Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

egwyddorion

egwyddorion

Dadleuir o blaid derbyn rhamantiaeth, am ei bod wedi datblygu egwyddorion dyneiddiaeth i'w pen draw rhesymegol, trwy gydnabod mai profiadau unigol yw pwnc llenyddiaeth.

Felly fe gawn bobl eisiau mabwysiadu egwyddorion Iesu Grist neu gymhwyso ei ddysgeidiaeth at broblemau cyfoes yn y gobaith y gwnaiff hynny eu datrys.

Ac ail-ddatganwyd egwyddorion sylfaenol Cymdeithas yr Iaith mewn cynnig gan Angharad Tomos a Dafydd Morgan Lewis, sef bod Cymdeithas yr Iaith yn fudiad sosialaidd, ei bod yn fudiad di-drais sy'n credu mewn heddychiaeth ymosodol ac yn cymryd cyfrifoldeb am ei weithredoedd.

Yr un egwyddorion fu'n gynhorthwy i'r peirianydd/athronydd Americanaidd R.

Lluniwyd 'Datganiad Egwyddorion' er mwyn ysgogi trafodaeth a symud ymlaen tuag at greu Cyngor Cymraeg ei gyfrwng yn Sir Gâr.

Prin yr ystyriai, er hynny, mai 'i alwedigaeth ef oedd ysgrifennu cyfrolau ar egwyddorion cenedlaetholdeb.

Ond prin y gellid disgwyl i Gymro ifanc tair ar hugain oed, ar dân o frwdfrydedd tros ei egwyddorion crefyddol, sylweddoli fod y rhod yn troi ac y byddai ei dynged ef ei hun yn dystiolaeth drist i effeithiolrwydd yr adwaith o dan John Whitgift.

Nid oes ar blant ddim angen setiau cemeg drud na chemegolion peryglus er mwyn dechrau ymchwilio i egwyddorion gwyddonol cadarn.

Credent fod yr holl adroddiad, oherwydd y dewis o Ddirprwywyr a chynorthwywyr, yn rhan o gynllwyn bwriadol i hyrwyddo amcanion Pwyllgor y Cyngor dros Addysg, a chreu cyfundrefn addysg wladwriaethol a fyddai'n hybu egwyddorion yr Eglwys Sefydledig.

Yn yr ail gyfnod hwn yr oedd rhaid mynegi'r egwyddorion haniaethol hyn yn bolisi economaidd y Blaid.

Sylfaenydd y Blaid Geidwadol yn Lloegr oedd Burke, ac mewn adwaith yn erbyn y chwyldroad Ffrengig y lluniwyd egwyddorion ceidwadaeth.

Nid heddychwr mo Saunders Lewis ond gwelai'n eglur, yng ngoleuni ei egwyddorion ei hun, nad oedd nac ymarferol na chyfiawn i frwydro'n arfog dros ryddid ei genedl.

Rwy'n credu fod y rhain yn egwyddorion digyfnewid, beth bynnag yw'r iaith a beth bynnag y cyfnod.

'Diben y gwersyll yw dysgu egwyddorion undod Arabaidd a gwrth-imperialaeth,' meddai.

Yr egwyddorion sy'n galluogi'r siaradwr i gynhyrchu ac adnabod olyniadu derbyniol, h.y., gramadegol, ac ymwrthod â'r rhai annerbyniol yw busnes gramadeg.

Egwyddorion y cwricwlwm i blant dan bump yng Nghymru

Ond yn ystod ac ar ôl yr Ail Rhyfel Byd, gwelwyd chwyldro arall yn camu ar draws cefn gwlad Cymru ac yn wir ar draws y rhan helaethaf o'r Byd Datblygiedig - sef yr Ail Chwyldro Amaethyddol - chwyldro oedd yn aml mewn gwrthdrawiad ag egwyddorion cynaladwyaeth.

Safbwynt Cymdeithas yr Iaith ar egwyddorion sylfaenol ein prif ymgyrch, Deddf Iaith Newydd i'r Ganrif Newydd.

Fel yn yr ysgol rad yn ôl Ieuan Glan Geirionydd, y tebyg yw mai 'Cerddi Homer a Virgil geinber' a bynciai Morgan ym mhorth plasty Gwedir dan ofal y caplan, neu o leiaf gerddi Virgil, gan ei bod yn bur sicr mai ar ramadeg a llenyddiaeth Ladin y byddai prif bwyslais yr addysg a geid yno - er ei bod yn debygol fod Saesneg ac egwyddorion y grefydd newydd Anglicanaidd yn cael eu dysgu hefyd.

Mae egwyddorion yr hyn rydyn ni'n galw amdano wedi'u gosod allan mewn cynnig a basiwyd yn y Cyfarfod Cyffredinol y llynedd.

Wedi'i glywed yn datgan ...nid y ffordd i ennill brwydrau egwyddorion yw lluchio arwerthwyr a cherrig a thywyrch.

Disgrifir hefyd drefniadaeth y Cyngor Llyfrau o safbwynt system ddosbarthu a grantiau cyhoeddi a chynigir rhai egwyddorion fel sail i weithredu yn y dyfodol a model o system i wireddu'r egwyddorion.

Cynnig i ddelio ag ychydig egwyddorion sydd yma, "i gychwyn meddwl a thrafodaeth" ynglŷn â'r "egwyddorion a ddylai fod yn bennaf mewn gwareiddiad Gwyddelig".

Daeth Menem i sylweddoli fod y system bellach yn milwrio yn erbyn union egwyddorion Pero/ n.

Byddwn yn mawrygu llawer o egwyddorion "da% heb sylweddoli mai rhy debyg i'r da ydynt.

Aeth Haydn yn groes i'w egwyddorion pan fenthycodd arian o'r capel i helpu Beti i ddelio gyda'i phroblemau ariannol.

Roedd yna dwr o fechgyn ifainc oedd wedi tyfu i etifeddu, nid y ffydd yn yr egwyddorion a ddygai well byd i fyw ynddo, ond y Ffydd a ddywedai fod gobaith am fywyd tragwyddol.

Ac er bod John Williams yn rhwygo ymaith ei fasg rhagrithiol yn y cyfarfod dathlu ar ddiwedd y nofel, nid edifarhau ei fod wedi bradychu'r achos a wna, nid ymddiheruo i'r gwrth-ddegymwyr eraill ei fod wedi tynnu gwarth ar yr egwyddorion y buont hwy'n brwydro'n ddiffuant drostynt, ond ymdrybaeddu mewn hunan-gyffes sy'n arddangosfa lafoeriog o'i ostyngeiddrwydd a'i onestrwydd!

Yr oedd y cynnig arall yn y pegwn arall: gan nad oedd yn manylu, yr oedd yn ymddangos fel petai'n gorseddu egwyddorion y byddai pawb y tu allan i'r Blaid yn eu dehongli'n wrth-sosialaidd ac yn wrth-werinol.

gall seiliau hen draddodiad fod yn gyntefig iawn, ac i'm tyb i, egwyddorion cymdeithasau cyntefig sydd wrth wraidd pob crefydd.

Dyma'n fras gefndir ac egwyddorion y mudiad nodau graddedig.

Hwn yw y gofyniad mawr, a yw Cymru i bara yn wlad foesol a chrefyddol fel ei gwnaed gan Ymneilltuaeth Gymreig, ynte a ydyw yr egwyddorion, dros y rhai y gwaedodd ein tadau, i gael eu gwadu?

Daeth yn amlwg fod egwyddorion y chwyldro yn rhan bwysig o addysg yr ysgol hon, hefyd, wrth i'r plant ddechrau adrodd:

Nod ac amcan Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wrth gyhoeddi'r datganiad hwn yw gosod ein safbwynt yn glir ar egwyddorion sylfaenol ein prif ymgyrch, sef Deddf Iaith Newydd i'r Ganrif Newydd.

Ac i Williams yr hyn sy'n cyfareddu pobl yw nid yn gymaint egwyddorion Iesu Grist, nid ei weithredoedd ym Mhalesteina gynt, nid hyd yn oed hawddgarwch ei bersonoliaeth ddynol.

Ond dyma hefyd i bob athro ymarferol yr allwedd iddo ac un o'r egwyddorion mwyaf creiddiol yn y greffl gyffrous a heriol sydd ganddo yn y dyddiau argyfyngus hyn yn hanes ein cenedl.

Mae strwythur y Cwricwlwm Cenedlaethol yn cydnabod ac yn cryfhau'r prosesau dysgu a'r egwyddorion sy'n sail i'r arferion da meithrin.

Gyda chyrhaeddiad oes newydd mewn llywodraeth leol, bachwyd ar y cyfle i ddwyn pwysau ar yr awdurdodau unedol i fabwysiadu egwyddorion Deddf Eiddo ac i'w cynnwys yn eu polisïau tai a chynllunio.

Yr egwyddorion hynny yw:

Manteisiodd llawer ohonom ar y dosbarth hwn; fe'n hyfforddid yn egwyddorion cenedlaetholdeb Cymreig ac ym mholisi'r Blaid o dan arweiniad JE Daniel ac Ambrose Bebb.

Y dull gwyddonol yng nghyd-destun eich prif bwnc chwi eich hun Lle Gwyddoniaeth yn y cwricwlwm a'r berthynas rhwng y gwahanol wyddorau a rhwng gwyddoniaeth a thechnoleg, mathemateg a phynciau eraill Datblygiadau diweddar mewn meysydd megis technoleg gwybodaeth, micro- electroneg, a biotechnoleg Perthynas gwyddoniaeth a thechnoleg a bywyd bob dydd ar bob lefel Defnyddio'r amgylchfyd ar gyfer dysgu Asesu Sgiliau sylfaenol asesu a sut i'w cymhwyso wrth ddysgu Sgiliau cadw golwg ar gynnydd a chyrhaeddiad disgyblion a'u cofnodi, gan gynnwys swyddogaeth gwaith cartref Sgiliau angenrheidiol ar gyfer cloriannu gwerth gwersi, defnyddiau dysgu a meysydd llafur Iechyd a Diogelwch Yn ogystal â gwybodaeth am ddeddfwriaeth ynglŷn ag iechyd a diogelwch yng nghyd-destun yr ysgol, cynhelir sesiynau ar gyfer pob myfyriwr gwyddoniaeth ar beryglon arbennig labordai bioleg, cemeg, ffiseg ac astudiaethau maes Ymarfer diogel wrth wneud gweithgareddau ymarferol gyda disgyblion Storio a chynnal cemegau a chyfarpar Gofalu am greaduriaid a phlanhigion cyffredin y labordy Egwyddorion sylfaenol ac ymarfer Cymorth Cyntaf Datblygiad Personol a Phroffesiynol Paratoi'r myfyriwr ar gyfer profiad ysgol Datblygu hyder fel athro ac ymwybyddiaeth o gryfderau a gwendidau personol wrth ddysgu Hyrwyddo cyfranogi bywiog gyda chydweithwyr wrth ddatblygu a dysgu cwricwla newydd, cynlluniau gwaith, ymarferion theoretig ac ymarferol Bod yn ymwybodol o'r cynnydd mewn ymchwil addysgol, yn arbennig ym maes dysgu'r gwyddorau Astudiaethau Addysg a Datblygiadau Arloesol Bod yn ymwybodol o bwysigrwydd dysgu 'sgiliau proses' mewn gwyddoniaeth Dod yn gyfarwydd a mentrau megis, Cofnodi Cyrhaeddiad, Disgwylir i bob myfyriwr archwilio posibiliadau Gwybodaeth Technoleg, eu heffaith ar arddulliau addysgu a dysgu, a dod i'w defnyddio'n hyderus.

Ond yn fwy na hyn roedd y cysylltiad wedi'i wneud ar yr union amser, canol-diwedd yr 1980au, pan roedd newid yn agwedd meddwl arweinwyr Sinn Féin a gweriniaethwyr -- agwedd meddwl a roes fod yn y diwedd i gadoediad yr IRA, ymrwymiad Sinn Féin i egwyddorion Mitchell, a Chytundeb Gwener y Groglith.

Cyfnod oedd hwnnw pan oedd ymwybod â'r egwyddorion Cristionogol yn nodweddu mwyafrif llethol y boblogaeth.

Nid yw'r egwyddorion allweddol i'r Canllaw i golli pwysau'n llwyddiannus yn newid, ond maent yn rhoi cyfle i gryn dipyn o hyblygrwydd.

Disgwyliwn i'r Cynulliad annog a diwygio Awdurdodau Lleol yng Nghymru hefyd i weithredu yn unol â'r egwyddorion uchod.

Williams a drosodd The National Being i'r Gymraeg ("Y Bod Cenhedlig"), canys yr oedd ychydig egwyddorion elfennol, eglur yn ddigon iddo ef, a ystyriai weithredu gwleidyddol yn ddyletswydd flaenaf.

Yn hynny o beth, edrychwn tuag at y Cynulliad i ddatblygu gwleidyddiaeth radical yng Nghymru wedi ei seilio ar egwyddorion Sosialaeth Gymunedol. Gwleidyddiaeth fydd yn ei hanfod yn ymateb i anghenion Cymru ac sy'n gweithredu dros sicrhau cyfiawnder i'r Gymraeg a chyfiawnder cymdeithasol ac economaidd i bobl a chymunedau Cymru.

Roedd hi'n amlwg fod plant yn cael eu dysgu'n ifanc i barchu un o egwyddorion sylfaenol Fidel Castro, sef pwysigrwydd gwaith.

Wrth sefydlu'r Blaid daethpwyd o hyd i egwyddorion sylfaenol cenedlaetholdeb Cymreig.

A daeth i ddeall ymhen hir amser nad oedd deddfau prynu a gwerthu mewn ffeiriau Cymreig yn cynnwys cymaint o wirionedd, nac mor bendant, ag egwyddorion rhifyddiaeth.

Gallai Eglwys Loegr wneud cynhaeaf bras o'i hynafiaeth, ac yn enwedig felly'r rhai a bleidiai egwyddorion Mudiad Rhydychen, gan fwrw sen ar yr enwadau Ymneilltuol fel rhyw chwyn crefyddol a dyfodd yn ddiweddar.

Yn y ddau waith, yr hyn y ceisir ei ennyn ynom yw'r argyhoeddiad fod y cylch canolog o gymeriadau'n 'iawn', mai ynddynt hwy y costrelwyd prif egwyddorion y traddodiad, a'u bod yn benderfynol o herio gydag angerdd cyfiawn y grymoedd hynny sydd ar fin rhuthro fel cenfaint o foch a sathru'r egwyddorion santaidd.

Heblaw am y deunydd, mae'r egwyddorion hyn yn debyg iawn i rai laser rhuddem - ond y mae gwahaniaethau pwysig rhwng y laser ffibr a rhai cyflwr solid.

Y profiad hwn a roes fod i egwyddorion sylfaenol y trefniant nodau graddedig

Sail eu gwrthsafiad yn ddieithriad oedd naill ai basiffistiaeth Gristnogol neu egwyddorion sosialaeth gydwladol.

Ni chofiaf weld y geiriau dadleuol uchod yn eu cyd-destun gwreiddiol, ond, os nad wyf yn camgymryd, yr hyn yr oedd gan Dr T Gwynn Jones yn ei feddwl oedd fod pwnc yr iaith yn un mor llosg nes ysgogi rhai Cymry i feddwl ac i weithredu'n gam, hynny yw, yn anghyson â'r egwyddorion hynny sy'n sylfaen i ffyniant cymdeithas wâr.

Ond os yw'r egwyddorion sylfaenol yn aros yr un, mae dull a modd dweud y stori'n sicr yn ddrych o'i chyfnod ac yn fwy felly hwyrach na hyd yn oed y nofel.

Yr ydym yn deuddol o feddwl bod pob awdurdod economaidd arall yn gweithredu ar yr un egwyddorion â ninnau, ond y mae hyn yn bell o fod yn wir.

Braidd yn anffodus oedd hi efallai bod y cyntaf i ymaflyd yn y faner honno'n ddyn o egwyddorion cryfion, yn rhywun na fedrai weld bod rhai o'r pethau a adroddwyd yn y llyfrau a ddysgodd iddo sut i fyw, am gariad brawd at frawd ac at elynion yn tueddu i golli'u grym mewn awr o gyfyngder cenedlaethol'.

Yn ddiau, nid swyddogaeth fawr barddoniaeth yw perarogli a cheisio tragwyddoli cyfeiliornadau, ond yn hytrach rhoi corfforiad newydd i egwyddorion, a gwisgo gwirionedd mewn diwyg newydd brydferth.

Condemniai'r rhai amlycaf ymhlith y Phariseaid am eu gorfanylder ynghylch allanolion dibwys a'u hesgeulustod o egwyddorion pwysfawr y datguddiad o ewyllys Duw a roddasid iddynt.

Ond y mae nod egwyddorion cyfieithu Salesbury yn amlwg ar y ddwy gyfrol.

Y mae arnynt ôl yr egni, yr hwyl, a'r diffyg gofal am yr oblygiadau, a ddaw o gydgyfansoddi gan rai oedd yn rhannu egwyddorion a brwdfrydedd dros eu lledaenu.

Yng ngwyneb ymosodiadau rhyfedd a di-sail o bob math o gyfeiriadau roedd pobl yn tynnu at ei gilydd ac yn dangos eu hymrwymiad i egwyddorion sylfaenol oedd ymhell tu hwnt i unrhyw feirniadaeth, o ble bynnag deuai hwnnw.

Ond rhaid i ni fod yn barod i adfyfyrio ar ein dulliau dysgu a'n egwyddorion yn gyson.

Dylai'r ymagwedd hon sicrhau cysondeb ag egwyddorion a phwrpas y Cynllun gofal Cymdeithasol trwy gynnwys y Fforwm Cynllun gofal cymdeithasol yn y penderfyniadau ar ddyrannu.

Cyfieithu egwyddorion, meddai, yn bolisi a threfn yw ein tasg gwleidyddol.

Ni ddylid di-ystyru pwysigrwydd yr adroddiad a'r cyfle i roi cyhoeddusrwydd pellach, ar wahoddiad y llywodraeth, i egwyddorion Deddf Eiddo a'r chwe pwynt fel ateb i'r sefyllfa dai yng Nghymru gyfan.

'Pan fydd y plant yn tyfu lan, sut mae disgwyl iddyn nhw weithredu'r egwyddorion sy'n cael eu dysgu fan hyn?' gofynnais.

A sut bynnag, dim ond ym misoedd olaf ei fywyd yr ymgysylltodd Penri â'r Ymwahanwyr ac ni ysgrifennodd ddim i esbonio egwyddorion Cynulleidfaoliaeth.

Edmygwyd ei ddewrder a'i egwyddorion, ond wedi pum mlynedd o bregethu ac ymdrechu i fugeilio'i braidd, penderfynodd y byddai'n well symud.

Yr anerchiad pwysicaf, fodd bynnag, oedd un Saunders Lewis yn y cyfarfod agoriadol ar "Egwyddorion Cenedlaetholdeb" a gyhoeddwyd yn ddiweddarach fel pamffledyn cyntaf y Blaid.

Gwadu y cyhuddiad a wnaeth golygydd newydd Seren Gomer; "Egwyddorion ein Cyhoeddiad a gadwyd hyd yma yn ddilwgr", meddai, ond defnyddiodd Seren Caernarfon enghraifft gohebiaeth Hughes ei hun yn Seren Gomer ar fater yr eglwys wladol er mwyn profi ei bwynt:

`Diben y gwersyll,' meddai, `yw dysgu egwyddorion undod Arabaidd a gwrth-imperialaeth.

Yr unig Castroika oedd rectificacion, sef cyweirio camgymeriadau, a doedd hyn ddim yn cynnwys unrhyw gyfaddawdu ar egwyddorion hanfodol y chwyldro.