Efallai bod dylanwad gohebydd Cymraeg dipyn llai, ond dibynnu ar bwysau poblogaidd y mae ewyllys gwleidyddol i weithredu, ac mae llais Cymry yn llais pwysig yng nghôr y cyhoedd y mae'n rhaid i lywodraeth gwledydd Prydain wrando arno.

Ac yn nyddiau cymwynasgarwch ac ewyllys da, 'doedd dim eisiau iddi fod.

Erbyn hyn, fodd bynnag, mae angen mwy nag ewyllys gadarn i ddatrys yr holl broblemau.

Ar garreg arall, mewn llythrennau cyhyrog, sgwâr, roedd brawddeg syml wedi'i cherfio uwch bedd y bardd Kazys Boruta: `Ewyllys yr awel rydd a chwyrli%o'r goedwig las.' Ymlaen heibio tro yn y llwybr ac roedd cerflun o angel fel petai ar fin codi oddi ar ymyl dibyn.

Yn y pen draw, waeth faint o waith manwl fydd wedi ei wneud yn ddistaw bach gan swyddogion ac aelodau'r Bwrdd, maen nhw'n gwybod fod llawer yn dibynnu yn y pen draw ar ewyllys gwleidyddol.

Mae dibynnu ar ewyllys da mewn gwirionedd yn golygu dibynnu ar bobl i ymgyrchu ac i fynnu gwasanaeth yn Gymraeg.

Ond i ddechrau, dylid dweud fod y datganiad diwinyddol sy'n dechrau'r ewyllys yn mynegi ei safiad Protestannaidd.

Er iddi, meddai, ei gynghori i fynd i'r angladd yn groes i'w ewyllys, rhag i neb ei amau, ac addo dal dano, aethai at yr Uwch-arolygydd Prothero yn unswydd i'w fradychu.

Ac yn wir i chi, fel yr oedd cloc yr eglwys yn taro deuddeg, i lawr â'r mul, a diniwedirwydd a chredo'r plant mewn grym ewyllys da wedi ei atgyfnerthu a'i gadw, wel am flwyddyn arall o leiaf.

Ni all dim newid hynny ond penderfyniad, ewyllys, brwydro, aberth, ymdrech.

VAUGHAN:...ond rhybuddiodd y Bwrdd y gallai ewyllys da tuag at yr iaith ddiflannu oherwydd eithafiaeth.

Ewyllys Duw a reolai Ragluniaeth, a'r Ysgrythur oedd datguddiad yr Ewyllys honno.

Gwelir pechod fel gwyriad yn yr ewyllys ddynol.

Fodd bynnag, un o'r rhwystrau pennaf sy'n atal datblygiad addysg Gymraeg ac sy'n arafu adfer yr iaith yw diffyg cymhelliant ac ewyllys.

Ar y cyfan cânt eu portreadu yn ddynion gyda grym ewyllys cryf, yn benderfynol, yn ddewr, yn llawn o hunan ymddiriedaeth a hunan-gadwedigaeth.

A dywed yn ei ewyllys iddo gael ei fedyddio yn eglwys blwyf Mellteyrn.

Yn y cyfnod hwn y duedd oedd i'r prifeirdd ddod o gefndir academaidd y colegau; cymharol ddiaddysg oedd Hedd Wyn, ac yn erbyn ei ewyllys yr ymunodd â'r Fyddin.

Erbyn iddo gyfansoddi Meini Gwagedd, ac yntau yn ei weithiau diweddarach wedi pwysleisio gallu'r ewyllys ddynol, roedd wedi dechrau gweld mai hanfod bywyd yw'r ffordd y mae'r elfennau gwahanol wedi'u cyd-wau ynddo.

Na thybygwch fod drws y drugaredd wedi ei gau yn eich erbyn tra fo anadl ynoch ac ewyllys i ddychwelyd.

Maen nhw'n hollol ddilys yn Gymraeg yn unig þ gydag ewyllys da.

Ond roedd gŵyl y Nadolig yn nesa/ u a gan ei bod yn dymor o ewyllys da, penderfynodd y tafarnwr yn Plouvineg gynnal gwledd gan wahodd holl drigolion y plwyf yno i'w mwynhau eu hunain.

Mae deunydd pennod gyfan yma - Pen-arglwyddiaeth Duw, Ei ewyllys i ni ddyfod i edifeirwch, i ni gael ein sancteiddio, i ni ddwyn tystiolaeth i'w enw etc.

Ond cynnwys y mudiad newydd elfennau go ddieithr i feddwl Cymru heddiw, - cred mewn pendefigaeth gymdeithasol, ac ewyllys da (a dywedyd y lleiaf) tuag at Eglwys Rufain.

Y mae Cymdeithas yr Iaith yn siomedig gyda'r modd y datganodd Dafydd Elis-thomas ddydd Gwener yn Eisteddfod yr Urdd nad oedd angen Deddf Iaith Newydd a bod digon o ewyllys da at yr iaith y dyddiau hyn.

Yn anffodus, ni cheir yr ewyllys hwnnw gan bob swyddog, nac ar bob achlysur o bell ffordd.

Roedd hi wedi derbyn y byddai eisiau ei chymorth ar ei mam, gan ei bod hithau wedi gorfod ymgymryd at weinyddu ewyllys ei gwr.

Yna, gyda rhediad amser ganwyd tri o blant iddynt ond cyfansoddiad gwan oedd ganddi a dadfeiliodd yr iechyd yn enbyd a gorfu i'r gŵr, yn erbyn ei ewyllys, erfyn am help i gael arbenigwr i'w gweld.

Yn y man daeth y gymdeithas hon i osod bri mawr ar y 'barchus arswydus swydd', ac y mae'n wir dweud y dibynnai'r gweinidog bron yn gyfan gwbl ar ewyllys da a theyrngarwch ei gynulleidfa.

Y mae pechod yn ddrwg dyfnach na dim ond rhyw wyriad yn yr ewyllys ddynol.

Nid yw dibynnu ar ewyllys da wedi dod â gwasanaeth Cymraeg yn achos banciau, cymdeithasau adeiladu, cwmnïau ffôn symudol, a chwmnïau meddalwedd.

Tymor o ewyllys da oedd hwn ond ar wahân i'r bobl a oedd yn gwneud arian trwy werthu pethau at y Nadolig, doedd neb yn edrych yn llawn o ysbryd y Nadolig o gwbl, a doedd e ddim yn gallu deall pam.

Wedyn byddai'r gair dirprwyadaeth yn gyfeiliornus gan ei fod yn awgrymu mai ar ewyllys da'r awdurdod canolog y mae hawliau'r awdurdod mwy lleol yn dibynnu, tra bo'r egwyddor yn pwysleisio fod gan yr awdurdod lleol yntau hawliau.

Mae'n bwysig felly adeiladu ar yr ewyllys da sydd eisoes yn bodoli yn y sector tuag at yr iaith Gymraeg.

Chwarae teg i Tomos† Wel dyma ni unwaith eto ar drothwy'r Nadolig, tymor ewyllys a newyddion da.

Bu Cymdeithas yr Iaith yn pwyso ar gynghorau ac ar gynghorwyr Sir a Dosbarth, yn arbennig yng Nghlwyd, i ddangos eu ewyllys da i'r iaith Gymraeg trwy weithredu yn y modd yma.

Yn ei ewyllys y mae Rowland yn cyfeirio at "my dear brother and cousin Richard Vaughan".

Y canlyniad yw nad oes gan y bobl leol yr ewyllys i fynnu aros yn eu cymunedau bychain.

Dychmygwch beth fyddai canlyniad dibynnu ar ewyllys da yn hytrach na deddfwriaeth i amddiffyn yr amgylchedd.

Pa arwydd gwell o ewyllys da ac undod na bod y Cynulliad yn penderfynu cychwyn ar lwybr newydd ar gyfer ysgolion gwledig.

Serch hynny, y mae'r nod o sefydlu democratiaeth ddiwylliannol a chyfiawn i gwrdd â chyfrifoldeb yr unigolyn tuag at draddodiadau ei genedl yn nod y dylid brwydro i'w chynnal hyd eithaf ein gallu, a thrwy ennill calonnau ac ewyllys y bobl y mae unrhyw beth, dybiwn i, yn bosibl.

A'r Ysbryd Glân trwy'r emosiwn at y deall a thrwy'r deall at yr ewyllys.

Trwy nerth ewyllys a phenderfyniad di-ildio, llwyddodd i gadw'r droed faluriedig a dyfod drwy'r driniaeth yn ddiogel.

Ond yr oedd yna duedd yn y dehongliad hwn i ganolbwyntio ar droseddau defodol y gallai dyn eu cyflawni'n ddifeddwl neu'n anfwriadol, gan anwybyddu'r troseddau moesol dyfnach a ddibynnai fwy ar ewyllys dyn.

(Rhaid cofio mynd i lofnodi'r ewyllys fore Mercher.) Chefais i 'run broblem heddiw yn yr ysbyty.

Rhaid wrth fwy nag ewyllys da i'r iaith Gymraeg, ac efallai bod tynged yr iaith yn dibynnu yn llawer iawn fwy nac a ymddangosodd hyd yn hyn ar ein cynrychiolwyr ar y cynghorau.

Cafodd ei addysg gynnar yn Penllech, meddai ei ewyllys.

Yna, gyda rhediad amser ganwyd tri o blant iddynt ond cyfansoddiad gwan oedd ganddi a dadfeiliodd yr iechyd yn enbyd a gorfu i'r gwr, yn erbyn ei ewyllys, erfyn am help i gael arbenigwr i'w gweld.

Gwr o dras uchelwrol oedd Henry Rowland ac y mae'r ewyllys yn ein helpu i werthfawrogi sawl agwedd ar fywyd ac ymwybod cymdeithasol gwr o'r fath.

Ond mewn gwledydd eraill, lle nad oedd y brenin neu'r llywodraethwr wedi llwyddo lawn cystal i orfodi'i ewyllys ei hun ar draul hawliau'r Eglwys, byddai'n demtasiwn o'r mwyaf iddo fabwysiadu dysgeidiaethau hereticaidd a roddai iddo gyfoeth ac awdurdod ac a fyddai'n haws eu hieuo wrth agwedd ffafriol ei ddeiliaid tuag at iaith a chenedlaetholdeb.

Dweud wrthi am wneud ewyllys newydd, ac mai fy nymuniad oedd gadael popeth i Ceri.

Pan fo'r cymhelliant a'r ewyllys yn gadarnhol ac yn gryf mewn perthynas â'r iaith ac addysg Gymraeg, gwelir llwyddiant.

Nid aberthau yn yr ystyr offeiriadol yw'r ateb yn ôl y dehongliad hwn, ond newid yr ewyllys.

Condemniai'r rhai amlycaf ymhlith y Phariseaid am eu gorfanylder ynghylch allanolion dibwys a'u hesgeulustod o egwyddorion pwysfawr y datguddiad o ewyllys Duw a roddasid iddynt.

Mae'r holl ddarn yma o'r ewyllys yn dangos mor glos erbyn hyn oedd y cydweithio rhwng personiaid a sgweiriaid.

Ar y dechrau, bu'r Ysgrifennydd Cartref Winston Churchill yn betrus, ond cyn bo hir rhoddodd rwydd hynt i'r ceisiadau am Gatrawd Gwyr Meirch a throedfilwyr yn y Rhondda, yn groes i ewyllys RB Haldane, yr Ysgrifennydd Rhyfel.

Fe ddaethon nhw i nôl fi allan, a mynnu 'mod i'n arwyddo ffurflenni yn datgan nad oedden nhw wedi fy nghamdrin a 'ngorfodi i wneud unrhyw beth yn erbyn fy ewyllys.

Gallwn yma sôn am amryw ddulliau i ddenu blaidd y dwr, ond yr wyf am rannu cyfrinach - gan ei bod yn gyfnod ewyllys da.CHWILIO AM DEGEIRIANNAU - Eluned Bebb Jones

O'i gorun moel i bowlen ei bibell hir yr oedd Huw Huws yn pelydru heddwch ac ewyllys da.

Roedd Sabrina yn ymwelydd cyson â Chwmderi cyn iddi etifeddu siar o'r siop yn ewyllys Maggie Post yn 2000.

Mae'r adran yn ei ewyllys sy'n trafod sefydlu'r ysgol yn awgrymu'r ymdeimlad o gymrodoriaeth a ffynnai ymhlith uchelwyr Llyn ar y pryd.

'Roedd holl ewyllys ac ysbryd Edward yn gweithio'n ein herbyn.

Nid problemau ymarferol fu'n dal y byd yn ôl tra'r aeth Saddam Hussein ati eto i geisio difa'r Cwrdiaid, ond diffyg ewyllys gwleidyddol i ymyrryd.

Ac fe aeth ymlaen i ddarllen 'Adnabod' - a gwyddwn cyn iddo orffen mai honno oedd ei gân oedd yn mynegi'r hyn yr oedd ef yn dyheu amdano - sef gweld cariad ac ewyllys da yn bodoli rhwng pobl o wahanol genhedloedd.dyma Waldo'n gofyn iddo a oedd ganddo lamp beic i'w gwerthu.

Yn ei dro deilliai ohono hefyd reddf sylfaenol i fagu ewyllys dda.

Does dim dirgelwch ynghylch sut i dorri tir newydd mewn modd llwyddianus, ond, rhaid wrth ewyllys wleidyddol i herio llesgedd a meddylfryd ceidwadol ac israddol.

Ni all y genedl cyn marw wneuthur yr un ewyllys ar ei chyfoeth; rhaid i'r holl eiddo fynd yn sied, rhaid iddo gwympo, fel pob eiddo di-etifedd, i sawnsri Lloegr.