Cwympodd Maureen mewn cariad gyda Haydn ac er na ddigwyddodd dim byd rhyngddyn nhw, 'roedd Haydn yn rhan o'r rheswm dros fethiant priodas Denzil a Maureen.

Bydd y neges yn gofyn i bobl ffonio Oftel er mwyn pwyso am wasanaeth Cymraeg gan y cwmniau ffôn symudol.

all neb wadu, er bod yr ordeinio'n hollol anorfod, eto perigl yr ordeinio, perigl mynd yn gyfundeb ar wahan, ydy ei bod hi/ n haws llithro oddi wrth yr hen Erthyglau, yr hen Homiliau, rhoi llai o bwys arnyn-nhw, cymryd haearn y ffrwyn rhwng ein dannedd, penderfynu pynciau credo heb gadw mewn cof mai etifeddiath ydy'r Ffydd, ac mai cadw'r ffydd, traddodi, ydy swydd pregethwr, nid ymresymu'n rhydd.

Cyflawnid hynny fynychaf er mwyn cadarnhau statws y teuluoedd hynny.

Castell Nedd, felly, yn colli gartre yn y Gynghrair am y tro cynta ers blwyddyn a mwy a Chaerdydd er yr holl newiadau yn y tîm yn aros ac yn cynnal eu sialens ar y brig.

Byth er y dydd hwnnw y bu'n dyst anfodlon i foddi Betsan, mynnai'r hen wreigan ymwthio i'w ymwybyddiaeth, yn enwedig pan dueddai i'w gysuro ei hun fod popeth yn llaw Duw.

Cofiaf i mi sylwi y bore hwnnw fod rhai o'r plant yn y dosbarth wedi eu gwisgo yn hollol yr un fath â'i gilydd - pedwar neu bump o fechgyn yn f'ymyl mewn siwt lwyd, dywyll, hynod o blaen, er yn lân, a rhai genethod mewn siwt o'r un lliw a defnydd, a'r un patrwm â'i gilydd yn union, gyda ffedogau gwynion, llaes a dwy lythyren wedi eu stampio arnynt.

(Er i adfynach chwerw a adawodd y gymdeithas rhyw flwyddyn ledaenu si ymysg mân fynachod Enlli fod y Priodor wedi'i erlid o Rydychen ar ôl cwta dau dymor dan amgylchiadau pur amheus a dweud y lleia'.) Ond roedd hynny flynyddoedd maith yn ôl, pa 'run bynnag.

Aeth canrifoedd heibio er pan ddangosodd Mair ei Mab bychan i deithwyr dieithr o wlad bell.

A dyna'r siaced law ddibwrpas, ddiystyr honno, y math a wisgai pobl o'i oed e, mae'n siŵr, er mwyn peidio teimlo'n noeth allan ar y stryd.

Cyfeddyf hi 'fod ynddi bethau sy'n dal yn dywyll i mi, er pob ymdrech i'w deall yn iawn' ac meddai Gwenallt gynt, 'mae symboliaeth ei soned 'Mabon' dipyn yn dywyll i mi'.

Bydd sefydlu partneriaeth weithredol rhwng cyrff allweddol ym maes addysg yn angenrheidiol er mwyn ystyried cynllun addysg gyflawn i Gymru.

cymharu yn gyson y canlyniadau â'r gyllideb er mwyn darganfod camgymeriadau, rheoli gwaith aelodau o'r staff sy'n gyfrifol am wahanol adrannau, a darparu data at gyfer amcangyfrifon pellach at y dyfodol.

Ac eto, er holl ddatblygiadau cymdeithasegol a thechnolegol ein hoes ni, ac er y cynnydd ymddangosiadol yn ein haddysg, rhoddir pwys o hyd ar lawer iawn o hen goelion gwerin ein hynafiaid a chaiff eraill eu haddasu a'u creu o'r newydd.

Arhosais i bethau ddod atynt eu hunain ryw ychydig: y fegin yn dal i weithio er bod yr esgyrn yn ratlo ar ôl y glec, ac roedd y byd yn dechrau sadio wedi fy nhaith din-dros-ben drwy'r awyr ar ddeng milltir ar hugain yr awr.

Ar ddiwedd y cofnodion, ceir sylwadau fel a ganlyn: 'Godidog yn ei swyddogion, llafurus yn eu casgliadau, a gradd o lewyrch, er nad cymaint a fu.

Chwalwyd byd Lisa pan laddwyd Fiona gan ei hen elyn, Kevin Shaw, er mwyn dial arni.

Ceisid sicrhau'r cytundebau mwyaf proffidiol er mwyn gallu ehangu dylanwad dau gyff uchelwrol ac unioni cwrs datblygiad dau wehelyth o'r rhyw breintiedig.

Bydd y dulliau mae'r Coleg wedi'u mabwysiadu er mwyn sicrhau ansawdd yn weithredol gyda phob cwrs diploma h.y.

Bum mewn cyfarfodydd pregethu yno amryw o weithiau yn gwrando ar rai o'r "Hoelion Wyth" a'r capel yn orlawn, a chanu bendigedig er nad oedd offeryn yno'r pryd hynny.

(c) Ceisiadau a gweithrediadau amrywiol a ddirprwywyd i'r Prif Swyddog Cynllunio CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio iddo:- (i) Ganiatau'r ceisiadau canlynol dan yr amodau a nodir ar eu cyfer yn y Gofrestr Ceisiadau:- (iii)Anfon y sylwadau canlynol at Awdurdod y Parc ar ôl ymgynghori â'r aelod lleol:-

Bu'r perthi a'r goedlan yn crynu er diwedd Chwefror gyda sgrech, chwiban a chrawcian, a gollyngwyd pob offer o law i wrando'r deryn du o'i gangen ar y pren ysgawen; ac yn y distawrwydd hwyrnosol, deuai nodau trist y gylfinir o'r ffridd uchaf drwy ffenestr ystafell fy ngwely.

Ac er y gellir barnu bod y dro%edigaeth ysbrydol yn un gonfensiynol iawn, y mae profiad o'r fath yn llawer llai dibynnol ar gyfundrefn resymegol y mae'n rhaid ei gweithio allan yn ofalus, ac mae hefyd yn nes at draddodiad y nofel Gymraeg y dylanwadwyd arni i gymaint graddau gan y cofiant.

Cyfuno deunydd a fenthycwyd o'r Brut ac o ramant Ffrangeg, y Merkn en Prose (rhan o Gylch y Fwlgat) a wnaeth awdur anhysbys y testun a adwaenir heddiw fel 'Genedigaeth Arthur', er enghraifft, ac a gadwyd yn llsgr.

A yw cynllunio ac ymarfer yn cynnwys asiantaethau a disgyblaethau y tu allan i'r ysgol er mwyn cwrdd ag anghenion unigol?

Cyfrol yw hon sy'n cyflwyno anterliwtiau - sef y dramâu hynny yr arferid eu perfformio ar sgwâr y dref, er enghraifft, yn y ddeunawfed ganrif.

Bron nad yw hi'n atgoffa rhywun o arddull Gwerinos neu Jac-y-Do ond, er hynny, mae llais Rhodri Vine fymryn yn aneglur ar y trac hwn ac efallai mai gormod o gerddoriaeth gefndirol sydd yn gyfrifol am hynny.

Arthur, ebr ef, oedd yr olaf o'r Rhufeiniaid ym Mhrydain, neu o leiaf o'r Brythoniaid i ddeall syniadau Rhufeinig ac i'w defnyddio er budd i'w bobl ei hun.

Daeth chwarelwr if anc go uchel ei gloch i mewn, ac meddai, er mwyn cael tipyn o hwyl ar draul Francis, 'Mae nhw'n deud i mi, Francis, fod pob carreg sydd yn y twr 'na wedi costio punt i Assheton Smith.'

bydd deunyddiau'r das hon yn werthfawr er enghreifftio a safoni'r cwricwlwm cenedlaethol.

Ac un o'r pethau sydd yn fforddio mwyaf o gysur i mi y funud hon ydyw, ddarfod i mi fy hun gario allan drefniadau claddedigaeth fy hen feistr er boddhad pawb, heb ymgynghori â neb ond Dafydd Dafis.

Cracyr o nofel yw Noson yr Heliwr er bod angen rhybuddio nad yw'n llyfr i'w ddarllen os oes gynnych chi nerfau gwael neu galon wan.

Bydd y gêm i'w gweld mewn dros 200 o wledydd, wrth i'r gêm gael ei chynnal y tu allan i Wembley am y tro cynta er 1922 a thu allan i Loegr am y tro cyntaf erioed.

Brwydrodd rhai o aelodau seneddol Cymru i gael Mesur Iaith drwy'r Senedd, er mwyn sefydlu'r egwyddor fod y Gymraeg a'r Saesneg yn gydradd.

Ac o achos hyn a rhesymau eraill, yr ydym mewn llawer lle wedi cadw'r ymadroddion Hebraeg, er y gallant daro braidd yn chwithig yng nghlustiau y rheini nad ydynt wedi ymarfer yn dda â hwy ac ymddigrifo hefyd yn ymadroddion persain yr Ysgrythurau Sanctaidd.

Bydd rhywbeth syn dy ddal di nôl ar hyn o bryd er lles i ti cyn bo hir.

Bu meini yn bwysig mewn defodau addoli er yn gynnar iawn.

"Roedd fy nhad gyda'i anffurfioldeb arferol yn dymuno i mi atgoffa Miss Davies fod perffaith ryddid iddi ddod â ffrindiau neu deulu i aros yn y fflat unrhyw adeg, ond os bydd rhywun yn dod yno i fyw ar sail fwy parhaol, efallai y byddai hi garediced â gadael iddo fo gael gwybod er mwyn iddo gael trefnu ynglŷn â'r rhent.

"Ond cofia," ychwanegodd, "mi fydd yn rhaid i ti roi cweir i un o'r hogia cyn y cei di lonydd ganddyn nhw." Er cased gen i glywed y newydd hwn ganddo, sylwn gyda boddhad ei fod wedi newid y "chi% bell i'r "ti% agosach ac anwylach.

Ar y cyfan mae pethau yn weddol dda efo'r pincod er bod peth consern ynglŷn â gostyngiad yn nifer rhai teuluoedd.

Am flynyddoedd gwrthododd y Brifysgol roi eu tîm cyntaf allan yn ein herbyn gan ddweud nad oeddem yn deilwng o'r fath anrhydedd, ond un flwyddyn fe gawsom gêm yn erbyn eu tîm cyntaf, ac er iddi fod yn gêm galed, cafodd y Brifysgol gweir.

Aeth tatw yn brin a chododd eu pris i'r entrychion ond, er cyn lleied y cnwd, honno oedd y flwyddyn fwyaf broffidiol i'r ffermwyr tyfu tatw.

Cyfeiriwyd eisoes at ei safle fel athro Hebraeg a Chanon, ac yn barod 'roedd pobl wedi cysylltu'r mudiad gyda'i enw, er mai llysenw ydoedd ar y dechrau cyntaf.

(c) Ceisiadau a gweithrediadau amrywiol a ddirprwywyd i'r Prif Swyddog Cynllunio CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio iddo:- (i) Ganiatau'r ceisiadau canlynol dan yr amodau a nodir ar eu cyfer yn y Gofrestr Ceisiadau:- Cais llawn - adeiladu modurdy/ gweithdy preifat Cais llawn - estyniad ochr unllawr to brig i dŷ Cais llawn - estyniad cefn deulawr to brig i dŷ Cais llawn - estyniad unllawr i fwthyn a lleoli tanc nwy Cais llawn (diwygiedig) - estyniad unllawr i dŷ yn cynnwys modurdy Cais llawn - estyniad cefn unllawr i ffermdy Cais llawn - estyniad llawr cyntaf i dŷ i greu darpariaeth ar gyfer person anabl a modurdy newydd.

Ceir hanes ym Muchedd Cadog sydd yn debyg i'r hyn a welir yn y Mabinogi, er na ellir dweud eu bod yn agos iawn.

Adeg honno roedd yna fudiad o'r enw yr Eingl Gymry, roedd cylchgrawn o'r enw 'Wales' ac roedd pobl yn dechrau sylweddoli eu bod nhw wedi colli rhywbeth, ac roedd yna rhyw duedd ynom ni er ein bod ni yn sgwennu yn Saesneg, i ni geisio dangos nad Saeson mohonom ni.

Ac felly, wrth gwrs, y bu, er dadrithiad i'r casglwyr enwau ac er siomedigaeth i ffermwyr Llŷn oedd wedi meddwl am gael gwneud eu ffortiwn wrth werthu tatws i'r Gwersyll.

A phan welsant fi yn dyfod atynt, ac yn gwybod fy mod yn ddirwestwr, daeth un ohonynt o'r tu ôl i mi ac ymaflodd am fy nghanol a gwasgodd fy mreichiau, a chymerodd un araU hanner peint o gwrw, gan feddwl ei dywaUt i fy ngenau, er fy ngwaethaf, gwasgais innau fy nannedd mor dynn ag y medrwn, nes y methasant yn eu hamcan."

Byddent yn cael eu cynllunio nid i ddangos lefel o allu (er y gallent wneud hynny'n ddamweiniol) ond i ddisgrifio cyfres o dasgau a gyflawnwyd yn foddhaol.

"'Dyw e ddim yn edrych yn lle mawr, Beti," meddai wrth ei wraig, "ond maen nhw'n dweud fod mwy na'i hanner e o dan ddaear - er mwyn diogelwch pe bai rhyfel yn dod, wrth gwrs." "Pe bai rhyfel yn dod, Idris?

Cofier fod Mawrth ymhellach oddi wrth yr haul na'r Ddaear ac o'r herwydd mae tymheredd arwynebol Mawrth oddeutu rhewbwynt dŵr yn barhaus, er mai'r unig dystiolaeth bendant sydd ar gael o fodolaeth dŵr arni yw yng nghyffiniau ei dau begwn.

Bu farw'n dlotyn wedi oes fer o gynllunio a dyfeisio er lles yr ardal ac ar y diwedd roedd yn druenus ei weld yn ceisio bodoli ar yr ychydig bres a gai oddi wrth Urdd y Seiri yn Llundain.

Ac er ei chasineb at waith papur, yn union fel y disgrifiasai Watcyn Lloyd hi, 'roedd wedi bod wrthi am dridiau cyfan bythefnos ynghynt yn gwneud dim ond cynorthwyo Sioned i ymgynefino â'r busnes a chael trefn ar y cyfrifon.

Condemniwyd y mynegiant astrus a thywyll gan y beirniaid, er nad yw mor astrus â hynny; ond yr oedd yn awdl anghelfydd a chymysglyd ar brydiau, ac nid rhyfedd i'r bardd ei hailwampio yn ddiweddarach.

(d) Ceisiadau heb eu dyfarnu o fewn cyfnod o wyth wythnos:- CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio ar geisiadau a oedd heb eu dyfarnu o fewn cyfnod o wyth wythnos:- Byrfodd - DD - dyddiad derbyn y cais

"Deud yr oeddwn i wrth Snowt," meddai Rees wrthyf, "mai er mwyn y darlun y trefnais i'r arddangosfa.

Clyma hon ynghyd bobl a rannodd yr un diriogaeth dros gyfnod hir o amser ac a ddatblygodd yn ystod cwrs ei hanes yn y famwlad, draddodiadau ac arferion a sefydliadau a'u gwahana oddi wrth bobloedd a chenhedloedd eraill Cynnwys y rhain fel arfer gyfraith, crefydd, sefydliadau gwleidyddol ac iaith, er nid yw'r nodweddion oll bob amser yn bresennol.

Bu deall y darlun hwn yn dipyn o benbleth i'r esbonwyr, a'r duedd fu edrych arno fel enghraifft o barodrwydd y mynaich canoloesol i weu chwedlau er hyrwyddo eu buddiannau eu hunain.

A Rachel druan yng nghaledi ei gweddw-dod ifanc yn dafodrydd ei hatgofion ac yn ail-flasu'r bywyd oedd arni yng nghegin Y Plas lle ceid cig eidon a reis berw a chaws a bara cartref, - er taw bara du oedd hwnnw, meddai mam.

A siarad yn bersonol am funud bach, mae'n rhaid i mi gyfaddef, er enghraifft, na fedraf gael fawr o hwyl ar vers libre Gymraeg.

annog a hwyluso rhwydweithio rhwng cyrff a chwmnïau er mwyn cynyddu defnyddio'r Gymraeg yn y sector.

Cysurwn fy hun er mor ddiweddar y tymor fod y blodau yn araf yn dod ar y drain duon.

Bu'r cyhuddiad hwn fel maen melin am wddf Ferrar trwy'r blynyddoedd dilynol er iddo fynnu'n gyson mai llithriad gan ei ganghellor ydoedd.

Ai tacteg oedd y bytheirio Rod-weilaidd er mwyn ennill ffafr a sylw?

Cyfeiriwn, er enghraifft, at y penderfyniad gan Gyngor Sir Benfro i gau nifer o ysgolion pentrefol yn rhan o broses o adolygu dyfodol ysgolion â llai na 55 o ddisgyblion.

Cafodd Chris Summers gôl i Ferthyr ddeng munud cyn y diwedd, ac er i'r ddau dîm gael cyfleoedd yn y diwedd ni chafwyd gôl arall.

Bydd raid i Rangers guro Monaco yn Ibrox mewn pythefnos er mwyn cyrraedd y rownd nesaf.

Ac er mwyn y bachgen a'i peintiodd o y gofynnais ichi sgwennu erthygl am yr arddangosfa i'r Gwyliwr.

Aethpwyd â Siwsan, y plant a minnau i swyddfa er mwyn ein holi eto gan swyddogion oedd yn awyddus i wybod sut roedden ni'n ein hadnabod ein gilydd.

Byddai model cydbwysedd cyffredinol o'r fath yn bur wahanol o ran natur i'r model cydbwysedd rhannol a geir yn Ffigur I, ond - a chymryd bod elfen o anystwythder yn perthyn i brisiau, ac yn arbennig felly i gyflogau a chyfraddau llog - fe fyddai casgliadau sylfaenol ein model dechreuol yn dal i sefyll: sef bod cydbwysedd yn bosibl gyda lefel uchel o ddiweithdra; ac y byddai'n rhaid i'r llywodraeth - er mwyn sicrhau lefel cyflogaeth uchel a sefydlog - reoli'r galw cyfanredol trwy defnyddio arfau cyllidol.

Cawsom berfformiad da y tro hwn hefyd, er i'r cantorion gael eu tarfu yn yr act gyntaf drwy i'r golau trydan ddiffodd ddwy neu dair gwaith, a'u gorfodi hwy a'r gerddorfa i roi'r gorau iddi.

Abwyd i'r fwyalchen a'i thebyg yw cnwd ffrwyth y ddraenen wen er enghraifft, ond nid felly yr hedyn yn ei ganol.

[er bod] ...

Bydd peilotiaid Americanaidd bob amser yn croesi gwregysau diogelwch ar seddau gwag yn yr awyren er mwyn plesio'r ysbrydion anhysbys.

CYHOEDDI CYMRAEG DRAMOR: Weithiau gellid dod ar draws cyhoeddi papurau a chylchgronau Cymreig y tu allan i Gymru - yn Llundain a Lerpwl, er enghraifft, ac ymhellach o lawer yn America ac Awstralia.

Anaml y byddai'r saer coed yn gwneud pâr o olwynion newydd heb y gert neu gambo yn gyfan, er bod eithriadau, mae'n wir.

"Er mai coesau metel sy ganddo, mae o yn gallu dinistrio ein hawyrennau ni yn well na neb bron!" "Rhaid wir," gwylltiodd Almaenwr arall.

Byddai canlyniadau'r arolwg yn werthfawr er cryfhau polisi%au tai y cynllun lleol newydd a gosod sylfaen ar gyfer strategaeth tai y Cyngor drwy ddatgelu gwybodaeth ynglŷn â'r cymunedau hynny lle 'roedd angen gwirioneddol yn bodoli ar gyfer tai rhesymol eu pris.

Ar ôl diolch am allu i'w fwyta, clywaf ef yn dweud, "Er i mi dreulio bron i hanner can mlynedd ar y môr fy hoff sŵn yw si awel ysgafn dros barc o geirch aeddfed." Credaf fod gwên radlon yr "hen Grynwr" ar y bocs ceirch yn ysbrydiaeth iddo hefyd.

Ac er na chlywasai Morfudd mo'r sgwrs, trodd y pwyllgor siaradus fesul un yn euog tua thref y prynhawn hwnnw.

A hyd heddiw, er yr holl ymdrech gynnar, fe fyn ymadroddi o'r fath frigo o dro i dro wrth i mi lefaru Saesneg yn enwedig fel yr wyf yn heneiddio.

Arolygu safle ac amserlen BBC Radio Wales er mwyn cryfhau ei hapêl gyffredinol i gynulleidfa eang ar draws Cymru gyfan, ac i alluogi'r orsaf i gystadlu'n effeithiol gyda gwasanaethau newydd.

ch) Hysbysu'r Cyfarwyddwr neu'r uwch aelod nesaf o'r staff am y digwyddiad gan gadw cofnod o'r holl fanylion er mwyn cyfeirio atynt.

Berlin oedd canolbwynt y cynnwrf hwnnw yn yr Almaen, yn rhannol o ganlyniad i'w statws gwleidyddol a'i safle daearyddol rhwng dau brif bžer y dydd.

Ac er bod y mwyafrif yn dal i drochi eu defaid mae'r ychydig sy'n methu gwneud hynny yn tanseilio'r ymdrechion hynny ac yn lledaenu'r clefyd.

Cwffio oedd y bois hynny wrth gwrs am eu bod wrth eu boddau yn cwffio, a sbaddu eu cefndyr ac ati, er mwyn cael llonydd i escploitio eu gwerin dlawd yn y mynyddoedd gwlyb ac oer.

Cilwenodd y dosbarth, er i'r ferch a gynorthwywyd gan Hector ymgadw rhag dangos ei gwerthfawrogiad o ergyd yr athro.

At hynny, y mae'r Gymdeithas wedi galw am y canlynol: bod y Swyddfa Gymreig yn comisiynu ac yn noddi prosiect ymchwil ar 'Ddefnydd yr Iaith Gymraeg mewn Cynllunio'; - y dylai pob awdurdod cynllunio lleol roi ystyriaeth i'r Gymraeg yn eu Cynlluniau Datblygu Unedol, gan mai'r Gymraeg yw priod iaith Cymru a'i bod hi'n etifeddiaeth gyffredin i holl drigolion Cymru; - y dylai pob awdurdod cynllunio lleol gynnal arolwg o gyflwr yr iaith yn eu hardaloedd, a llunio strategaeth iaith a fydd yn ffurfio polisïau i warchod a hyrwyddo'r iaith yn eu hardaloedd; - bod y Swyddfa Gymreig yn rhoi fwy o arweiniad i'r awdurdodau cynllunio lleol, ac yn cyhoeddi canllawiau fwy manwl ar ba fath o bolisïau y dylid eu mabwysiadu er gwarchod a hyrwyddo'r iaith.

[Trysorir popeth; dychwelir popeth - Gol.] Er mwyn hybu'r achos, comisiynodd Gerallt rhai o feirdd y Talwrn i gyfansoddi pennill graffiti un tro a dyma un ymgais gwerth chweil:

Creodd y capeli hyn gymdeithas a oedd, er ei mynych wendidau amlwg, yn urddasol a diwylliedig.

Cafodd yr unig bwll nofio yng Nghymru, o safon Olympaidd, ei chwalu o'r neilltu er mwyn gwneud lle i'r deml rygbi newydd y byddai Graham Henry yn Archoffeiriad ynddi.

Bu Mathew Fontaine Maury, swyddog yn llynges America, yn casglu gwybodaeth am flynyddoedd gan gapteiniaid llongau am eu profiad o wyntoedd a moroedd mewn gwahanol rannau o'r byd, er mwyn paratoi siartiau i ddangos y llwybrau lle gellid disgwyl y tywydd mwyaf ffafriol i gyflawni mordeithiau cyflym.

(Y mae'n cymryd arno beidio a son am yr holl rinweddau hyn er mwyn cael mynd ymlaen i son am rinwedd bwysicach fyth, fel y ceir gweld maes o law).

Cynnal arolwg o holl gynyrchiadau BBC Cymru er mwyn sicrhau eu bod yn adlewyrchiad digonol o amrywiaeth diwylliannol ac ethnig Cymru ac y caiff materion portreadu eu monitro'n systematig.

Aur yn sgîl yr arian - y Gemau Olympaidd Fe wnes i fwynhaur Gemau Olympaidd, a hynny er gwaetha clochdar y cyfryngau am lwyddiannau Prydain.

Creodd Gwydion geffylau, cŵn a chyfrwyau drwy hud a lledrith er mwyn twyllo Pryderi a dwyn ei foch.

Cadwai Achilles draw o'r frwydr am na châi'r gaethferch groenwen; dug y bugail bradwrus Helen dros y môr gwineuddu i gartrefi Pergamos, a gorfu iddo, am ei weithred, gnoi'r pridd a llychwino ei lywethau godinebus yn y llwch; bwriodd ymerawdwyr ymaith eu teyrnwiail a'u coronau, esgobion eu hesgobaethau a dynion eu clod, eu cyfoeth a'u rhinweddau er mwyn cael syllu ar yr wyneb "a fedrai ddwyn eilwaith yn ôl i'r byd eilun-addoli%.

A bellach yr oedd Prydain Fawr yn gwthio'i llaw 'yn ddwfn i'w llogell aur' er mwyn gwneud

Daw un mewn pennill o'r Gododdin sy'n clodfori arwr o'r enw Gwawrddur oblegid ei orchestion milwrol ac yna'n ychwagegu'r geiriau ceni bei ef arthur, sef 'er nad Arthur mohono'.

Datblygodd gwaith yn y chwarel yn fywoliaeth ar wahân i ffemmio i'r rhan fwyaf, er i garfan fechan ffemmio'r tyddynnod a gweithio yn y chwarel yn ystod y dydd.