwgl ganu eto, a dyma'r un drefn ag o'r blaen.

sicrhau fod y drefn gynllunio yn gwasanaethu'r gymuned leol, bod tai newydd yn diwallu anghenion lleol, ac na roddir caniatâd i gynlluniau a fyddai yn niweidiol i'r gymuned yr iaith Gymraeg neu'r amgylchedd.

Cefndir: Drwy'r 90au bu Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn ymgyrchu, drwy ddulliau lobio a gweithredu uniongyrchol dros drefn addysg ddemocrataidd ac annibynnol i Gymru.

Yr oedd yn rhaid iddi hi wrth drefn.

Ac mae hi yn fy mhoeni i bod yr angen i newid y drefn lywodraethol o'r gwaelod i fyny yn dechrau cael ei anghofio ar ein crwsâd i agor yr adeilad newydd hwnnw yng Nghaerdydd.

Pwysleisia Angharad Dafis yn ddiddorol iawn mai: Diben creu Wil James yw dangos na ellir chwalu'r hen drefn a chreu trefn newydd sosialaidd o fewn i'r werin ei hun.

Er gwaethaf methiant y Chwyldro, nid adferwyd yr hen drefn ieithyddol yn llwyr.

Disgwyliwn i'r Cynulliad beidio canoli grym mewn un lle a galwn am ddatganoli'r Cynulliad ar dri safle drwy Gymru a galwn ymhellach am ddatblygiad o drefn wleidyddol lle datganolir grym i gymunedau Cymru drwy'r Cynghorau Cymuned a'r Awdurdodau Lleol.

Ar ei ystad safai'r ysywain yn gynheiliaid y drefn gymdeithasol a chyfreithiol.

Rhaid inni wthio ymlaen dros Drefn Addysg i Gymru, Deddf Eiddo, ac ie, Deddf Iaith Gyflawn Gref.

Mae Gareth Jenkins, hyfforddwr Clwb Rygbi Llanelli, wedi bod yn cwyno am drefn gemau'r tymor.

Hwn oedd ail gyfarfod yr Uwch Bwyllgor pan fu cyfieithu ar y pryd (o'r Gymraeg i'r Saesneg). Dim ond os yw'r Uwch Bwyllgor yn cyfarfod yng Nghymru y mae aelodau yn cael siarad yn Gymraeg siwr iawn, ac mae'n rhaid iddyn nhw roi rhybudd yn Saesneg eu bod am wneud hynny, a dim ond yn Saesneg hefyd y gellir codi pwyntiau o drefn.

Cyfarwyddwn y senedd hefyd i ystyried yn flynyddol gynnig unrhyw ddiwygiadau trefniadaeth gan yr ystyriwn fod datblygiadau o'r fath yn arwyddion o gymdeithas fywiog sy'n ymateb i sefyllfaoedd newydd yn hytrach nac yn adlewyrchiadau o broblemau yn y drefn flaenorol.

Cofiai Vera'n iawn sut y byddai'r newidiadau lleiaf i'w drefn yn gwneud Arthur yn bigog ac yn anodd i fyw gydag ef am ddyddiau.

Ond nid pawb a gymeradwyai'r drefn hon o bregethu teithiol, oblegid rhoddai gyfle i rai cymeriadau digon brith ac annheilwng i fanteisio ar garedigrwydd yr eglwysi, a daeth amryw o 'wŷr y gwithe allan o waith yn crwydro'r wlad i bregethu' yn destunau gwawd a dirmyg.

Dyma'r drefn a arferwyd ers canrifoedd gydag enw cyffredin a arferir yn enw lle a dyma phaham y cawn enwau megis Y Groes, Y Waun, Y Betws, y Glog ac Y Bala ledled Cymru.

Ac hyd yn oed pan nad oedd pobl flaengar yn derbyn y beirniadu cignoeth ar yr Eglwys, yr oeddent yn rhannu'r ymosodiadau ar y drefn gymdeithasol.

Ond dydi bod yn Gymro da yn rhywle fel Bradford yn dda i ddim.' ' Mae'n cyfaddef nad peth hawdd o gwbl fu bod yn Gymro Cymraeg yn y Brifysgol ym Mangor yn ystod y blynyddoedd diwethaf: " Mae 'na adega' annifyr iawn wedi bod yn y coleg yma, er bod petha'n well dan y drefn newydd.

Ymhob cenedl a fu neu sydd mewn safle trefedigaethol tebyg i Gymru ceir yr un ymlyniad ag a welir yn ein gwlad ni wrth y drefn orchfygol ar draul y genedl gaeth.

CYFLWYNWYD adroddiad y Prif Swyddog Iechyd Amgylchedd yn egluro'r drefn o ganiatau trwyddedau gwaredu gwastraff.

Mae'r hegemoni sy'n gweithio drwy'r gymdeithas yn gweithredu tuag at y nod o integreiddio'r holl gymdeithas i mewn i'r drefn ddominyddol - er enghraifft, mae'r system addysg yn gyfrwng tra effeithiol o gyflwyno'r diwylliant dominyddol, a gwneir hyn trwy ddewis a dethol yr wybodaeth sy'n 'berthnasol', 'gwerthfawr', etc., (er nad yw hon yn broses fwriadus ac ymwybodol, fel y nododd Gramsci) - ond mae rhannau o'r gymdeithas nad ydynt yn cael eu hintegreiddio'n llwyr.

Ac wrth gwrs, roedd golwg ofnadwy ar stafell fwyta'r palas ond buan iawn y daeth y lle i drefn hefo dŵr a sebon a llyfiad o baent.

Datblyga Pryderi'n ŵr hael a charedig, gŵr sydd weithiau'n adlewyrchu balchder a thuedd i weithredu'n fyrbwyll yr hen drefn, ond eto gŵr dewr a chywir sy'n barod i roi ei fywyd ei hun er mwyn diogelu ei bobl.

Eisteddfod Caerdydd ym 1960 oedd yr Eisteddfod gyntaf i elwa ar y drefn newydd.

a gâf awgrymu ichwi y gellir amau'n gryf ddilysrwydd egwyddor tebyg i'r un yr ydych chwi sydd o blaid rhyfel amddiffynnol yn sefyll wrthi, ac na ellir ei gweithredu heb ei bod yn arwain o raid, fel canlyniad i hynny ac mor anochel â ffawd, i holl gamwedd ac erchylltra yr holl drefn ?

Yr oedd y rhai mwyaf dof ohonynt yn ddigon bodlon ar y drefn esgobol ac at ei gilydd yn parchu'r ddisgyblaeth eglwysig ond yn gobeithio y gwawriai diwrnod gwell cyn bo hir pan symudid y pethau a'u tramgwyddai.

Roedd bathodyn Lithuania'n lliwgar-ffres ar ddillad swyddogion y maes awyr - yn ôl y drefn flaenoriaethau draddodiadol mewn sefyllfaoedd o'r fath, roedd iwnifforms ar ben y rhestr.

Yn naturiol fe fyddai peth rhegi ysgafn gan glercod yn chwilio am eiriadur a chan ferched teipio yn dysgu sbelio, ond y mae'r gwasanaeth sifil wedi hen ddysgu derbyn chwyldroadau yn yr Ymerodraeth Brydeinig yn rhan o'r drefn feunyddiol.

Dros Gymru, diolch i'r drefn, mae Allan Bateman yn parhaun rym syn deall y gêm ac yn gallu pasor bêl drwyr dacl.

'Diolch i'r drefn, wnaeth e ddim edrych yn y bag du,' meddai.

Ar un adeg, fe geisiai'r wardeiniaid fod yn drugarog wrth gyflawni gorchwyl mor annymunol, a phenderfynwyd mewn rhai achosion mai'r drefn fwyaf dyngarol fyddai lladd y rhai hþn o fewn yr haid, a diogelu'r rhai ieuengaf.

Yr oedd ad-drefnu trydan yn y gwynt gwleidyddol, a Phwyllgor Gwaith y Blaid yn trafod y pwnc; beth fyddai'r drefn orau ar gyfer Cymru?

Mewn democratiaeth, caiff y rhain eu cynnwys gan y diddordebau dominyddol cyn belled ^a'u bod yn cadw o fewn ffiniau derbyniol, ac nad ydynt yn creu bygythiad i'r drefn ddominyddol.

Yr un modd yn awr, mae Cymdeithas yr Iaith yn datgan fod amgylchiadau cyfoes yn milwra'n erbyn barhad o'r drefn bresennol o ysgolion gwledig ac, oni weithredir yn wahanol, y gallai llawer iawn ohonynt gau gyda chanlyniadau trychinebus i'r cymuedau y maent yn eu gwasanaethu.

Yr hen drefn oedd fod y cabidwl yn ethol ar enwebiad y Goron.

Mae'r cwestiwn yn un teg, a gallwn ymhelaethu ar y mathau ar newidiadau sydd wedi ei gwneud yn anos cynnal yr hen drefn.

Mynnai'r Koreaid gario allan orchmynion Siapaneaid y gwersyll, ond nid oedd y drefn hon bob amser yn cyd-fynd ag amserlen y Siapaneaid oedd yn gyfrifol am y gwaith.

Mae cynllun Airbus yn brawf digamsyniol fod y drefn newydd honno, fel sofraniaeth Ewrop, yn cael ei harddel ar lan y Rhein, ac o ystyried geiriau Jaques Chirac, ar lan y Seine hefyd.

Ar y cyfan, byddwn fel gwleidyddion, sylwebyddion a hyd yn oed newyddiadurwyr yn rhy barod i gyfyngu ein hunain i drefn y llwydd y byddwn yn perthyn iddo.

Rhaid cael ychydig o drefn.

Oni bai fod esgobion yn gwneud eu gorau glas i ddyrchafu'r drefn brotestannaidd yn ei holl fanylion, byddai polisi%au crefyddol y llywodraeth yn fethiant.

Mae'r drefn weithredu a ganlyn yn strwythur awgrymedig i hybu a chefnogi eich meddwl, i ddatblygu eich cynllun, i fonitro ei weithrediad a gwerthuso ei lwyddiant.

O dan drefn y Quangos mae'r iaith yn perthyn i ychydig.

Er mwyn i'r iaith gael cyfle i ffynnu mae'n rhaid i nifer o bethau, sy'n rhan mor gynhenid o'r hen drefn, ildio.

Dyna drefn gemau rownd gyn-derfynol Euro 2000.