Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

eira

eira

Daw'r eira cyn y bore, meddai'r naill wrth y llall, gan wrando ar ddolefiad y gwynt a chofio'r gaeaf rhewllyd chwe blynedd ynghynt.

Eiliad arall ac roedd hi'n frwydr wyllt a'r eira'n chwyrlio yn ôl a blaen wrth i'r côr ymwahanu'n ddwy garfan.

Ychwaneger at drwch o streiciau drwch o eira, ac yn sgil hynny, cyfyd cwestiwn arall.

Rhuthrodd Chernysh drwy'r eira i'r pentref cyfagos.

Plygodd y bachgen i lawr unwaith eto, a phan oedd y belen eira yn dechrau ymdoddi yng ngwres ei ddwylo, anelodd hi at ben un o'r milwyr.

Yn ystod Haf byr a ddaw i ardaloedd oer gogleddol y byd, mae'r eira a'r rhew yn diflannu a miliynau o blanhigion, blodau a phryfed yn ymddangos.

Felly, yr oedd Ioan Evans yn mynd a'i deulu i'r capel ar hyd yr haf am flynyddoedd gan wneud rhyw dair lîg a croesi dwy afon, ac yn y gwanwyn pan fyddai'r eira yn dadmar ar y mynyddoedd, 'roedd yr afonydd yn codi, a chawsom fwy nag un dychryn wrth ei mentro, gan fod yn dŵr yn dod i fewn i'r cerbyd.

Roedd hi'n dechrau pluo eira'n ysgafn wrth i Monsieur Le Maire ddechrau ar un arall o'i areithiau ar sgwâr y dref.

Yn ffodus i'r ffermwyr hyn, mae eira trwm Sweden yn y gaeaf wedi bod o ryw help iddyn nhw i ddod o hyd i'r baeddod, ac felly yn rhoi cyfle iddyn nhw i'w dal neu eu lladd nhw.

Roedd Jean Marcel wedi ei weld yn dod drwy'r gawod eira, dyn tal, main, a het ddu wedi ei thynnu dros ei dalcen, a choler ei gôt yn uchel dros y rhan isaf o'i wyneb.

Syllodd Jean Marcel yn hir ar y miloedd o blu eira yn disgyn yn ysgafn ar bennau ei gydwladwyr, ac atgasedd tuag at y Maer yn cynyddu yn ei galon wrth iddo wrando'i eiriau.

Eira Rhagfyr - blwyddyn ffrwythlon i ddod.

Nid anghofiodd y wlad 'ma eira mawr Chwefror chwe blynedd yn ôl, a'r pryder a oeroedd ein gwaed y Chwefror eleni.

Dilyn rhaeadrau oedd fy ngwaith yr ochr draw, saith milltir o raeadrau rhwng copa'r bwlch a phentref bach Susauna, a milltir ar ben milltir arall o raeadr a phistyll yn ymuno a phrif afon y cwm o grognentydd clasurol, o'r pantiau eira disglair y tu ol i'r cymylau, ac o lasierau cudd Piz Vadret.

Dim ond distawrwydd y coed pin, sisial y nentydd bychain, disgleirdeb yr eira ac ol troed anifeiliaid bach ynddo, lliwiau cyfoethog yr haul a godidowgrwydd yr olygfa.

"Ble'r aeth eira llynedd?" fydd Mam yn ei ddweud pan fydd y gacen siocled wedi diflannu i gyd a neb yn gwybod i ble!' 'Ie,' torrodd Delwyn ar fy nhraws a "Caws o fola ci% fydd hi'n ei ddweud pan ofynna i iddi am arian i brynu hufen iâ, ac addo'i thalu'n ôl yr wythnos wedyn.'

Eira trwchus drwy Gymru ddechrau Ionawr.

Cyn bo hir roedd y rhan fwyaf o'r ddiadell yn ddiogel rhag yr eira a sgubai dros y wlad, ond doedd Ivan ddim yn fodlon.

'Aderyn ...' clywais hwy'n sibrwd, '...aderyn brith, aderyn corff, aderyn pêl, aderyn y ddrycin, aderyn yr eira ...' Yr oedd y rhestr yn ddiddiwedd.

`Wedyn fe symudwn ni nhw ymlaen pan fydd yr eira'n cilio.' Roedd Ivan yn siarad â'i gŵn yn aml.

Dangosaist artistri dy Air creadigol ym mhatrymau'r barrug ac yn rhyfeddod y bluen eira.

"Hitiwch befo, fe gawn ni fynd at yr afon fory." "Ac am bicnic ar y mynydd," galwodd Eira.

Gwaeddodd wrth i'r eira lanio ar ei wegil.

Wrth ochr y Sukiennice y mae dau dþr enfawr yr Eglwys Gadeiriol (y mae gennyf gof da o fynychu cyngherddau yn yr eglwys hon gyda'r eira'n blastar y tu allan ac ymhell dros ddwy fil o bobl y tu mewn yn gwrando ar Mozart neu Verdi fel petaent mewn yn gwrando ar Mozart neu Verdi fel petaent mewn gwasanaeth crefyddol).

Ond mae hi'n ras fawr, a buan y dychwel y rhew a'r eira a bydd yn rhaid i'r adar droi am le cynhesach i dreulio'r Gaeaf.

Yn yr un modd, yn Gaeaf yn Nrws y Coed, a'r eira yn blanced wen yn gorchuddio'r byd, gwelir ambell i ddafad yn crafu am welltyn glas ac yn llwyddo i gyfleu y ddelwedd gydnabyddedig o'r ddelfryd o'r gaeaf.

Pump o weithwyr yr Antur - Michael, Gwen, Gwenda, Eira a Bridget, a Tanwen sydd yn Waunfawr ar brofiad gwaith - sy'n cynhyrchu'r nwyddau blodau sychion, bagiau pot pourri ac ati a werthir yn y siop.

Doedd dim ysgol sgio heddiw, ond oherwydd prinder yr eira a amlder y rhew dyma benderfynu ymuno a dosbarth o ddechreuwyr.

Roedd eira'n dechrau disgyn ar ei wyneb ac roedd mynyddoedd noethlwm Tadzhikstan yn dechrau diflannu y tu ôl i flanced gwyn.

Pan gyrhaeddodd yno tua hanner nos canfu'r waled yn yr union fan lle'i gadawodd - ond o dan orchudd o eira.

Bu'n gweithio ac yn arddangos lawer iawn dramor hefyd, mewn llefydd megis Galicia, Rwsia, Tsiecoslofacia a'r Ffindir, lle daeth ei grþp yn bedwerydd yn y byd mewn cystadleuaeth cerflunio eira.

`Mae'n rhaid ei fod ef wedi cael ei gladdu o dan yr eira 'ma,' gwaeddodd un o'r dynion.

Buont yn yr eira drwy'r nos.

"Os bydd hi'n bwrw eira drwy'r nos fedr yr un lori fynd yn agos at y seidin yna yfory, a bydd y bwyd yn aros yno am ddiwrnodau arall ac fe rydd hynny ddigon o amser i'r Maquis ei rannu.

Y mae'r plu chweochrog yn rhan annatod o dymor yr hirlwm a diau y gwna'r eira lawer o les wrth ladd hadau anhwylderau mewn dyn ac anifail a thir.

Mae trwch yr eira - cymaint a hanner medr o ddyfn- der - yn rhwystro'r baeddod rhag crwydro'r wlad ac felly yn eu cyfyngu i un ardal arbennig.

Heno 'roedd hi nid yn unig wedi colli decpunt, a hithe, am unwaith, wedi mentro prynu chwe llyfr, ond 'roedd he hefyd wedi colli gobaith ennill y belen eira a oedd erbyn hyn wedi cyrraedd hanner canpunt.

newid sanau yno ac yna troi ar eu sodlau ac yn ol i Ogwen i ganol eira, niwl a gwynt!

Dewch - ar unwaith.' Dilynodd criw o ddynion y ci o'r pentref i ganol yr eira trwchus.

Eira a barrug trwy Chwefror, poeth trwy'r haf.

Belka, Chernysh - arhoswch chi fan hyn!' Edrychai'r ddau gi yn anfoddog wrth i'w meistr gychwyn i ganol y storm eira.

Byddaf yn meddwl mai rhywbeth i blant ac i bobol y llethrau llithrig ydi eira þ heb anghofio hefyd y bobol sy'n gwneud cardiau Nadolig ac almanaciau.

Cododd y milwr ei wn yn fygythiol wrth i'r eira daflu ei helmed ddur oddi ar ei ben bron.

Yr oedd yn Nadolig sobor o wlyb ac oer, pistyllai'r glaw trwy'r dydd ond nid oedd arwydd o'r hyn a fawr ofnir yma, sef eira.

lle peryglus am niwl ac eira...

Gwelodd y belen eira yn gadael llaw Jean Marcel.

Roedd Eira yn un o sefydlwyr y Ganolfan.

Edrychodd Eira ac `Elen ar ei ffrog hardd a'r cyrls melyn taclus ar ei phen.

Rwan i'r rhelyw ohonoch nad ydych yn sgiwyr, y peth cyntaf i ddysgu ydy sut i sgio ar sgis mewn siap swch aradr eira.

Felly, rhaid oedd mynd yn uwch i fyny'r mynydd i gael eira diogel!

Os yw dechrau Awst yn boeth, bydd eira'r gaeaf yn para'n hir.

Mae gwynt y Dwyrain þ hen wynt go iawn þ yn deifio pawb a phopeth a dechreuodd fwrw eira'n drwm ganol y bore ac mae wrthi o hyd.

Crensiai'r eira dan eu traed wrth iddynt heidio'n swnllyd a Jean Marcel yn eu harwain tuag at y seidin unig.

Rhannodd y Kloteniaid eu cawl a'u tegell a mi a'm rhybuddio fod cymaint trwch anarferol o eira newydd ansefydlog ar grib uchaf Piz Lischana nes bod y ddau dad wedi gorfod troi yn eu holau y bore hwnnw cyn cyrraedd y copa: yn sicr nid oedd y mynydd mewn cyflwr priodol i alleinganger.

Hysbyswyd yr aelodau fod Eira Jones wedi ymddeol o'r Ganolfan Gynghori fis Rhagfyr, a bod y Cadeirydd wedi anfon gair o werthfawrogiad y Ganolfan ati am ei dyfalbarhad am yr holl flynyddoedd.

Mae rhai o'r dynion wedi bod yno heno ac mae'r eira'n prysur gau'r ffordd sy'n arwain at y tryciau." "Gwylwyr?" "Dau filwr," atebodd Henri, "ac maen nhw'n newid gwylwyr bob pedair awr.

Clywsom fod un ystordy yn Havana yn llawn o antifreeze ac erydr eira o'r Undeb Sofietaidd!

Felly, pan sylweddolodd yn hwyr un noson iddo adael ei waled yn llawn o arian ar ben postyn llidiart buarth tyddyn anghysbell yng nghyffiniau Llynnoedd Teifi ar noson o eira ar drothwy'r Nadolig doedd ganddo fe ddim dewis.

Yr oedd fy stumog i'n dechrau troi, ac er mwyn rhoi taw ar Jini am ennyd, dywedais, 'Allwch chi ddim dod o hyd i eira llynedd, heb sôn am ei bwyso!

Roedd hi'n gynnes braf yma yng nghysgod y gwynt, y llyn yn ddrych clir, yr awyr yn sidanaidd ac esgyrn eira'n Machio'n y cilfachau.

Does dim bridio yn y Gaeaf, a phan ddaw'r Gwanwyn, maent yn dychwelyd i'r wledd fydd yn eu haros yn y rhannau fydd wedi bod dan eira a rhew am chwe mis.

Yna, pan welodd ei gyfaill yn chwerthin yn braf am ei ben, gollyngodd ei wn i'r llawr a dechreuodd daflu eira at y plant.

Ond dyma'r eira'n dechrau dod yn blu bach yma ac acw ac ymhen rhyw awr brasaodd a bu rhaid gadael tân braf a llyfr blasus a'r boliaid cinio'n pwyso'n drwm.

Oddi allan gellid clywed llef y bleiddiaid yn chwilio am ysglyfaeth yn yr eira a dôi sŵn ambell aderyn nos o gyfeiriad Llyn Llydaw a phegwn yr Wyddfa.

Dyma ddwy stori draddodiadol yn y gyfres Straeon Plant Bach gydag Eira Wen a tri Mochyn Bach wedi eu cyhoeddi yn barod.

Cychwyn S4C. Eira trwchus drwy Gymru ddechrau Ionawr. Diweithdra yn cyrraedd 3 miliwn. Roy Jenkins yn ennill is-etholiad Hillhead, llwyddiant seneddol cyntaf yr SDP.

Oedwch yn y tangnefedd tawel ar brynhawn o aeaf fel y gwnaethom ni, i weld yr haul yn suddo'n belen eirias dros benrhyn Llyn, mynyddoedd yr Eifl yn borffor dywyll, a'r eira'n eisin pinc ar gopaon Eryri.

yr oedd eira chwefror a glawogydd tros w ^ ŵyl ddewi wedi chwyddo nentydd yr ardal a chreu rhaeadrau yn hafnau 'r bryniau, a 'r cwbl yn llifo i afon afon nes ei bod hi, erbyn cyrraedd y dyffryn lle safai aberdeuddwr, yn genllif gwyllt gwyn, ar frys i gyrraedd y dolydd tu hwnt i trillwyn isa lle gallai orlifo i 'r caeau a chael ymwared a 'i ffyrnigrwydd.

Rhedodd Belka i'r fan lle y diflannodd ei meistr a dechrau crafu'r eira oddi yno gyda'i phawenau.

Mi fyddia'n dlawd ar y rheini heb doreth o eira i dynnu ei lun a robin goch yn rhynnu ar frigyn coeden gelyn ar y canfas gwyn.

Mae'n siwr y bydd yn rhaid mynd i chwilio am y ddau lyfr arall yn y gyfres rwan - Ar Goll yn yr Eira ac Adre cyn Nos.

Cyn bo hir roedden nhw wedi cyrraedd y fan lle roedd Belka yn dal i grafu yng nghanol y lluwch eira.

Dyma gyrraedd droed mynydd Arinsal am hanner awr wedi wyth y bore a sylwi nad oedd gormodedd o eira yma!

Cawsom fwy o eira cyn nos ac yr oedd gþr y tywydd yn darogan mwy eto yfory.

Syrthiodd y tair i gysgu cyn gynted ag yr oedd eu pennau ar y gobennydd - Eira ar fatras ar y llawr, Iona mewn un gwely ac Elen mewn gwely uwch ei phen.

Ac yn un o'r teithiau hyn, hyd y paith, fe dorrodd y Dodge i lawr a bu bron i Homer oedd ond baban rewi oherwydd yr eira oedd ar y llawr a'r gwynt oer yn chwythu.

(Gyda llaw, os cofiaf yn iawn, dwy bunt dau swllt ac wyth geiniog ydoedd cyflog wythnosol dyn clirio'r eira oddi ar y ffordd y pryd hynny!) Sylwais y bore yma fod asgell-goch ymhlith yr adar oedd yn bwyta briwsion ar y lawnt.

Ond doedd ychydig fodfeddi o eira ddim yn atal y criw plant rhag mynd o gwmpas i ganu eu carolau.

Ond, nid yw eira yn dda i ddim i yrrwr car nac ychwaith i ffermwr defaid pan ddaw pryder am golli þyn cynnar yng nghanol y trwch.

Y trydydd diwrnod o sgio, roedd y llethrau'n brin o eira a'r rhew fel gwydr.

Wrth edrych drwy'r ffenestr a gweld yr eira yn fantell drwchus dros y tir, a chofio fel y bÉm bron â sythu wrth aros am y trÚn ym Mhenybont, penderfynais y byddai'n well i mi gael lle gweddol gynnes.

Mawrygwn Di am rythmau'r tywydd, am heulwen a glaw, tes a rhew, gwlith ac eira, y gwynt nerthol a'r awel dyner.

Os yw'r Hydref yn dechrau yn wyn, fe erys eira yn hir i'r gwanwyn.

Edrych dros wastadedd gwyn yr eira, gyda'i glytiau o goed pin a bedw arian, a sylweddoli fod tir yn ymestyn yn ddi- dor oddi yma i'r Arctig, y Môr Tawel, a'r Iwerydd.

Er gwaethaf ei blinder a'i phrofiadau erchyll, cytunodd Siwsan i gymryd rhan mewn cynhadledd i'r wasg y bore canlynol, wrth i Adam a Natalie gael hwyl eithriadol yn chwarae yn yr eira.

"Roedd yr eira wedi dadleth, a doedd hi ddim yn bleserus iawn i gerdded siwc-siac drwy'r llaca.

Trwy wneud hyn, wrth gwrs, roeddynt yn mentro i fyd o eira a rhewfryniau, ac yn nyddiaduron teithwyr y cyfnod cawn lu o gyfeiriadau at y cyffro ofnadwy yn eu mysg wrth edrych allan a gweld eu llongau yng nghanol cylch oi rewfryniau uchel.

Llithrodd wal o eira lawr y mynydd, ei wthio o'i blaen a'i gladdu mewn eiliad.

I Begw, mae'r eira sy'n ymestyn i'r pellter 'fel crempog fawr a lot o dyllau ynddi a chyllell ddur las rhyngddi a Sir Fôn' (Te yn y Grug).

Mae arna'i ofn y cenllysg mawr sy'n bygwth o'r mynydd, dwi'n siŵr ei fod o am ddwad ar fy ngwarthaf mewn dau funud i 'ngholbio fi'n ddu las ac wedyn fy nghladdu fi yng nghanol yr eira, felly plîs Morys, gofyn iddi eto gawn ni fynd i'r tŷ.

"Canu carolau wir, a Ffrainc yn gwaedu." Wrth i'r ddau gerdded hyd strydoedd cefn culion yr hen dref, roedd haen denau o eira yn sefyll dros y cerrig crynion ar ganol y ffordd ac yn prysur orchuddio toeau'r tai.

Bryd hynny, caem eira trwchus bob blwyddyn yn gyson (yn union fel y caem haul poeth yn yr hafau hefyd).

yna'r foment honno pan fydd y pysgodyn yn ei holl ysblander arian-lilog-las symudliw, ar garped cefndirol o eira efallai, gwn fod yma gyfoeth yn y profiad a gwerth yn y parsel!

Yn ystod Ionawr eleni daeth cnwd ar gnwd o eira gyda haen ar haen o rew.

Credir i'r eira, a fu'n gyfrifol am ffurfio capan mor enfawr, ddisgyn o gymylau o fewn atmosffer llawer gwlypach a thewach ei naws na'r atmosffer presennol a chesglir mai'r ffynhonnell fwyaf tebygol a allai gynhyrchu anwedd-dyfrllyd o'r fath ac i'r un graddau fyddai cefnfor anferth.

Cawsom fwy o eira yn ystod y nos ac yr oedd haenen go dda ohono dros bobman erbyn y bore a brigau'r coed yn edrych yn flinedig dan bwysau'r gwymon gwyn.

Y gaseg ddrycin sydd ar frig y pentwr, ac ar ei hôl, yn eu tro mae'r socan eira, y fwyalchen, y fronfraith a'r goch-dan-aden.

Diflannodd y plant i'r gwyll ac wedi i sŵn eu traed yn printio'r eira ddistewi, daeth Henri o'r cysgodion yn hamddenol, ei wn sten yn ei law.

Cofiwn yr ymdrech gynnar yn erbyn gwynt anarferol o finiog, y gollyngdod nad oedd eira anamserol llif Awst wedi lluwchio cymaint a hynny tua chopa'r bwlch, a'r wefr wrth weld y gwyngalch newydd pur yn diflannu i'r cymylau fel petai crib ddwyreiniol y Chuealphorn yn un o gyrsiau mawr yr Aplau.

Arhosodd nes bod y drydedd garol ar ben ac yna cododd ddyrnaid o'r eira mân a'i wasgu'n bêl.