Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

feibion

feibion

Ym mis Rhagfyr cafwyd yr ymosodiad cyntaf ar eiddo Saeson yng Nghymru gan Feibion Glynd^wr.

Gūr gweddw oedd, a chanddo amryw o feibion ac un ferch.

Cwestiynau fel 'Gan bwy, wrth bwy, ac o dan ba amgylchiadau y llefarwyd y geiriau a ganlyn - "Ai gwir yw, y preswylia Duw ar y ddaear?" "Ai ceidwad fy mrawd ydwyf fi?" "Ai cyfreithlon rhoddi teyrnged i Gesar?" neu - 'Ysgrifennwch nodiadau ar Feibion y Proffwydi, Jehofa Jire, Salome, Cleopas.'

Daw'r ail gyfeiriad o gerdd y credir ei chyfansoddi yn y seithfed ganrif, Marwnad Cynddylan, lle y disgrifir Cynddylan ap Cyndrwyn a'i feibion o bowys fel canawon Arthur fras, sef 'epil ieuainc Arthur Fawr'.

Roedd pump o feibion ym Mhlas Gwyn ac un ferch a aned a dwy droed "clwb" ganddi, a byddai ganddi rhyw gert fach a mul yn ei thynnu, a nyrs hefo hi bob amser.

Yr esgob Richard Vaughan yw hwn, yntau hefyd yn un o feibion Llyn.

Yn ôl hen hanes aeth un o feibion Aberceinciau i Ryfeloedd y Groes ac ni chlywyd dim o'i hanes am flynyddoedd.

Yn ddiweddar gyrrwyd dau o feibion yr arglwydd Gruffudd i'r castell.

"Mae Owain wedi dweud wrthyeh bellaeh, mae'n siwr, mai Prys Edwards, un o feibion Plas Derwen, oedd pennaeth y gang yna o ladron.

Roedd gan ei pherchenogion hi, teulu Davies Porthaethwy, o leiaf deg llong, llongau mawr yn y cyfnod hwn, ar yr un fordaith, i gyd yn cludo cannoedd o deithwyr a nwyddau, ac ar draws y Fenai yng Nghaernarfon, roedd cartref John Owen, Ty Coch un o feibion teulu Rhuddgaer, Mon yntau'n berchennog ar longau a hwyliai i Ogledd America ac Awstralia.Ceir rhywfaint o'u hanes hwy yn y bennod nesaf.

Roedd Elis Owen a'i feibion hefyd yn gryn arbenigwyr ym myd y cneifio.

Mae miloedd o feibion wedi cofleidio eu tadau, waeth beth mae'r tadau hynny wedi'i wneud.

Enwir hefyd feibion Ieuan Gethin.

Sefydlodd ysgol i ddysgu mathemateg yn Llundain a chai waith hefyd yn diwtor preifat i feibion boneddigion.

Ers talwn roedd y ffermwr yn ddibynnol ar ei feibion a'i ferched i raddau, ond heddiw mae'n gallu cario ymlaen gyda'i dractor ac efallai un mab wedi aros gartref.

Teulu nodedig ac anghyffredin oedd teulu Sulien; roedd ei feibion Rhigyfarch, Arthen, Daniel ac Ieuan yn ysgolheigion o radd uchel.

Yr eiliad nesaf fflachiodd llygad y Cripil unwaith yn rhagor yn fflam y tân a phan beidiodd y llewyrch meddai, "Fe enir mab arall i'r arglwydd Gruffudd ond nid da gormod o feibion 'chwaith rhag bod ymrafael rhyngddynt." "Gwell gormod na dim," oedd sylw cwta yr Ymennydd Mawr.

Does dim i'w wneud ond eu blasu; er y gellid, efallai, atgyfnerthu eu heffaith arnom trwy ddarllen gwaith meistr cyffelyb ar iaith a dychymyg, megis yr hen fardd hebreig hwnnw gynt a barodd i Dduw ateb Job o'r corwynt: 'Ble'r oeddit ti pan oedd sêr y bore i gyd yn llawenhau, a holl feibion Duw yn gorfoleddu?' Ar y llaw arall ni chawn anhawster i amgyffred arwyddocâd y gwrthgyferbyniad awgrymog rhwng 'ymryson' yn nechrau'r pennill a 'murmur' ar ei ddiwedd.