Eisteddfod dan gysgod y rhyfel oedd Eistedfod Dinbych ym 1939.

Edrychodd Gerallt Lloyd Owen, yn ei awdl fuddugol, ' Cilmeri ', yn Eistedfod Abertawe, 1982, yn ôl dros saith canrif at ddiwrnod arall o anobaith i Gymru.