O dras Ariaidd, mae eu hiaith yn perthyn i Farsi, sef iaith Indo-Ewropeaidd Iran - ac mae ganddyn nhw ddwy brif dafodiaith.

Bwriad Gweithrediaeth Rhaglenni Ewropeaidd Cymru yw cael arian o Ewrop i weithio dros Gymru.

Mae nifer o'r rhaglenni hyn yn adlewyrchu cryfder BBC Cymru o ran newyddiaduraeth materion cyfoes, ac roedd hyn yn amlwg trwy gydol y flwyddyn gyda chyfraniadau i ddarllediadau ar radio a theledu o ddigwyddiadau megis yr Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd, a phrif raglenni dogfen ar y teledu megis Place of Safety, am yr ymchwiliad i gam-drin plant yng Ngogledd Cymru, ac In The Red Corner, a ddilynodd gystadleuaeth arweinyddiaeth y Blaid Lafur yng Nghymru.

Dim ond yn hwyr y cyrhaeddodd dylanwad yr Oleuedigaeth a'r ymgais i greu gwladwriaeth fodern ar linellau Ewropeaidd.

Canolfan Ewropeaidd Cymru - Sefydlwyd Canolfan Ewropeaidd Cymru fel consortiwm o awdurdodau cyhoeddus, rhanbarthol a lleol.

Yn wahanol i'r rhan fwyaf o Affrica, ni chafodd Ethiopia ei llywodraethu gan rym Ewropeaidd.

Rhoddwyd gwasanaeth newyddion BBC Radio Wales ar brawf - a dangoswyd ei fod yn wasanaeth o'r radd flaenaf - pan ddaeth yr arweinwyr cenedlaethol i Gaerdydd yn ystod mis Mehefin ar gyfer Cyngor y Gweinidogion Ewropeaidd.

Ffrainc, Gorllewin Yr Almaen, Yr Eidal a gwledydd Benelwcs yn arwyddo cytundeb i ffurfio'r Gymuned Glo a Dur Ewropeaidd.

Y Gymuned Ewropeaidd yn derbyn Prydain, Iwerddon, Denmarc a Norwy at aelodau eraill.

Tanlinellwyd ein hymroddiad i ddarlledu Ewropeaidd eto trwy'r gyfres Ewropa.

Y rheswm am hyn yw fod y cerrynt mawr hanesyddol, o'r oesoedd canol hyd at ganol yr ugeinfed ganrif, oll wedi llifo trwy Ffrainc ac wedi cael mynegiant cyflawnach yno nag yn unrhyw wlad Ewropeaidd arall.

mae rhyw naws ewropeaidd, rywsut, i'ch gwaith, fel petaech wedi sugno maeth o brâg neu baris yn hytrach nag o aberdâr.

Un o nodweddion mwyaf atgas y criw gwrth-Ewropeaidd sydd yn y Senedd ar hyn o bryd yw y senoffobia sydd yn eu corddi.

Lleoliadau Ewropeaidd

Ar lefel Ewropeaidd, mae'r Gymraeg yn eithriad ymhlith ieithoedd mewn sefyllfaoedd tebyg gan nad yw'n iaith swyddogol.

Adeiladwyd y lladd-dy at safon y Gymuned Ewropeaidd.

Ar Awst 1 datblygodd yn rhyfel ewropeaidd wedi i Rwsia gefnogi Serbia, a'r Almaen gefnogi Awstria.

Pe byddech chi wedi gwrando'n astud ar Dafydd Wigley yn lansio ymgyrch ei blaid at yr etholiadau Ewropeaidd yr wythnos dwethaf, fe fyddech chi wedi clywed gwylanod yn y cefndir.

Dafydd Wigley oedd y cyntaf i darfu rhywfaint, diolch byth, ar y tangnefedd gyda chais ymosodol am ddatganiad ar y sefyllfa ddiweddaraf i sicrhau arian cyfatebol ar gyfer cronfeydd Amcan Un yr Undeb Ewropeaidd.

Buaswn irmau'n ateb y pwynt cyntaf a ddyfyrmwyd o'r Llythyr ynghylch Catholigiaeth trwy fynnu bod gwadu ymhoniadau ysbrydol a gwleidyddol yr Eglwys Babyddol a herio ei hawdurdod cyn hyned ac mor Ewropeaidd â'r Eglwys Babyddol ei hun.

Ar hyn bryd mae diffyg statws swyddogol i'r Gymraeg yng Nghymru yn 'anomali' o fewn yr Undeb Ewropeaidd.

Ir addolwyr hyn, nid syniad yw undeb Ewropeaidd, ond realiti.

Maent hefyd am weld Twrci yn dod yn rhan o'r Undeb Ewropeaidd - bu meysydd awyr milwrol Twrci yn ganolfannu cyfleus iawn i alluogi awyrennau yr Taleithiau Unedig fomio Irác.

Gweld y Gymuned Ewropeaidd yn magu peth sofraniaeth y mae'r Almaenwyr.

Mae sefydliadau trawsewropeaidd wedi hen arfer â defnyddio mwy nac un iaith: yr Undeb Ewropeaidd â'i un iaith swyddogol ar ddeg, a Chyngor Ewrop yn defnyddio pump yn aml.

Cyflwynodd Newyddion raglenni arbennig ar yr Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd ym mis Gorffennaf o stiwdio arbennig yn Neuadd y Ddinas, tra bu'r Gohebydd Ewrop Bethan Kilfoil yn cyfrannu'n fyw y tu allan i'r Swyddfa Gymreig.

Lynn - enillydd y fedal aur yng Ngemau Olympaidd Tokyo 1964, ar medalau aur Ewropeaidd a Chymanwlad ar ôl hynny.

Mae arweinydd y Ceidwadwyr William Hague wedi beirniadu cynlluniau i gynnwys miloedd o filwyr Prydeinig fel rhan o lu ymateb cyflym Ewropeaidd.

Mae'r drafodaeth am ffederaliaeth yn rhan hanfodol o'r drafodaeth am gynnwys rhagor o wledydd yn y Gymuned Ewropeaidd.

Roedd popeth yn Ewropeaidd ganddo'r dyddiau hyn.

Ergyd y ddramodig, yng nghyd-destun Cwpanaid o De gyda Mr Bebb, yw nad oedd gan arweinwyr y Blaid Genedlaethol Gymreig, y pryd hwnnw, nemor ddim diddordeb yn y gwledydd Ewropeaidd lle na siaredid iaith ladinaidd, lle nad oedd yr Eglwys Gatholig yn unbennes eneidiau a lle nad yfid gwin yn helaeth.

Mae Plaid Cymru yn ymdrechu'n galed i fachu ei lle wrth y bwrdd mawr newydd yn y gobaith y bydd hwnnw'n Ewropeaidd ei natur.

Clywais mai 'Y Rhyfel Cartref Ewropeaidd' yw enw'r Tsieiniaid ar yr Ail Ryfel Byd.

Ers y dyddiau hynny hefyd mae arfer o weithio mewn mwy nac un iaith yn fwy cyfarwydd ac mae'r cyd-destun gwleidyddol Ewropeaidd a byd-eang yn caniatáu i ni elwa o brofiadau gwledydd eraill yn hwylus.

Cael sedd- gadw, beth bynnag, ac nid yw'r cerbyd seddau-cadw hanner mor llawn a'r cerbydau eraill, er ei fod yn hollol lawn yn yr ystyr Ewropeaidd i'r gair.

Wedi rhoi cyfle inni lyncu eu potes meddwol hwy eu hunain o bositifiaeth, â'r awduron ymlaen i osod nod i Gymru, sef cyrraedd y chwarter uchaf yn ôl cynnyrch y pen yn y Gymuned Ewropeaidd erbyn y flwyddyn darged.

Roedd strydoedd y ddinas Ewropeaidd odidog hon yn orlawn ac yn byrlymu ysbryd y Nadolig.

Yng Nghymru, er enrhaifft, fe all yr aelod Llafur Ewropeaidd, Joe Wilson ganolbwyntio'i ymgyrch ar y sedd ogleddol y bu'n ei chynrychioli ers degawd, ond fydd yna neb yn pleidleisio drosto ef yn bersonol y mis nesaf.

Os ceir y dyfarniad terfynol yn Lwcsembwrg þ ac rwy'n hyderus yr aiff Cyngor Gwynedd â'r mater i'r eithaf Ewropeaidd, os bydd raid þ bydd y dyfarniad hwnnw'n un tyngedfennol i'n dyfodol ni fel Cymry.

Efallai bod rhai gwleidyddion, gohebwyr, gwylwyr a gwrandawyr wedi diflasu ar etholiadau'n gyffredinnol eleni, ond roedd ansawdd yr apêl agoriadol yn yr ornest Ewropeaidd yn druenus.

Ieithoedd swyddogol yr aelod-wladwriaethau yw ieithoedd swyddogol yr Undeb Ewropeaidd.

Mae Ysgrifennydd Cyffredinol NATO, yr Arglwydd Robertson, wedi wfftio honiadau bod cynlluniau'r Undeb Ewropeaidd i greu eu llu milwrol eu hun yn tanseilio dyletswyddau a dylanwad NATO.

Ond o weithio mewn cyd-destun ag iddo ymrwymiad Ewropeaidd cynyddol, a yw seiliau'r Gymraeg (yn addysgol, yn ddiwylliannol, yn ieithyddol, yn gymdeithasol) yn ddigon cryf i oresgyn y gofynion newydd a ddaw yn sgîl hyn?

Ac yn y pen draw, yn llawnder yr amser, i'r Llys Ewropeaidd yn Lwcsembwrg.

Mae'r Cymry Garry Houston, Mark Pilkington, Steven Dodd a Mark Mouland yn gwybod os gwnan nhw barhau yn eu safleoedd presennol yn rownd ragbrofol olaf y gylchdaith golff Ewropeaidd yn Sbaen y bydd gan bob un docyn ar gyfer cylchdaith Golff Ewrop y tymor nesa.

Wedi'i noddi gan yr Undeb Ewropeaidd, mae Eurolang wedi ei leoli ym Mrwsel, a'i fwriad yw delio a meterion yn ymwneud a lleiafrfiedd diwylliannol Ewrop.

Yn yr ornest Ewropeaidd fe allwn ni ddisgwyl rhifau llai byth.

Ymysg y siaradwyr fe fydd yr Aelod Seneddol Ewropeaidd Jill Evans a Moelwen Gwyndaf o UCAC heb son am gynrychiolwyr o'r Gymdeithas ei hun.

Mae xénos yn bartneriaeth rhwng y partneriaid Cyswllt Busnes, Awdurdod Datblygu Cymru, y Swyddfa Gymreig a CBI Cymru gyda chefnogaeth gan y Gronfa Ddatblygu Ewropeaidd.

Dim llawer o ddiddordeb yn etholiadau Ewropeaidd cyntaf Prydain: 34% yn pleidleisio yng Ngymru ac ethol tri o'r Blaid Lafur ac un Tori.

Artistiaid o dueddfryd geidwadol yn unig a fawrygir gan Saunders Lewis, ac o'r herwydd crebachir ei weledigaeth Ewropeaidd gan ragfarnau ideolegol yn ogystal a chulni daearyddol.

Y Gymuned Ewropeaidd yn rhoi arian am y tro cyntaf i'r Eisteddfod.

Rhoddwyd pedwar cyngerdd gan y Gerddorfa ym mherfformiadau Proms y BBC yn y Royal Albert Hall, a darlledwyd un ar rwydwaith BBC Un ar draws y DG. Perfformiodd y Gerddorfa Requiem Verdi hefyd mewn cyngerdd arbennig ar gyfer yr Uwch-gynhadledd Ewropeaidd, y noson wedi iddynt berfformio mewn cyngerdd gala awyr-agored yng Nghastell Caerdydd.

Yr oedd llawer o gerddoriaeth cyfoes Ewropeaidd bryd hynny wedi'i drochi mewn euogrwydd - 'roedd straen cymdeithasol ar y cyfansoddwyr - cyfrifoldeb y cyfansoddwr tuag at ei gymdeithas, a 'roedden nhw'n benderfynol o brofi hynny.

Y mae meithrin ymagwedd Ewropeaidd hefyd yn rhan o ddymuniad y Cyngor.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Ffrainc, Gorllewin Yr Almaen, Yr Eidal a gwledydd Benelwcs yn arwyddo cytundeb i ffurfio'r Gymuned Glo a Dur Ewropeaidd.

Roedd stamp y Gymuned Ewropeaidd, y cylch o sêr aur ar gefndir glas i'w weld ar yr amdo - yr eironi olaf yno i bawb ei weld.

Mae hyn yn ei dro yn effeithio ar ein gallu i ddenu grantiau o'r Undeb Ewropeaidd i hybu'r Gymraeg.

Yn ddaearyddol, nid yw lleoliad Parc Cenedlaethol Eryri yn un da i fanteisio ar Dwnel y Sianel ac ar y Farchnad Ewropeaidd Unigol.

Y mae'n amlwg nad yw pob newid er gwell, ond da o beth oedd nodi prisiau isel cerddoriaeth brintiedig a recordiau CD sydd, hyd yma, wedi osgoi'r fwyell faterol ac sy'n cynnig cyfle gwych i'r brodorion a'r ymwelwyr fel ei gilydd fwynhau'r gelfyddyd am arian digon rhesymol yn y cyd-destun Ewropeaidd.

Y mae eisoes yn son am Ewropeaeth, ond yr hyn a olyga ydyw safonau y gwledydd Lladin, Ffrainc yn arbennig, ac y mae'n ddiddorol sylwi nad oes gan yr Almaen nac Awstria na'r Iseldiroedd na Sgandinafia ddim lle ym mhatrwm y safonau "Ewropeaidd" hyn.'

Mae'n rhaid cydnabod ar yr un pryd fod cyfleoedd sylweddol ar gael yn yr Undeb Ewropeaidd i sicrhau cefnogaeth ariannol ac ymarferol drwy gysylltu'r Gymraeg â byd gwaith a datblygiadau cymunedol.

Y mae'n hen bryd ehangu gorwelion, yn enwedig am fod yr unig hanesydd o Gymro sydd wedi gosod ein mudiad iaith mewn cyd-destun Ewropeaidd, y Dr Tim Williams, yn anffodus yn gorsymleiddio y sefyllfa gyfandirol.

Chwe gwlad, Ffrainc, Gorllewin Yr Almaen, Yr Eidal, Gwlad Belg, Yr Iseldiroedd a Lwcsembwrg yn arwyddo cyntundeb Rhufain gan sefydlu'r Farchnad Gyffredin Ewropeaidd.

Cefais brofiad yn ddiweddar o ddiffygion y Ddeddf bresennol mewn trafodaethau yn y Senedd Ewropeaidd.

Rhydd awdurdod i'w waith i gyd - gan gynnwys darllediadau o'r Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd ym mis Gorffennaf, yn ogystal â storïau newyddion mawr megis ymddiswyddiad Ron Davies fel Ysgrifennydd Gwladol Cymru.

 Chaerdydd yn anelu gwneud mwy o argraff ar y llwyfan Ewropeaidd mae'n ymddangos bod gan Ian Mackinsotsh y cymwysterau sydd eu hangen ar dîm y brifddinas.

Doedd neb yn disgwyl clywed gan bawb wrth gwrs ond yng nghynadleddau'r Ceidwadwyr a'r Democratiaid Rhyddfrydol, cafwyd annerchiad byr gan arweinwyr Ewropeaidd y pleidiau, a chan eu llefarwyr seneddol ar faterion ewropeaidd.

O'r herwydd, tybiai Saunders Lewis a Maurras, fel y gwna deallusion y Dde yn gyffredinol, mai gelynion Ffrainc a'r gwareiddiad Ewropeaidd oedd Voltaire, Rousseau a Diderot, yr hanesydd rhyddfrydig, Jules Michelet, a llenorion fel Victor Hugo, Emile Zola ac Anatole France; pob un, yn wir, o'r llu ardderchog o feirdd, llenorion, cerddorion, artistiaid ac athronwyr a gytunai â Gruffydd mai 'trefn cynnydd ydyw Gwrthryfel cynyddol yn erbyn awdurdod'.

Y mae'r Undeb Ewropeaidd yn ei dro yn weithgar ar sawl ffrynt i feithrin "rhwydweithiau% rhwng gwahanol rannau o Ewrop yn enwedig rhwng y parthau tlawd a'r cyfoethog ac y mae nifer o raglenni ar gael i feithrin hynny.

Cre%wyd marchnad fewnol artiffisial i'r cynnyrch Ewropeaidd.

Dai Smith, Pennaeth Darlledu Saesneg, BBC Cymru Ehangodd Going Continental driniaeth BBC Cymru o'r Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd i gynnwys safbwyntiau, personoliaethau a barnau gwahanol.

Golyga hyn y dylai'r Cynulliad sicrhau cynrychiolaeth gref ac uniongyrchol yn nhrafodaethau y gymuned Ewropeaidd a'r Cenhedloedd Unedig.

Roedd yn naturiol, felly, i ni fod yn uchelgeisiol yn ein hymateb i'r Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd ym mis Mehefin 1998: nid adroddiadau a dadleuon yn unig, ond hefyd rhaglenni dogfen, celfyddydol ac adloniant ysgafn.

Nodwch, os gwelwch yn dda, fod gwybodaeth ychwanegol i'w chael mewn pecyn briffio ar wahân ar gyfer y rhai sy'n ystyried lleoliad mewn gwlad Ewropeaidd arall.

Mae'r Bwrdd yn ymwybodol fod yn rhaid ystyried datblygiad yr iaith Gymraeg nid yn unig yn y cyd-destun Cymreig, ond hefyd yn y cyd-destun ehangach Prydeinig ac Ewropeaidd.

Roedd yn destun balchder yng Nghuba fod y wlad fechan wedi gwneud mwy i liniaru dioddefaint plant Chernobyl na holl wledydd y Gymuned Ewropeaidd.

Roedd Cyngerdd Gala Ewropeaidd y BBC yn noson hudolus gyda Dennis O'Neill a Lesley Garrett yn canu - weithiau yn y glaw - yng Nghastell Caerdydd.

Dengys ymchwil ddiweddar fod Prydain wedi buddsoddi llai yn y maes tai dros yr ugain mlynedd diwethaf nag unrhyw wlad arall yn y Gymuned Ewropeaidd.

Ganol y noson darlledwyd ail hanner Cyngerdd Gala yr Uwch-Gynhadledd Ewropeaidd o Gastell Caerdydd gyda Dennis O'Neill a Lesley Garrett.

Gweithrediaeth Rhaglenni Ewropeaidd Cymru - Bwriad Gweithrediaeth Rhaglenni Ewropeaidd Cymru yw cael arian o Ewrop i weithio dros Gymru.

Rydym am weld y Cynulliad yn siarad dros Gymru ac yn cryfhau hawliau'r Gymraeg mewn cyd-destun Ewropeaidd a byd-eang.

Enwi Neil Kinnock yn Gomisiynydd Ewropeaidd.