Roedd Fidel yn ymwybodol iawn o bwysigrwydd addysg, a doedd e byth wedi anghofio'r modd y gwnaeth ei fam, na fu mewn ysgol erioed, ymdrech i sicrhau'r addysg orau iddo.

Ni welodd y math hwn o feirniad erioed y gwahaniaeth rhwng gwlad fechan yn ceisio'i rheoli ei hun a gwlad fawr yn ceisio rheoli eraill.

Dwi i erioed yn cofio fo'n eistedd lawr a dweud, rwan dyma be ydy Cynghanedd Lusg, dyma ydy Cynghanedd Draws.

Crewyd hanes diwylliannol wrth i BBC Cymru lansio'r darllediad Cymraeg cyntaf erioed o'r Teletubbies. Yn ôl pob sôn, mae plant ifanc wrth eu bodd gyda'u ffrindiau hollddysgedig newydd.

Ni welodd neb erioed dail ysgyfarnog wrth ei gwâl, a hynny oherwydd ei bod yn ei ailfwyta.

Teletubbies Felly, maen swyddogol: mae Tinci Winci, Dipsi, La La a Po yn Gymry! Crewyd hanes diwylliannol wrth i BBC Cymru lansior darllediad Cymraeg cyntaf erioed o'r Teletubbies.

Gydag amser daeth gwleidyddion a haneswyr i'r arfer o alw Prydain yn genedl er na bu erioed yn gymundod cenedlaethol.

Gallai argyhoeddi unrhyw Gymro fod Yr Ymofynnydd yn unigryw ac yn werth ei dderbyn a'i ddarllen, gan mai hwn oedd 'misolyn hynaf y genedl', heblaw'r ffaith mai hwn oedd yr unig bapur y gellid ei gyfrif yn gyfuniad o gylchgrawn a newyddiadur, ac yn hollol agored i bawb, heb erioed gau clo ei gloriau yn wyneb neb, boed Drindodwr, Undodwr, amheuwr neu anffyddiwr.

Dywedir bod un ardal yng ngogledd Ethiopia wedi cael rhai o'r cawodydd trymaf erioed yn dilyn ymweliad gan newyddiadurwyr o Norwy.

"Dyna'r peth gorau a ddigwyddodd i mi erioed," ebe'r morwr wrth wylio'r pysgodyn mawr yn troi ar ei gefn ac yn nofio i ffwrdd.

Yr oedd yr Wyddgrug yn un o ganolfannau pwysig y gweithgarwch yn y Gogledd am gyfnod, er na bu erioed mor bwysig â thref Caernarfon yn hanes y wasg Gymraeg.

Ni bu gwell dewis erioed, yn wir yr oedd yn rhagluniaethol.

Roedd y Wraig wedi bod yn defnyddio'r dŵr poeth trwy'r dydd gan nad oedd dim o'r llall ar ga'l ac fel yr oedd Ifor ar roi ei fawd ar gliciad y drws clywodd y glec fwya annaearol a glywodd erioed!

Ond rhaid rhoi'r clod i ddinas arall ymhell tu allan i Gymru am greu y Cloc Blodau cynta oll a welwyd erioed ym Mhrydain.

Bu Henry Jones fyw'r rhan fywaf o'i oes trwy gyfrwng y Saesneg, ond ni wybu ef erioed amau ei Gymreigrwydd nac amau beth oedd ystyr bod yn Gymro.

Chlywodd Robat John, fy mrawd, na fi erioed Dad a Mam yn ffraeo gymaint.

Ni wireddwyd gobeithion Caerdydd am eu blaenwyr 'chwaith, gan i Delme Thomas godi'n uwch~nag erioed yn y llinelle y prynhawn hwnnw.

Fu arnai erioed gymaint o gywilydd.

Dim ond un o bobl Urmyc sydd erioed wedi cyrraedd yno.

Welodd hi erioed fynwent debyg.

Nid y Miss Lloyd a gofiwn oedd hi'n awr, er ei bod hi'n dal mor glen ag erioed pan ddeuem ar draws ein gilydd, er mai pur anaml oedd hynny bellach.

Nid dyna'i arfer erioed.

Dyma ffeinal Cwpan UEFA gorau erioed.

Ond fe gollir popeth a fu'n werthfawr erioed gennym yng Nghymru os â Hitler ymlaen i ychwanegu eto at y galanastra a wnaed ganddo'n barod; ni buasai'n bosibl i mi nac i tithau, gyfaill, a fagwyd yn nhraddodiadau rhyddfrydig a dyngarol Cymru, fyw o gwbl mewn unrhyw wlad a orchfygwyd ganddo ef na chan Mussolini lwfr na chan Franco grefyddus.

Ond barn ysgolheigion yw na bu'r Rhufeiniaid erioed yn gweithio mwyn yng Ngheredigion.

Teg yw dweud na fuont erioed yn ymffrostio yn hynny chwaith.

Ond go brin fod hynny erioed wedi bod yn yr arfaeth mewn gwirionedd.

Welais i erioed ddyn wedi suddo i anobaith mor ddifrifol o'r blaen.

Fu+m i erioed yn gwisgo gwasgod.

Ond 'wnaeth e mo hynny erioed.

Welwyd erioed gynifer o Gymry yn dadlau eu hachos yn Nulyn.

Mewn gwirionedd, dyma'r peth agosaf a gawsom erioed at gyfundrefn addysg genedlaethol Gymraeg.

Huws!' eglurodd Malcym tae o erioed wedi gweld y fath odrwydd yn ei fywyd o'r blaen.

Un o nodweddion barddoniaeth Gymraeg erioed oedd 'dilyn ffasiwn farw', a gogwyddo at adwaith.

Dyma'r tro cyntaf erioed i gerdd vers libre cynganeddol ennill y Gadair.

Chlywais i erioed neb yn dweud am yr un tŷ yn Blaenau fod yna fwgan ynddo.

Fe glywsoch fod y Cynghorydd Huw Pyrs yn ymfudo i'r America?" "Do." "Wnaeth o ddim byd erioed i haeddu bod ar Gyngor y Dref.

Dyw Trefnydd newydd Merched y Wawr ddim wedi bod yn aelod o'r mudiad erioed a'i phrif nod fydd denu'r to iau i ymuno.

Dyma'r codwm mwyaf lwcus gefais i erioed!

Bydd y gêm i'w gweld mewn dros 200 o wledydd, wrth i'r gêm gael ei chynnal y tu allan i Wembley am y tro cynta er 1922 a thu allan i Loegr am y tro cyntaf erioed.

Ni raid i mi ofyn pryd ddiwethaf y gwelsoch chi blant deuddeg oed yn codi cyn y wawr i wisgo amdanynt yn y tywyllwch er mwyn mynd i weithio poncen chwarel, achos drwy drugaredd ni welsoch hynny erioed.

Dyna ichwi un o'r llyfrau gwersi gorau fu erioed ar gyfer plant.

Welais i erioed y fath beth cyn hynny.

Roedd pethau'n ymddangos mor eglur yn Rostock: roedd cymdeithas lle roedd y rhan fwyaf yn ddi-waith am y tro cyntaf erioed wedi gorfod ymdopi â llifeiriant o ffoaduriaid, y rhan fwyaf ohonynt yn sipsiwn.

'Fuo gen i erioed ddim i'w ddweud wrth ddþr.

Am y tro cyntaf erioed cynigiodd y Brenin wobr deilwng iawn yn Eisteddfod Genedlaethol N'Og am gyfres o saith dysgl fwyd yn seiliedig ar y wnionyn, a chynigiodd mwy y flwyddyn honno nag ar yr englyn digrif.

Colli wnaeth y Kurdiaid; yn wir, dyna fu eu hanes erioed.

Ond dyw pobl yr oes hon ddim yn gweld hynny.' 'Dwyt ti erioed wedi dygymod â'r bywyd syml, Jonathan?

Heblaw am yr Ardalydd Bute a'i ddociau, fyddai'r hen bobol erioed wedi gadael eu cynefin i labro ffordd hyn oedd craidd eu hymresymu.

YN ystod y deng mlynedd diwethaf rhoddwyd mwy o sylw nag erioed i adnoddau'r môr.

'Mi fydda i'n meddwl lawer am sut y buaswn i'n ymateb i'r sefyllfaoedd yn y sgript taswn i yn yr un sefyllfa, er yn aml iawn ni fu+m i erioed yn y fath sefyllfa, wrth gwrs .

Mae'n amheus faint hyd yn oed o'r graddedigion diwinyddol a welsai gopi cyflawn o'r Beibl erioed namyn cael cip ar ddarnau ohono, neu lyfr unigol fel y Sallwyr, ynghyd â phob math o ddeunydd eglurhaol ac esboniadol o gwmpas y testun ei hun.

Crwban y môr oedd yno, ond doedd y morwr erioed wedi gweld un mor fawr yn ei fywyd.

Wyddech chwi mai ymgais rhywun i gyfieithu trifle yw, er nas gwelais erioed mewn print, treiffl yw ymgais dila y llyfryn Terman Coginio, Ysgol Addysg Prifysgol Cymru, a 'melusfwyd cymysg' yn Y Geiriadur Mawr.

Doedd e erioed wedi mynd i ffwrdd a gadael y cŵn ar eu pennau eu hunain yn y tŷ?

Ni welais erioed deulu yn canlyn John ond ymgeleddai rhywun ef yn aml o barch i'w deulu mae'n siwr.

Gyda golwg ar y tair stori a leolir ym Morgannwg, straeon am gyfnod y Streic Fawr yng nghanol y dauddegau ydynt; ac yn un ohonynt, sef yn 'Gorymdaith,' teflir cip yn ôl ar y cyfnod yng nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg pan ddaethai hen dadcu a hen famgu Bronwen i'r cymoedd am y tro cyntaf, 'wedi teithio mewn cert o Sir Gaerfyrddin.' Un o ferched Arfon oedd Kate Roberts wrth gwrs - ni chaiff neb anghofio mai yno y'i maged: Arfon (fel y gwelsom) oedd y magned a'i tynnai hyd yn oed ar ei gwely angau - a chan mor gysa/ ct a thriw y portreada hi fywyd y werin-bobl a drigai yno, ei llenyddiaeth hi yw'r nesaf peth at hanes cymdeithasol bro'r chwareli a luniwyd erioed.

Gorffennodd y Cymro Phil Price yn wythfed yn rhestr y detholion - ei berfformiad gorau erioed.

`Beth yw'r sŵn yna?' `Dydw i erioed wedi clywed dim byd tebyg iddo.' `O ble mae e'n dod?' `Edrychwch!' `Fedra i ddim credu ...' `Edrychwch, ...

Ni welwyd erioed amgueddfa mor lliwgar, y waliau yn ddu a llif-oleuadau bach yn goleuo'r cesys, rhai yn ymwneud â blynyddoedd y rhyfel fesul blwyddyn ac eraill yn trafod hysbyseb unigol, OXO, Ovaltine, Rinso ac yn y blaen.

Wedi'r ymweliad yma, mae mwy o ddiddordeb nag erioed yn cael ei ddangos gan Gymru yn Nicaragua, ac mae cynlluniau ar droed i gael uned yn yr Eisteddfod.

Ti yw'r un a garodd fwyaf erioed ac mae'n dal i'th garu yn ei ffordd ryfedd.

Disgrifiodd ei hun fel 'meddwyn gwaeth nag erioed' erbyn hyn--câi ei gyflog gan y porthmon wedi cyrraedd pen y daith, a byddai'n meddwi, yn cadw cwmni drwg a bron bob tro byddai'n deffro a chanfod bod ei bres wedi'u dwyn.

Ni ddeallodd bobl unigol erioed.

Mae'r Tseineaid wedi credu erioed fod ginseng yn arbennig o fendithiol i'r hen, ei fod yn peri i ddyn fyw yn hŷn ac yn gwella ansawdd ei fywyd.

Ond ni chrybwyllodd hynny wrtho erioed.

Dyblwyd a threblwyd yr emyn a daeth llanc ifanc ymlaen, un nad oedd erioed o'r blaen wedi gwneud dim yn gyhoeddus, a bwrw ati i ddiolch am farwolaeth y Groes ac i weddi%o'n daer am "awel o Galfaria fryn".

Doedd hi erioed wedi codi fawr o chwant arno.

Serch hynny, yn anesmwyth y gorweddodd mantell serennog yr actores ffilmiau ar ei hysgwyddau erioed ac roedd hi'n sôn am droi at yrfa fel gweithwraig gymdeithasol neu rywbeth tebyg hyd yn oed ar anterth ei phoblogrwydd masnachol.

Oedd y ddau deulu yn ffrindiau erioed a phump oed oedd fy nhad pan dorrodd y dant cynta i fy mam.

Daeth y ci defaid butra a welodd JR erioed i ben y bwlch - nid ei fod o wedi gweld llawer o gŵn defaid budr - ac i ddangos ei groeso neidiodd ar fonet y car.

Ers mis Ionawr, mae gan yr heddlu alluoedd mwy eang nag erioed i gymryd pobl i'r ddalfa, ac i'w cadw yno, i'w chwilio, i'w holi, ac i'w cyhuddo.

Gan fod y myfyrwyr yma i gyd yn byw gartref ac nid yn y coleg, nid oeddynt erioed wedi cael cynnig y ffasiwn bryd.

Ni welais i erioed gyfeiriad at gloddio am lo yn yr ardal a, hyd y gwn, nid oes yna unrhyw dystiolaeth fod glo i'w gael dan y ddaear neu ar y brig yno.

'Chlywais i erioed am Mozart, ond wedi canu'r ddisg, cymaint oedd fy mhleser fel y cenais hi drachefn a thrachefn.

"Hoff gennyf yw ateb y morwr hwnnw o Wlad yr Haf pan ofynnodd Coleridge iddo paham yr oedd wedi mentro ei fywyd i achub dyn na welsai erioed ac na wyddai enw na dim amdano : "Mae amcan gennym tuag at ein gilydd.' Meithrin yr amcan honno yw galwedigaeth greadigol dyn, ac wrth geisio gwneud byd teilwng o frawdoliaeth daw ef ei hun yn deilwng o'i fodolaeth.'

Roeddent yn atgof poenus am y Forfudd ifanc, yn dannod iddi oruchafiaeth amser, yn dannod iddi dreigl y blynyddoedd, a hithau, yn ôl pob golwg, wedi parhau mor eisteddol wrth ei thro%ell erioed.

Daeth Cwm Rhondda o'r golwg a'r ddau fynydd cyntaf i mi gofio eu gwld erioed, sef Penpych a Moel Cadwgan.

Vatilan, lleidr llestri hirben a diegwyddor, oedd yr unig un i Nel erioed ei garu go iawn.

Ond treuliodd Herber ei huodledd i ddefnyddio hanes Penri i gadarnhau'r ymgyrch Datgysylltiad ac i gyhoeddi hefyd fod Penri 'yn un o'r gwladgarwyr penaf a fagodd Cymru erioed'.

Ein cyfrinach ni ydi na wnaethom ni erioed ildio, tra eu bod nhw yn Llywodraeth ganolog, yn llywodraeth leol ac yn gwmnïau preifat, bach a mawr, wedi ildio i ni drosodd a throsodd.

Rwyn llawer hapusach lawr fan hyn na fues i erioed yn Leeds.

Peth arall yw, wrth reswm, fod safonbyw deheudir yr Eidal yn arswydus o isel, ac wedi bod felly erioed.

"Elsbeth yn edrach cystal ag erioed" A phwysodd yn ôl i gymryd stoc o'i dillad.

(Ac oddi ar imi ddychwelyd i Gymru, mae'r freuddwyd honno am Macdonalds Moscow wedi ei gwireddu, wrth gwrs.) Cyn imi Fynd i Foscow feddyliais i erioed y medrwn i newynu a sychedu am gynnyrch bas y gymdeithas gyfalafol.

Nodwedd arbennig y cyfarfodydd hyn, fel ym mhobman yng Nghymru ar y pryd, oedd fod pobl yn cymryd rhan yn ddigymell, llawer ohonynt yn bobl nad oeddent wedi cymryd rhan yn gyhoeddus erioed o'r blaen.

Bu'n gred gennyf erioed nad yw crefydd yn dyfod yn fyw hyd nes bod rhywun yn gofyn cwestiynau ac yn trafod.

Ni chofiai iddi erioed weld yr un ohonynt, gan na fyddent byth yn siopio'n y pentref nac yn mynychu cyfarfodydd.

ANGHARAD: Mae 'na gymaint o angen protestio pan mae 'na anghyfiawnder ag sy' wedi bod erioed.

Ni pheidiais erioed â chael golwg ar y bedol o fynyddoedd sy'n gefndir i'r cwmwd, a'r rheini'n sefydlog arhosol ar orwel fy mod i ba le bynnag yr awn.

Ond roedd hi'n anodd ofnadwy, gan nad oedden nhw erioed wedi bod yn eu tŷ eu hunain dros y Nadolig o'r blaen a doedd Carol erioed wedi gorfod prynu'r nwyddau Nadolig.

Ni bu erioed gymaint o siarad o fewn muriau Cri'r Wylan ag a fu y bore hwnnw.

Dyna'r tair chwaer a fu gennyf, Jess, Dol a Fflos, ac erbyn hyn Fflos yn unig sydd yn fyw; ac y mae hi mor annwyl ag erioed.

Daeth y Cymry, nad oedd neb yn rhoi unrhyw obaith iddyn nhw, o fewn hanner at greu y sioc fwya mewn unrhyw gamp erioed.

Ond does wiw ichi holi beth yn union y mae'r lluniau yn ei olygu, oherwydd ni chlywodd y gofalwyr erioed am y Drindod, y Forwyn Fair, y Geni Gwyrthiol, y Swper Olaf ac yn y blaen.

'Chlywais i'r fath sothach erioed!

Ni ofynnodd iddi erioed gynnau tân na gwneud neges, roedd yn ormod o þr bonheddig i hynny.

ni ni iddo erioed weld afon afon mor front a 'i dŵr ^ r mor uchel.

Fe gefais fy magu ar aelwyd grefyddol, lle na chrybwyllwyd erioed y gair 'ofergoelion', eto wrth edrych yn ôl gwelaf fod fy mhlentyndod yn llawn o ddywediadau ac arferion oedd yn ymylu ar fod yn ofergoelus.

Sut bynnag,' meddai hithau, wrth chwarae â beiro yn ei llaw, fedrais i erioed feddwl am fy swydd fel un rheolwr.' Trodd i'w hwynebu, ond edrych i lawr ar ei desg a wnâi hi.