Trueni na ellid ennyn yr un ymroddiad ymhlith yr unarddeg oedd ar ar y cae.

Wrth fod Cymdeithas yr Iaith wedi ennill brwydr ar ôl brwydr, yr ydym yn ennyn hunan-hyder yn ein mudiad a'n pobl i greu dyfodol newydd i Gymru.

Ar hyd y blynyddoedd, fe fu sawl sgandal o'r fath - Beddau'r Proffwydi gan WJ Gruffydd yn amau moesoldeb ambell flaenor; y gerdd Atgof gan Prosser Rhys yn awgrymu fod perthynas hoyw yn bosib yn Gymraeg ac awdur Saesneg fel Caradoc Evans yn ennyn melltith am weddill ei oes oherwydd ei bortread di-enaid o'r gymdeithas wledig, grefyddol, Gymraeg.

Drwy gyfrwng y colofnau hyn, bu Dewi Mai yn weithgar iawn yn ennyn diddordeb y cyhoedd gyda sawl sylw dadleugar, trwy drefnu nifer o gystadlaethau, ac ambell waith trwy fentro cyhoeddi rhestr y gwyddai'n iawn a fyddai'n debyg o dynnu nyth cacwn i'w ben.

Hawdd gweld beth sy'n ennyn brwdfrydedd yr awdur.

Ond problem unrhyw ddiwylliant lleiafrifol yw ei bod yn straen ar adnoddau dynol ac ariannol gorfod darparu'r helaethrwydd defnyddiau sy'n angenrheidiol i blesio chwaeth amrywiol y gynulleidfa, ac na ellir chwaith fforddio troi unrhyw ffurf lenyddol i gyfeiriadau rhy esoterig ddeallusol ar draul ennyn diddordeb y mwyafrif (sydd ynddo'i hun yn lleiafrif!) Felly rhaid o hyd ennyn diddordeb yn y gair Cymraeg printiedig trwy gyfrwng pethau fel Cyfres y Fodrwy neu'r papurau bro, er bod y wasg argraffu'n anleu fwyfwy at bobl sy'n meddwl yn ystyriol erbyn hyn.

Os gall llun ennyn y diddordeb cychwynnol, yna gall pethau eraill ei ddatblygu a'i ddyfnhau.

Beth felly wnaeth ennyn eich diddordeb chi yn yr iaith?

Mae'n weithredu sy'n golygu protestio, herio'r Drefn ac ennyn llid ambell un.

Cymeriadau sy'n ennyn eich diddordeb/empathi ac yn y blaen.

Bydd ymarfer corff yn ennyn eich corff i losgi mwy o egni.

Mae'r stori hon yn ennyn ein chwilfrydedd o'r dechrau, ond nid wyf yn credu mai bwriad yr awdures oedd gwneud i rywun chwerthin yn niweddglo'r stori hon, fel y gwnes i.

Y wir farddoniaeth sy'n sicrhau ymateb ysgytiol gyffrous yw honno pan yw'r cydio trosiadol yn uno'r annhebyg, y gwrthwynebus a'r ymddangosiadol anghydnaws - ac os caf ddyfynnu, heb ennyn chwerwedd rhai beirniaid, eiriau Coleridge, ...

Nid amgueddfa o hynafiaethau sych a geir yma, ond ymgais i geisio goleuo'r cyhoedd ac ennyn eu diddordeb yn niwylliant yr ynys, ddoe a heddiw.

Tyfodd Marie i fod yn fyfyrwraig o Nyrs, yn eneth garedig a theimladwy oedd yn ennyn parch a chyfeillgarwch ble bynnag y gweithiai.

Cred y gellir gweithredu mewn modd arbennig er mwyn sicrhau lwc dda - ennyn bendith a'ch diogelu eich hunain ac eraill rhag aflwydd, yn aml drwy gymorth swynion.

Chware teg i'r cyfarwyddwr, yr oedd yn athro da, a llwyddodd i ennyn diddordeb Hector yn y pwnc ei hunan yn hytrach nag yn y gobaith am unrhyw ddyrchafiad nac ennill trwy ei wybodaeth newydd.

Hoffwn fynegi fy ngwerthfawrogiad o lafur diflino pawb a sicrhaodd lwyddiant y cynhyrchiad, gan hyderu ei fod wedi ennyn yn y gynulleidfa rwyfaint o'r blas a gafodd darllenwyr gwreiddiol O Law i Law hanner can mlynedd yn ôl.

Apeliodd ar bawb i beidio ag yngan gair am y peth, ac yr oedd sail ei apêl yn un o'r datganiadau mwyaf annoeth a glywswn yn fy myw, sef na ddylem mewn unrhyw ffordd sôn am y daith nac am nifer y dynion oedd yn yr uned rhag ennyn drwgdybiaeth y Rwsiaid a pheri iddynt gredu ein bod yn danfon nifer luosog o filwyr i Rwmania.

- gwaith pellach o fewn yr adran: bywiogrwydd yr hyfforddwr cenedlaethol yn sbardun i lawer ac yn ennyn admygedd a diolch yn gyffredinol;

Hyderwn y bydd cyhoeddi'r ddogfen hon -- law yn llaw â dulliau eraill o weithredu -- yn sbarduno trafodaeth ac yn ennyn cefnogaeth i ddeddfu er mwyn gosod seiliau cadarn i ddatblygu'r iaith Gymraeg yn iaith genedlaethol, fyw i Gymru gyfan fel rhan o'r broses ehangach o ddemocrateiddio ein gwlad.

Rhywbeth arall sy'n denu sylw'r darllenydd yw fod sefyllfa'r cymeriadau - a'r cymeriadau ynddynt eu hunain - yn ennyn cydymdeimlad ac fe ellir uniaethu â nhw yn aml.

Y mae iddo dair rhan: y modd yr enillir Enid (a hanes hela'r carw purwyn yn arweiniad tuag ato); adran gysylltiol lle'r â'r arwr a'i wraig i'w teyrnas eu hunain ac ymserchu yn ei gilydd i'r fath raddau nes ennyn beirniadaeth a chrechwen y llys; a hyn eto'n arweiniad at wir thema'r 'rhamant', ymgais Geraint i'w brofi ei hun, neu'i wraig, mewn cyfres o ymladdfeydd sy'n cyrraedd uchafbwynt yn 'chwaraeon lledrithiog' y cae niwl.

r : mae nofel y fedal eleni, dirgel ddyn, eisoes wedi ennyn ymateb brwd.

Hyd yn oed os nad hon fydd yr olaf, fe weithiodd y tric - mae'n sengl hollol unigryw ac yn siŵr o ennyn diddordeb casglwyr yn y dyfodol.

Ond ar y cyfan nid yw'n nofelwyr hanes yn gweld hanes fel proses, dim ond fel ffynhonnell ar gyfer storiau difyr, gyda'r dieithrwch cyfnod yn ychwanegu rhyw elfen egsotig sy'n ennyn chwilfrydedd.

Er mwyn ennyn bendith y duw hwn roedd hi'n arfer gynt i 'gyffwrdd â phren' - i gusanu neu gofleidio'r goeden.

Yn Gwenwyn yn y Gwaed mae Roy Davies yn llwyddo i adrodd yr hanesion yn gryno, ond gyda digon o fanylder wrth bortreadu ei brif gymeriadau fel ei fod yn ennyn awydd yn y darllenwr i ddod i wybod am eu tynged.

Gobeithiwn y medrwch ennyn brwdfrydedd a chwilfrydedd yn eich disgyblion a datblygu ynddynt ffordd feirniadol a chreadigol o feddwl, yn ogystal â datblygu eu sgiliau cyfathrebu a sgiliau ymarferol labordy a gwaith maes.

Mae'r dewis wedi ennyn ymateb chwyrn wrth gyn-gefnwr Cross Keys, Ioan Bebb.

Roedd Ifor Owen a'i fys ar byls yr ifanc yn Llanuwchllyn a llwyddodd i ennyn diddordeb to ar ôl to ohonynt ac fe ddaeth Gŵyl Ddrama Llanuwchllyn yn bwysig a phoblogaidd gydag ardal gyfan yn cyfranogi.

Ag yntau yn hogyn fferm roedd ganddo nifer o gelfi ffermio cynnar i ennyn diddordeb y plant a bu'r plant yn ddiwyd yn creu rhaff wair.

Mae i ganwr neu gantores gystadlu yng Nghanwr y Byd Caerdydd yn ddigon i ennyn diddordeb cwmnïau opera a threfnwyr cyngherddau ledled y byd.

Difyr yw ceisio dadansoddi'r pethau bychain sy'n ennyn gwen, fel yr hen gerbyd treuliedig hwnnw'n rhoncian ymlaen yn boenus o araf gyda cherdyn ar ei du ol; RUNNING OUT!

Y mae hefyd yn bwnc lle gall ennyn brwdfrydedd y myfyrwyr fod yn waith hynod o anodd oherwydd y reddf sydd yn hanfod pob un ohonom i amddiffyn ein hunain rhag gofidio gormod am boenau pobl eraill.

'Roedd rhai o lywyddion y dydd, fel J. E. Caerwyn Williams, wedi datgan ar goedd eu bod yn cefnogi bwriad Gwynfor Evans i ymprydio, ac 'roedd hynny wedi ennyn gwrthwynebiad y rhai a gredai na ddylai'r 'Steddfod weithredu fel San Steffan y Cymry.

Ond mi allech ollwng iddi hi efo Nedw a gwenu a chwerthin y faint a fynnech chi heb ennyn dig awdurdod na thynnu gwg y sefydliad.

Mae na doreth o emosiynau yn y straeon bach cynnes yma hefyd gyda nifer o'r cymeriadau yn ennyn hoffter.

Er gwaetha'r holl ddioddefaint, nid mater hawdd yw ennyn diddordeb.

O'u defnyddio yn y dosbarth, gall yr offer yma arbed y darlithydd neu'r athro rhag gorfod llafurio i ennyn brwdfrydedd a diddordeb yn y pwnc trwy ddisgrifio a rhestru ffeithiau yn unig.

Yn y ddau waith, yr hyn y ceisir ei ennyn ynom yw'r argyhoeddiad fod y cylch canolog o gymeriadau'n 'iawn', mai ynddynt hwy y costrelwyd prif egwyddorion y traddodiad, a'u bod yn benderfynol o herio gydag angerdd cyfiawn y grymoedd hynny sydd ar fin rhuthro fel cenfaint o foch a sathru'r egwyddorion santaidd.

Mae'n amlwg fod gan Dewi Mai lygad dyn papur newydd" i weld pa dactegau fyddai'n ennyn chwilfrydedd y darllenwyr ac yn denu gohebiaeth i'r papur.

Mae Mair Evans yn grefftus yn ei phortread o Leni fel merch hunanol a didostur yn ei hawydd i ddod o hyd i'r gwirionedd ond mae hyn yn ennyn diddordeb y darllenwr i weld a ydy hi'n llwyddo ai peidio.

Dyn tawel iawn yw Madog ond mae wedi llwyddo i ennyn sylw a diddordeb Emma.

cyfarwyddiadau mae'r cyfarwyddiadau i'r disgyblion at ei gilydd yn eglur ac yn ennyn hyder, gyda rhyw ychydig o amheuaeth ynghylch profion darllen haen a a b.

Nid ychwanegiadau pert yn unig yw'r lluniau hyn, ond estyniad ydynt o dasg ganolog yr awdur o ennyn chwilfrydedd y plentyn.

Un canlyniad oedd gweld nifer o hen ffermdai yn cael eu troi yn dai haf, datblygiad a fyddai'n ennyn protestio yn ddiweddarach.

Mae treulio wythnos yn theatr Fach wedi bod yn brofiad addysgiadol iawn i BW wrth sylwi ar holl weithgaredd tu ol i lenni'r Theatr ac mae'r hyn y mae wedi ei weld wedi ennyn brwdfrydedd ac edmygedd.

Fe'u bwriadwyd i dirioni calon ac ennyn parch a diolch.

Y mae dyn erioed wedi dymuno ennyn bendith y duwiau, ymatal rhag herio ffawd a rhagluniaeth ('Fe ddof yfory, os byw ac iach...' ) Mae'n awyddus i ennill lwc dda a chael bod yn ffortunus neu'n ffodus mewn bywyd (ansoddair sy'n tarddu o'r gair 'ffawd').

Caerwyn Williams, wedi datgan ar goedd eu bod yn cefnogi bwriad Gwynfor Evans i ymprydio, ac 'roedd hynny wedi ennyn gwrthwynebiad y rhai a gredai na ddylai'r 'Steddfod weithredu fel San Steffan y Cymry.

Papur Ymgynghorol ar Ardaloedd Cadwraeth oedd yr ail ddogfen a dderbyniwyd a oedd wedi ei pharatoi yn arbennig er ennyn trafodaeth ar yr angen am reolaeth cynllunio tros ddatblygiadau bychain oddi mewn i ardaloedd cadwraeth.

Cyffwrdd yr un pryd â'n calonnau ninnau i ennyn ysbryd cenhadol ynom, i'n cynysgaeddu â pharodrwydd i gynorthwyo'r gwaith mawr nid yn unig mewn gwledydd tramor, ond yn ein hardaloedd ninnau yng Nghymru, fel y bo'r gwaith yn ei gyfanrwydd yn ogoniant i'th enw, yn Iesu Grist.

Y ffordd i oresgyn hyn yw drwy ymarfer corff gan fod ymarfer corff yn ennyn y corff i ddefnyddio egni ar gyfradd cyflymach.

Ond yn union fel y mae angen y golygfeydd, y setiau a'r actorion eraill ar y rhan fwyaf o berfformiadau theatr i gadw diddordeb y gynulleidfa, felly y mae angen pob cymorth posibl ar y rhan fwyaf o athrawon a darlithwyr i ennyn diddordeb eu dosbarthiadau - yn arbennig mewn pwnc lle tuedda pynciau i fod yn gymhleth ac yn amhosibl eu datrys, yn ôl pob golwg, ac sydd hefyd mor wahanol i'n problemau ninnau yng Nghymru yn yr wythdegau.

Gruffydd yn ei ateb hirwyntog, petai'n unig ond oherwydd fod safiad dibetrus yn debyg o ennyn gwell ymateb na safbwynt llai dramatig W.