Nid oedd ar Siôn Elias ei hun ofn neb.

Mae John Elias fel Napoleon yn y pulpud.

Haerodd hithau nad oedd ond wedi dweud y gwir bob gair a bod Siôn Elias wedi gofyn iddi ddod yn ôl ato ym mis Ebrill.

Pan ddychwelodd Mary Jane i Dyddyn Bach ymhen deuddydd, cyffesodd Siôn Elias ei fod wedi lladd dyn mewn tafarn yn Lerpwl rai blynyddoedd cyn hynny.

Ac wrth gwrs yr oedd Elias, Williams a Christmas yn grwydriaid mawr (yn wahanol, dyweder, i Griffith Hughes, y Groes- wen) a llawer mwy o bobl o ganlyniad yn dod o dan eu dylanwad.

Stori bur wahanol oedd gan Siôn Elias, fodd bynnag.

Y tair cyntaf a ddiflannodd oedd Wmffra, Elias Jôs, a Beti Bwt.

Roedd Ffrancon Elias Jones - o Garmel yn yr hen Sir Gaernarfon - yn un ohonynt a bu'n gymorth mawr i mi ymgartrefu yno.

Yr oedd yn ddull newydd, tymhestlog, rhy frochus hyd yn oed i Thomas Charles o'r Bala, y gwr y byddai clywed John Elias yn bwrw drwyddi'n codi croen gwydd arno.

Cyfeiriodd William Davies, hwsmon, at y sgwrs a gawsai â Siôn Elias tua hanner awr wedi dau y prynhawn hwnnw ar y ffordd rhwng Hen Dy a Thyddyn Bach.

Yn ychwanegol at hynny câi ei thalu am ei gwaith fel howsgipar yn Nhyddyn Bach, ond yr oedd ar Siôn Elias rai wythnosau o gyflog iddi.

Prifio'n wr bonheddig a wnaeth Elias, yn enwedig ar ôl priodi Lady Bulkeley (nad oedd fwy o ledi o ran ei tharddiad na finnau!).

Credaf ei fod yn beth arwyddoacol fod Williams, Elias ac yntau'n tarddu o gefndir tlawd a difantais.

Cofiodd Francis fel y bu i Siôn Elias gwyno wrtho ryw chwe wythnos cyn hynny fod y mab wedi torri ei wn, a'i fod yn cario llawddryll chwe siambr i'w ganlyn i bobman.

Y gwr hwnnw oedd Elias Henry Jones, mab Syr Henry Jones, yr athronydd.

Fe'i gwelwyd gan yr Uchel- Galfiniaid fel gwyriad tuag at Arminiaeth y Gyfundrefn Newydd ac fe'i condemniwyd yn chwyrn gan John Elias ei hun.

Efallai mai'r hen Nan Elias oedd wedi dwndran gormod arno; y hi'n iâr un cyw ac yntau'n hen lanc, heb ddangos unrhyw awydd i adael y nyth.

Yn fuan wedyn, galwodd Siôn Elias i weld Ellen Jones, Glasfryn, gan ddweud fod John y mab wedi'i saethu'i hun a'i fod am iddi hi fynd yno i ddiweddu'r corff.

'Roedd Siôn Elias yn ei gyfarfod ar ganol allt Penrhosddu.

Daeth yn rhyw fath o ystrydeb cyn diwedd y ganrif ddiwethaf i hawlio mai'r tri phregethwr mwyaf a fagodd Cymru oedd John Elias, Williams o'r Wern a Christmas Evans, gyda'r Wesleyaid yn prysuro i ychwanegu naill ai Thomas Aubrey neu John Evans, Eglwys-bach.

Daeth Mary Jane Williams, un o Gaergybi ond yn lletya dros dro yn y Ffatri, Llanfachraeth, yno i geisio rhoi rhywfaint o drefn ar bethau, ond cyndyn iawn oedd yr hen Siôn Elias o roi ei law yn ei boced i dalu iddi er ei bod hi'n ôl pob sôn yn fwy na morwyn, a'r un mor gymwynasgar tuag at y tad a'r mab.

'Mae syrthio mewn cariad yn bur debyg i syrthio oddi wrth ras', meddai Mrs Elias, a 'caru ydy'r perygl mwyaf i weddio'.

Ond roedd Rondol a'i gwrw mor bwysig i Pitar Wilias pan fyddai'n areithio ar ddirwest ag oedd y diafol i John Elias pan roddodd y meddwon ar werth yn Sasiwn Caergybi.

Dyma'r arwydd cyntaf fod y brawd ieuengaf yn gwrthod dilyn y llwybr a gymerwyd eisoes gan Henry Rees, a ennillasai ymddiriedaeth John Elias fel cynrychiolydd yr hen gyfundrefn ymhlith y Methodistiaid.

Nid oedd John Elias yn uchel iawn yng ngolwg Gwilym Hiraethog a mynnai mai David Charles, Caerfyrddin, oedd i'w osod gyda'r ddau arall.

DYWEDIADAU AM Y TYWYDD - yng ngofal Twm Elias