Tueddant i fod yn anwleidyddol, ond nid ydynt yn fyr o leisio safbwynt ar faterion dadleuol, nac o ddarparu arweiniad i'r gymuned pan fo angen hynny.

CYNIGION: Yn ogystal â dilyn canllawiau adrannol ynglŷn â defnyddio ynni ac adnoddau a rheoli gwastraff, gallai'r Adain ddilyn nifer o faterion.

Fe nododd - - ei fod yn awyddus i drafod hwn yng nghyswllt nifer o faterion cysylltiedig.

Dyma faterion a fu'n poeni rhai ohonom ar Bwyllgor Sefydlog y Mesur Iaith yn y Senedd.

oedd un o'r rhesymau pam y gwelwyd symud i'r chwith ar gychwyn y 1980au (fel digwyddodd gyda gweddill y mudiad cenedlaethol yr adeg honno) a dechreuwyd canolbwyntio ar amgylchiadau cymdeithasol ac economaidd sy'n ffurfio cyd-destun iaith, gyda sylw cynyddol ar faterion fel tai a thwristiaeth.

Dylid gorfodi Awdurdodau Addysg, Cynllunio, Tai, Hamdden Gwasanaethau Cymdeithasol i ymgynghori â'r Fforymau Ieuenctid ar faterion perthnasol i anghenion pobl ifanc.

Cafodd gyfle i ddod i ganol y llwyfan ddydd Mawrth diwethaf pan gymerodd le Mr Hurd o flaen y Pwyllgor Dethol ar Faterion Tramor.

Ar faterion egwyddorol o bwys, dewisodd newyddiadurwyr fynd i garchar yn hytrach na datgelu ffynhonnell eu gwybodaeth.

Roedden nhw wedi sgwrsio a dadlau a chytuno - a chael nad oedd dim o bwys yn eu gwau ar faterion o egwyddor.

Fel y dehonglid undod y teuly yn elfen bwysig yn fframwaith y gymdeithas pwysleisid hefyd gyfrifoldeb yr uniad priodasol dros faterion moesol ac i greu cytgord rhwng ceraint a theuluoedd a'i gilydd.

Fel y dywedais, ar faterion eraill yr oedd yn gwmniwr diddan a diddorol, a dysgais lawer ganddo.

(b) Ymgynghoriadau gan Gyrff Cyhoeddus neu'r Cyngor Sir fel Awdurdod Ffyrdd ar faterion cynllunio cyffredinol lle nad oes hawl statudol gan y Cyngor i ddeddfu ynglŷn â'r materion e.e.

Heddiw, cyhoeddodd Awdurdod S4C ei ymateb i adroddiad y Pwyllgor ar Faterion Cymreig ar Ddarlledu yng Nghymru a'r Cynulliad Cenedlaethol.

Yn aml, cynhwysent newyddion y dydd, boed genedlaethol neu dramor, ynghyd a sylwebaeth ar faterion y dydd, megis caethwasiaeth, dirwest, ac yn y blaen.

Cynhaliwyd protest y tu allan i'r gwesty dros y Sul, ar ol i'r gwaharddiad gael ei ddatgelu gan raglen faterion cyfoes BBC Cymru, "Taro Naw".

O ganlyniad i ddatganoli cafodd y rhaglen wleidyddol Maniffesto ei hymestyn i awr o hyd o fis Medi a pharhaodd y drafodaeth ar faterion llosg yn y gyfres hynod lwyddiannus, Pawb ai Farn, a oedd yn cynnwys cyfraniadau e-bost byw gan aelodau o'r cyhoedd am y tro cyntaf.

Mi roedd angen edrych ar nifer o faterion cyn y gallai'r cais newydd gael ei ystyried, ychwanegodd.

Y Prif Gyfreithiwr Erlyn oedd Daniel Alun Roberts Thomas (DART i'w ffrindiau a'i gydnabod), cymeriad os bu un erioed, tipyn yn un-llygeidiog yn achos y Gymraeg, a daeth rhai o'i sgarmesoedd gyda Chymdeithas yr Iaith yn enwog iawn ar y pryd, ond roedd yn gyfreithiwr da, a thu allan i faterion yr Iaith, yn un o farn gyfreithiol ddibynnol a sad, a'i wybodaeth o'r gyfraith droseddol yn eang a manwl.

Er mwyn sicrhau fod modd i'r cynlluniau iaith ddylanwadu ar y broses addysgol, y mae angen yn ymarferol wahaniaethu rhwng cynllun iaith ar gyfer cyrff sirol neu genedlaethol, sydd yn ymdrin â materion gweinyddol a pholisi cyffredinol yn unig, a chynllun iaith ar gyfer sefydliadau addysgol, sydd - yn ychwanegol at faterion gweinyddol a pholisi cyffredinol - yn ymdrin â phrofiadau dysgu disgyblion a myfyrwyr unigol.

* cael persbectif gwahanol ar faterion rheolaeth

O hyn allan, felly, gan ddechrau gyda'r rhifyn cyntaf hwn o'r bumed gyfrol, fe geisir bob chwarter fwrw golwg ar faterion y dydd; ac os a'r simdde ar dan, na chwyned neb ei fod yn ddiwrnod golchi arno.

Ystyriwch unrhyw faterion ymarferol a allai gael effaith ar eich lleoliad:

Rhaid talu teyrnged i'r Cyngor Darlledu am y ffordd yr ymatebodd i sialens yr ymchwiliad i ddarlledu a gynhaliwyd gan y Pwyllgor Dethol ar Faterion Cymreig.

Gwnaed yr adroddiad yn sgîl beirniadaeth Pwyllgor Seneddol ar Faterion Cymreig o safon dyluniad tai newydd yng nghefn gwlad Cymru gan Gwmni Chapman Warren ar gyfer y Cyngor.

* cofnodwch brif bwyntiau eich profiad a nodwch unrhyw faterion sydd angen trafodaeth neu eglurhad pellach arnynt yn ystod unrhyw sesiwn adolygu gyda'ch person cyswllt.

Effaith hyn fydd ehangu a dyfnhau ei swyddogaeth gysylltiol, fel y llunnir adroddiad blynyddol sy'n dangos y modd y dyrennir cyllid, i wahanol swyddogaethau'r Grwp, fel y gall asesu'r pwysigrwydd a roddir i faterion yr amgylchedd, mewn perthynas â galw parhaus cymdeithas am fwynau, a mabwysiadu côd arfaethedig yr Adran ar ymarfer da.

Yn wahanol i'r rhan fwyaf o faterion eraill, gellir dadlau yn rhwydd fod y Gymraeg yn unigryw i Gymru.

Ymhellach, credwn fod gan Gymru bersbectif gwerthfawr ar faterion o gyfiawnder cymdeithasol, diwylliannol ac economaidd rhyngwladol a dylai'r Cynulliad ymgyrchu trwy sefydliadau fel Canolfan Cymru ar Faterion Rhyngwladol er mwyn hybu datblygiad cymdeithas byd-eang fwy teg lle rhennir adnoddau'n deg ac nid ecsploitir yr amgylchedd na phobloedd na gwledydd 'tlawd' y byd er cynnal cyfoeth gwledydd 'cyfoethog' y byd.

O ganlyniad i ddatganoli cafodd y rhaglen wleidyddol Maniffesto ei hymestyn i awr o hyd o fis Medi a pharhaodd y drafodaeth ar faterion llosg yn y gyfres hynod lwyddiannus, Pawb a'i Farn, a oedd yn cynnwys cyfraniadau e-bost byw gan aelodau o'r cyhoedd am y tro cyntaf.

Dylent hefyd nodi unrhyw faterion sy'n ymwneud ag iechyd a diogelwch.

EFFEITHIAU: Gellir teimlo effeithiau ar yr amgylchedd pan fo'r angen yn codi am gloriannu rhwng gwahanol faterion sy'n ymwneud â'r amgylchedd.

Mae'r papur hwn yn edrych ar faterion sy'n ymwneud â chreu a chadw gwaith yn y sectorau diwydiannol ac adwerthu.

Dyna ddangos yn deg mor ddieffaith, mor ddirym, mor ddibwys ym mywyd politicaidd Cymru ac yn natblygiad ei meddwl hi ar faterion cymdeithasol fu traddodiad amddiffyn yr iaith Gymraeg.

Wedi colli'r ffocws, byddai'r weddillion o fywyd cymunedol yn mynd yn Saesneg er y byddai gan unigolion hawliau cynyddol o ran defnyddio'r Gymraeg ar faterion swyddogol - 'role-reversal' llwyr.

Gyda nifer o gyhoeddiadau ar faterion pur dechnegol y cychwynnodd ar sesiwn cwestiynau llafar y Cynulliad ddydd Mercher.

* cael goleuni ar faterion gweinyddol.

Yr oedd Pwyllgor Ymgynghorol ar Faterion Staff wedi cyfarfod â chynrychiolaeth o'r Cyngor, ynghyd â swyddogion a chynrychiolwyr o'r undeb y diwrnod blaenorol, lle cafwyd cyfarfod cadarnhaol.

ond rhaid imi ddweud y tro yma fy mod erbyn hyn yn sicr na all unrhyw gyfuniad o aelodau Cymreig wneud dim i newid meddwl llywodraeth Lloegr ar faterion Cymreig, ac nid llywodraeth un blaid arbennig a olygaf ond unrhyw blaid.

Mae amrywiaeth mawr yn y gwahanol siroedd a rhaid disgwyl am ragor o fanylion mewn perthynas â gweithredu gofynion y Gymraeg cyn y gellir cynnig cyngor ar faterion polisi sy'n berthnasol i Gymru gyfan a siroedd unigol.

MATERION SY'N GYFFREDIN I'R HOLL UNEDAU - ceir nifer o faterion sy'n gyffredin i'r holl unedau.

Dylent hefyd nodi unrhyw faterion sy'n ymwneud ag iechyd a dioglewch.

Doedd neb yn disgwyl clywed gan bawb wrth gwrs ond yng nghynadleddau'r Ceidwadwyr a'r Democratiaid Rhyddfrydol, cafwyd annerchiad byr gan arweinwyr Ewropeaidd y pleidiau, a chan eu llefarwyr seneddol ar faterion ewropeaidd.

(b) Methiant i ddarparu cyngor ar faterion Rhyngwladol.

Mae San Steffan yn cyflwyno deddfwriaeth gyson ar faterion pwysig fel cyfathrebu a darlledu i ymateb i her datblygiad.

Mae BBC Cymru hefyd wedi sefydlu fforwm sgwrsio o'r enw talkwales i alluogi gwrandawyr a gwylwyr i gyfathrebu am faterion Cymreig.

Ar un olwg teimlem mai'r angen cyntaf oedd cael mudiad iaith arbennig yng Nghymru fel y gallai'r Blaid ganolbwyntio ar faterion gwleidyddol pur, ac yr oedd yn amlwg fod llawer o rai eraill yn meddwl yr un ffordd ar yr un pryd mewn amrywiol rannau o Gymru, ond heb fod mor feiddgar â ni yng Nghaergrawnt!

Hyn neu fynnu'r hawl i ddeddfu ar faterion ieithyddol.

Mae aelodau'r Cyngor yn dal i aros am benderfyniad boddhaol ar faterion cyllidol sy'n ymwneud â Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC ac maent yn ceisio cael eglurhad ar fyrder.

Nicholas Edwards yn Ysgrifennydd Cymru a'r Llywodraeth newydd yn cyflwyno Pwyllgor Dethol ar faterion Cymreig.

Yn wir, gellwch gael gwybodaeth ar amrywiaeth eang o faterion bob dydd megis gyrfaoedd, busnes, iechyd, teithio ac addysg.

Pwrpas y seminar oedd dod â phawb ynghyd i drafod datblygiadau diweddar, edrych ar swyddogaeth y sectorau gwahanol, gweld i ba gyfeiriad mae angen datblygu a pa ffyrdd sydd mwyaf effeithiol i hyrwyddo'r datblygiadau, sut mae modd cydlynu a chydweithio at y dyfodol....a llu o faterion eraill.

(a) Rheolaeth Datblygu o ddydd i ddydd yn gyffredinol gan gynnwys (ond nid er cyfyngu ar hawliau'r Pwyllgor mewn unrhyw fodd) ymdrin â'r rhelyw o geisiadau unigol am ganiatâd cynllunio neu dystysgrif defnydd sefydlog neu faterion o'r fath a phob gweithrediad yn deillio o'r cyfryw a hefyd pob mater ynglŷn â gorfodaeth yn codi o'r Deddfau Cynllunio ac unrhyw Is-ddeddfau a Rheoliadau a wneir dan y Deddfau hynny gan gynnwys rheolaeth ar hysbysebion, coed, adeiladau rhestredig a materion o'r fath.

Cyhoeddi'r Papur Gwyn blynyddol ar Faterion Cymreig am y tro cyntaf.

Cafodd gyfleusterau, hefyd, i ymweld â'r Lluoedd Arfog a thrafod gyda hwy faterion cymdeithasol, addysgol, a chrefyddol.