Wedi bod yn Ffrainc oedd y dyn yn chwilio am fedd ei dad.

Byddai'n ddigon hawdd llunio beriniadaeth weddol arwynebol ar y ffilm hon a'i gadael hi ar hynny: miwsig nostalgaidd Michael Storey; actio gafaelgar Iola Gregory a Dafydd Hywel; adeiledd carcus-dynn y ffilm a delweddau canolog y madarch a'r rhosod; y garreg fedd glyfar ar ddiwedd y ffilm ar ddelw sgrin sinema a'r geiriau THE END yn cloi'r llun yn daclus thematig...

Ddwy flynedd yn ddiweddarach tystiodd eto i'w dryblith yn ei gerdd 'Ewch, a chloddiwch Fedd i Mi', ac oni bai am ymgeledd ei ail wraig, Rachel, ni fuasai wedi byw i ddathlu ei ben-blwydd yn ddeg ar hugain oed.

Fe dderbyniodd dyn un rhan o'r etifeddiaeth ar amrantiad ei genhedlu oddi wrth ei rieni, ac fe ddaeth y rhan arall ohoni oddi wrth ei fagwraeth, yr hyfforddiant a'r amgylchedd o'i grud i'w fedd.

Carreg arw o dir Cae Meta, un o hen gartrefi ei deulu, sydd ar ei fedd ac arni y geiriau syml, ond hollol gywir a chymwys, 'Athro, Bardd, Llenor'.

(Troai fy nhad yn ei fedd pe gwyddai beth wy'n mynd i'w ddweud yn awr ar goedd gwlad am yr hen lanc duwiol - dyn da oedd y Parch.

Ar ôl treulio rhai dyddiau'n chwilio, deuthum o hyd i'w fedd yng nghanol y mieri ym mynwent yr hen gapel, Cwmllynfell, a'r englyn hwn yn gerfiedig ar y beddfaen:

Eto, ar ei garreg fedd, adroddir yn syml: "Bu'n ddirwestwr selog am y pymtheng mlynedd olaf o'i oes." Gwelodd y pendil yn syrnud o un eithaf i'r llall yn ystod ei fywyd, ond mae llawer o straeon da wedi'u casglu am y ddau gyfnod.

Ceisiodd dyn ar hyd yr oesoedd fesur fy modolaeth, ac, yn ei ddoethineb, erbyn hyn, wedi llwyddo, a sylweddoli mai fi ydyw mesur ei fodolaeth ef o'i grud i'w fedd.

Ond un o'r cysuron mwyaf i mi oedd fel y dysgodd ganu Hen Wlad Fy Nhadau mor ddiffwdan (gyda holl urddas pysgodyn aur mud, marweddog) ar amrantiad (drwy osmosis) yn y ddywededig gynhadledd ar lan hen Afon Ddyfrdwy ddofn, yng nghwmni yr anwylaf gwnewch-i- mi-fedd-mewn-unig-fan Wyn.

Ond ni ddysgodd Christmas lyfnder y gwr bonheddig hyd ei fedd.

Yn wir, hawdd credu fod Pero/ n ei hun erbyn hyn wedi troi yn ei fedd o weld un o'i ddisgyblion mwyaf ffyddlon yn troi'r holl ideoleg wyneb i waered.

yr amser y mae'r bom i fod i gael ei thanio; ble y gall y bom fod wedi'i gosod; oed, rhyw, acen ac unrhyw arwydd o gynnwrf, tensiwn neu fedd-dod yn y sawl sy'n galw; p'un a yw'r alwad wedi'i gwneud o flwch ffôn, wedi'i deialu i mewn neu yn dod o estyniad mewnol; p'un a oedd yr alwad yn swnio fel bod y sawl oedd yn galw yn darllen neges oedd wedi'i baratoi neu beidio.

Mi fydda hi wedi licio cael rhoi bloda ar fedd Harri, ond chafodd hi erioed weld bedd ei brawd.

I'r paganiaid Celtaidd, nid cofadail i ŵr marw oedd carreg fedd yn gymaint â llestr yn cynnwys ei ysbryd.

Mae llawer o chwedlau am Dimitrius - ei wyrthiau a'r olew per a darddodd o'i fedd.

(Gweler erthygl Jane Cartwright yn y rhifyn hwn.) Ar y llaw arall, mae'n ddiddorol fod y bardd yn cyfarch Mair, fel petai'n ymuniaethu â hi yn ei galar am ei mab cyn agor Ei fedd yntau.

Tra roedd yn mynd drwy'r enwau, daeth ar draws enw hogyn o Garneddau, a daeth o hyd i'w fedd.

Mae Layard, fel Jung, yn pwysleisio agweddau deublyg, amwys pethau a phobl a chreaduriaid, yn gweld y ddrysien ddeuben a dyfodd ar fedd mam fiolegol Culhwch, Goleuddydd, fel arwydd o'r hyn yr oedd yn rhaid iddo ei wynebu ac ymgodymu ag ef wrth gychwyn ar ei bererindod at oedoliaeth.

Ar air, nofel i beri i John Morris-Jones droi yn ei fedd ac i Dostoiefsci godi ohono."

Rhan o'r amrywiaeth sy'n cyfoethogi bywyd Cymru yw'r cymdogaethau lawer a fedd eu cymeriad arbennig hwy eu hunain.

Dyna pam y cafodd y geiriau hyn eu hysgrifennu yma, lle bu cymaint o blant yn llefain am eu rhieni, a lle heddiw y saif ysbyty mwyaf modern America Ladin, fel carreg fedd i'r gyfundrefn ofnadwy honno.

Arwyddlun crefyddol oedd y garreg fedd ac nid cofadail.

Trodd y ddau grychydd eu hwynebau tua'r gorllewin ac ymhen dim o amser dyma'r 'weilgi frigdonog yn dyfod i'r golwg ac am foment meddyliodd yr hen frawd mai 'dyfrllyd fedd' fyddai ei dynged.

Ac fe glywes am un boi o Abertawe a gerfiodd garreg fedd iddo fe'i hunan, ond dyma'r tro cynta i fi glywed am ddyn yn talu am gerflun mamor ohono fe'i hunan ac a i ddim i geisio'i ddisgrifio fe, dim ond gweud i fod e'n od o debyg i Madog - yr un pen moel, yr un osgo, a bid siŵr, yr un drwyn.

"Reit Llefelys, mae popeth yn barod, y twll, dysglaid anferth o fedd a sidan tenau - a drud hefyd os caf i ddweud - drosti.

Does ond gobeithio y bydd rhywrai wedi trernu ei goffa yn yr Eisteddfod, ac y bydd eisteddfodwyr yn pererindota i weld ei fedd yn Llangamarch.