Yna cofiodd Willie i Ellis Gruffudd ddweud nad llond bol o un peth a geid i ginio ond pigiad o'r naill beth ar ol y llall a hynny heb dalu ecstra.

Cerddi Cwrs y Byd gan Wynne Ellis.

"Fe hoffwn i weld trafodaeth yn digwydd ym Methesda ar y pwnc hwn," meddai Elinor Ellis Williams o Stryd Grey.

Ellis swyddog da byw y Sir, wrth drafod bridio a hwsmonaeth anifeiliaid, yn dweud wrthym am gofio bob amser mai dim ond y gorau sy'n ddigon da ni.

Syr Clough Williams-Ellis yn marw.

Wedyn 'roedd Ellis brawd fy Nain Crowrach, wedi priodi Catherine Brynawel ac 'roedd brawd Catherine, sef Thomas John Williams, yn ail fet ar long berthynol i Thomas Morel,Caerdydd, yr SS Llansannor.

'Ystrad Fflur' oedd testun yr awdl a John Ellis Williams, un o fyfyrwyr John Morris-Jones, oedd y bardd buddugol.

Yn ei ymosodiad ar gyfrol Ellis Annwyl Owen yn y Seren Ogleddol, cyfyngodd ei feirniadaeth i offeiriadaeth yr Eglwys Wladol, gan honni bod trefn yr eglwysi anghydffurfiol yn sicrhau duwioldeb eu gweinidogion hwy.

Rydw i'n eu cofio nhw i gyd: Hugh Cae Haidd, Wil Pant, Shem Pandy, Wil Jones Happy Valley, Ifan Morgan, Ellis Nant, Wil Thomas Bryn Hyfryd, Rolant Gruffydd Felin Hen a William Ifans Glasgoed.

Y mae bwrlwm awenyddol David Ellis yn cadarnhau tystiolaeth ei gyfeillion ei fod yn fachgen ifanc ffraeth, llawn hwyl a direidi.

Gweddw John Ellis, mam Florrie a Ron, Eunice a Vincent.

Aelod o'r teulu oedd y Parchg Thomas Ellis, Tyddyn Eli, hen, hen daid David Ellis, a phrif arloeswr Annibyniaeth yr ardal.

Cofiwn hefyd eiriau'r Salmydd: 'Fy llinynnau a syrthiasant mewn lleoedd hyfryd; y mae i mi etifeddiaeth deg.' Yr oedd David Ellis yntau yn caru bro ei febyd yn angerddol.

Plaid Cymru oedd y cyntaf i wneud datganiad cyhoeddus o blaid trefnu Ymgyrch am Senedd i Gymru, er bod Undeb Cymru Fydd dan arweiniad TI Ellis, Syr Ifan ab Owen Edwards, Moses Griffith, Dafydd Jenkins, Gwynfor Evans ac eraill yn cefnogi'r syniad.

Yn sicr roedd y Rhyddfrydwyr ifainc, Thomas Edward Ellis a David Lloyd George, yn ymwybodol iawn o'r elfen honno.

Awgrymwyd enwau Delyth Owen (Y Groeslon), Rhiannon Ellis (Caernarfon) a Luned Jones (Bethesda) i gynorthwyo Mrs Bebb Jones.

Ymysg hogia Felin yn y tim mae Islwyn Owen, Derek Roberts a Tony Ellis.

Y mae Ellis Wynne yn feistr ar holl ystrywiau dychan, ond tra mae Dante yn hamddenol ddwys yn tynnu llun pob amgylchiad yn drwyadl a manwl, a'i drwytho â chydymdeimlad sy'n arswydo dyn gan ei ddifrifoldeb, sboncio'n heini o lun i lun cartwnaidd y mae Ellis Wynne a hynny mor ddisglair ddigri ei fynegiant nes lladd pob ofnadwyaeth gan y pleser o ddarllen; ac yn y proses, lladd ei amcan hefyd, petai waeth am hynny.

Ffordd ddrud o gyrraedd ychydig o bobol fyddai hi, meddai John Ellis o Theatr Clwyd, wrth i Gyngor Ffilm Cymru lansio dogfen Cine/ mobile i Gymru ac fe fydd "fel llong ofod yn ymweld o dro i dro%, meddai David Gillam o Valleys Arts Marketing.

Mi addawodd Tom Ellis, Tan Bwlch, fynd efo nhad a'r hogia i weld un yn Llannerchymedd.

Yn y cofiant cyflwynir ni i amryw byd o gyfeillion Dei Ellis.

Aeth yno i Salonica ym Macedonia gyda'r uned Gymreig arbennig o'r 'Royal Army Medical Corps (RAMC).' Corfflu Meddygol oedd hwn 'ar gyfer gweinidogion a darpar-weinidogion, myfyrwyr diwinyddol ac eraill o dueddiadau heddychlon a ddymunai wasanaethu yn y Rhyfel Mawr heb orfod trafod arfau.' Ond, a dyfynnu unwaith eto o'r cofiant: 'Hyd yn oed cyn iddo gyrraedd pen y daith, yr oedd Dei Ellis yn dyheu am ddychwelyd i Gymru.

Mae siarad ag Eryl Ellis am eiwaith yn sicr yn cynnig cipolwg ar fyd artistig, deallusol cynhyrchu theatr; cawn yr argraff ei fod ar fin ehangu ar y theori%au dwfn, abstract, a syniadau a iaith gymhleth, aruchel yr athronwyr celfyddydol.

Flwyddyn neu ragor yn ôl, gyda'r llawenaf o'r cwmni y byddai Rowlamd Ellis, ond roedd pethau neu yntau, wedi newid.

PRAGMATIAETH A GWELEDIGAETH - Holi Eryl Ellis

Bu'n ddisgybl yn Ysgol Llangwm, a chofiai'n dda am David Ellis yn dod yno am gyfnod byr yn athro ifanc hoffus, ond digon dibrofiad.

Eglurodd TI Ellis fod yr Undeb wedi bod yn trafod y mater er mis Hydref ond wedi penderfynu cadw'r bwriad yn ôl nes byddai'r etholiad cyffredinol wedi mynd heibio.

Y prif siaradwyr oedd Gwynfor Evans, SO Davies, TI Ellis, Y Parch.

Diolchodd y Llywydd i Jane Jones a Rhiannon Ellis am

Am ryw reswm meddyliodd yn sydyn am Ellis Puw, a theimlodd ar y funud ei fod yn nes at ei was yn ei glos ffustian a'i grys gwlân nag yr oedd at y boneddigion hyn yn chwyrli%o o'i gwmpas yn eu sidanau a'u melfed a'u lliwiau llachar, a'u dwndrio a'u chwerthin.

Wedi i Tom Ellis a f'ewyrth Emrys, sicrhau fod y weiars yn y tŷ yn ddiogel, fe osodwyd yr injan yn ei lle, fe roddwyd tro, a chafwyd goleuni, ac yn fwy na hynny, mi ddaeth llun ar y teli.

Cyflwynir yn y cofiant hefyd ddarlun eithriadol ddiddorol o fywyd Dei Ellis yn y Coleg ym Mangor, a darlun, yr un mor werthfawr, o natur yr addysg a geid yno bryd hynny, ac yn arbennig yn Adran Y Gymraeg.

Delfryd Tom Ellis oedd sefydlu senedd i Gymru, ond dan gochl Rhyddfrydiaeth Brydeinig.

Mi dybiwn i y bydd gan ddarllenwyr ddiddordeb neilltuol yn y pytiau cynganeddol hynny - amryw ohonynt yn fyrfyfyr - sydd bellach yn rhan o lên a llafar y sawl sy'n ymhe/ l â barddoniaeth, a ninnau, efallai, heb lwyr sylweddoli bob amser mai David Ellis yw'r awdur.

Mae'r cwrs hyfforddi'n denu cannoedd o ymgeiswyr, roedd Eryl Ellis yn un o naw a ddewiswyd allan o dri chant y flwyddyn honno.' MAE 'NA DEBOT I FOD'

Ond o blith cynllunwyr y theatr Gymraeg, mae un yn sicr yn adeiladu gyrfa lewyrchus iddo'i hun yng Nghymru a thros y ffin; a phetai unrhyw un yn meddwl am 'gynllunydd' fel rhyw fath o 'interior designer' wedi colli ei ffordd, buan y byddai sgwrs gydag Eryl Ellis yn ei ddarbwyllo fel arall.

Rhaid bod TI Ellis, a oedd yn bennaf gyfrifol am y Gynhadledd, wedi ei blesio'n fawr.

Fe'm maged innau ar fferm Yr Hafod, yn ardal Ty Nant, bro mebyd David Ellis yntau.

Y mae David Ellis yn sôn yn hiraethus amdano mewn llythyr a anfonwyd ganddo (lai na deufis cyn iddo ddiflannu) at Tomi Jones, Cernioge Bach (Aelwyd Brys, Cefn Brith wedi hynny).

Bydd chwaraewyr fel John Deveraux, Jonathan Davies, Kevin Ellis a Richard Webster yn hyfforddi yn o yr un pryd.

Meddai Dei Ellis amdano:

Byddai David Ellis yn llawen iawn yn eu cwmni.

Os oes rhaid i ti gael gwybod, Ellis ydi o.

Yn sgîl cyhoeddi canlyniadau pôl piniwn ar agweddau tuag at y Gymraeg dewisodd yr Arglwydd Dafydd Ellis Thomas fynd ati unwaith eto i ymosod ar Gymdeithas yr Iaith a cheisio ei orau glas (hynny yw, Tôri blw) i danseilio ymdrechion mudiadau protest yng Nghymru yn gyffredinol.

'Roedd ysbryd Cymru Fydd yn fyw o hyd, ac er iddo farw ym 1899 'roedd yr Aelod Seneddol dros Feirionnydd, Tom Ellis, yn parhau i fod yn arwr gan lawer o Gymry.

Rowland Hughes ac Islwyn Ffowc Ellis.

Yr un modd y mae yn y Cofiant gofnod manwl o'r modd y blodeuodd awen David Ellis yn ystod ei gyfnod fel myfyriwr.

Yn ail iddo, ac yn gyntaf deilwng gan J. J. Williams, 'roedd bardd ifanc cymharol ddiaddysg ac anadnabyddus o'r enw Ellis Humphrey Evans, neu Hedd Wyn.

Eto gellir tybied y rhagorai rhai ohonynt ar eraill yn y grefft o bedoli; meddyliaf am David Evans Tregaron, John Jones Tynreithyn, Ellis Edwards Ystrad Meurig, Ben Lewis Aberystwyth, a Griffith Jenkins Cribyn (yr hwn a enillodd am bedoli yn y Sioe Frenhinol).

gwelodd ellis owen ar unwaith na allai yn ei fyw ddal gafael yn hir cyn cael ei lusgo gan y lli erchyll a 'i hyrddio yn erbyn y clogwyni yn is i lawr.

Y mae David Ellis ei hunan mewn dau englyn ac un llythyr yn cyfeirio at dri bachgen hoff o'r ardal a fu farw yn y Rhyfel - tair addewid a dorrwyd.

Cofio bore godi gyda Dafydd Ellis i gyfarch y wawrddydd gyntaf ar y Môr Canoldir, a ninnau'n hwylio reit i bwynt codiad haul.

Gŵr â'i olygon ar yr ugeinfed ganrif (er nas gwelodd) oedd y gŵr a ailgyflawnodd ei fawredd inni, sef, wrth gwrs, Thomas Edward Ellis, a ddechreuodd ei olygu union ganrif yn ôl.

Hwn yw byd Shakespeare, Molie\re, Ellis Wynne, byd dynion a'u hamherffeithrwydd a'u drama a'u stori.

ellis owen, i i tocynnau cyngerdd blynyddol y capel.

Bu+m yn sgwrsio hefyd ag Alice Harrietta Jones (Etta), chwaer ieuengaf David Ellis, a recordiwyd ei hatgofion amdano ar dâp.

Rhoddwyd sylw arbennig i draddodiad barddol toreithiog y cylch, gan gynnwys, yn naturiol, gerddi David Ellis, Penyfed.

Roedd un aelod o'r teulu, Catherine Ellis, merch Hendre Ddu, wedi priodi Y Parchg Harri Cadwaladr, ewythr i Kate Roberts.

Prif arf ymosodiad y Seren Ogleddol ar yr Eglwys Sefydledig oedd cyfres o erthyglau a ysgrifennwyd gan Hugh Hughes ar ffurf llythyron at y Parchedig Ellis Annwyl Owen.

Crogi Ruth Ellis.

'Roedd y gân yn ffefryn gan David Ellis drwy gydol yr amser y bu yn Salonica.'

Bu Llew yn ei chael yn anodd iawn i feithrin perthynas ar ôl hynny ond yn y diwedd llwyddodd Meira Ellis i dorri drwy ei furiau amddiffynnol.

Williams, 'roedd bardd ifanc cymharol ddiaddysg ac anadnabyddus o'r enw Ellis Humphrey Evans, neu Hedd Wyn.

RHIANNON TOMOS fu'n holi ei chre%wr, y cynllunydd Eryl Ellis, am ei brofiad a'i syniadau yn y maes.

bloeddiodd ellis owen owen dal d' afael afael afael i.

Williams yn weinidog yma - y cyntaf mae'n debyg - yn niwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, a'r blaenoriaid oedd: John Jones, Segrwyd Isa; Owen Jones, Y Foel; a John Ellis, Garnedd Ucha.

Adeiladodd Clough Williams-Ellis bentref Portmeirion o 1925 i 1975 ar ei benrhyn preifat ar arfordir Eryri.

Byddaf yn bendithio Ellis Wynne am y sywaeth yna, er ei fod yn lawn mor anghyson â John Thomas.

Dyma un mesur o'r gwahaniaeth rhwng Ellis Wynne a Dante.

ellis owen yn troi 'r gornel am stryd y capel a 'r mans mans noson seiat, meddai seth harris yn gwta, a thewi pan aeth griff tomos ati i holi gethin ynghylch beth a ddigwyddodd, ble 'r oedden nhw 'n chwarae, beth oedden nhw 'n chwarae, sut fachgen oedd ffred, ai tal ynteu byr, tew yntau tenau, ac ymlaen ac ymlaen tra canolbwyntiai williams ar yrru cyn gyflymed ag y gallai.

Ellis Williams - Y Darlun

Dechreuodd, gan ddilyn esiampl ei thad yn rhoi cynulleidfa yn y cywair priodol cyn dechrau siarad, trwy ddweud mai pleser oedd bod ar yr un llwyfan â mab Tom Ellis a Mab OM Edwards.

Cafwyd anerchiad gafaelgar gan Mrs Eluned Ellis Jones ar y testun "Un Byd".

Ei dro ef, Willie a fyddai tynnnu'r gwynt allan o hwyliau Ellis wedi iddo gael wythnos gyda'r bobl fawr yn yr Imperial.

Nid aelodau o'r blaid oedd yr holl siaradwyr o bell ffordd; yn eu plith, roedd William George, brawd Lloyd George; TP Ellis, Rhys Hopkin Morris, AS Ceredigion ar y pryd, ET John, a Kevin O'Sheil, Dirprwy Fine Gael o'r Da/ il Wyddelig.

Wrth i'w cynulleidfaoedd chwyddo, tyfai'r gweinidogion yn fwyfwy dylanwadol, a daeth yr ardal ddiwydiannol yn faes cenhadaeth deniadol i ŵyr brwdfrydig a dysgedig megis Thomas Rees, Cendl, Noah Stephens a Robert Ellis (Cynddelw), Sirhywi, John Jones (Ioan Emlyn), Glynebwy a William Roberts (Nefydd), y Blaenau.

Wrth i dymor y swyddogion Rhanbarth ddod i ben, diolchodd Meira i Jane Jones, Rhiannon Ellis a Pat Lloyd am eu gwaith clodwiw a'u cyd-weithrediad yn ystod y ddwy flynedd.