Y gwahaniaeth a welodd rhyngddynt oedd hyn: yn yr ardaloedd gwledig o'r braidd y gallai'r gweision fyw ar eu henillion, ac ni allai'r ffermwyr fforddio talu rhagor iddynt.

Er bod y Bwrdd Marchnata Llaeth yn sicrhau siec fisol i rai ffermwyr, rhyw grafu byw mae'r mwyafrif sy'n gweithio'r tir.

Ac y mae dylanwad mudiadau protest a chymdeithasau amddiffyn o'r tu mewn a'r tu allan yn ysgogi ymwybyddiaeth amgenach na'r gwerthoedd yr oedd 'cyfoeth ffermwyr Llŷn' yn ei gynrychioli.

Yn ffodus i'r ffermwyr hyn, mae eira trwm Sweden yn y gaeaf wedi bod o ryw help iddyn nhw i ddod o hyd i'r baeddod, ac felly yn rhoi cyfle iddyn nhw i'w dal neu eu lladd nhw.

Fel y traddodais eisoes mewn darlith Eisteddfodol, daeth ffermwyr yn fwy dibynnol ar ynni o oleu a nwy nag ar ynni'r haul.

Aeth tatw yn brin a chododd eu pris i'r entrychion ond, er cyn lleied y cnwd, honno oedd y flwyddyn fwyaf broffidiol i'r ffermwyr tyfu tatw.

Mudiad y Ffermwyr Ifanc yw prif Fudiad Ieuenctid Cefn Gwlad Cymru, sy'n darparu cyfleoedd arbennig i bobl ifanc Cefn Gwlad i fwynhau, i ddatblygu, ac i ddysgu.

Doedd dim ond deuddydd er yr olygfa honno yn y clwb Ffermwyr leuanc.

Ac felly, wrth gwrs, y bu, er dadrithiad i'r casglwyr enwau ac er siomedigaeth i ffermwyr Llŷn oedd wedi meddwl am gael gwneud eu ffortiwn wrth werthu tatws i'r Gwersyll.

A ffermwyr a brynodd y mulod am bris teg, canys wele, yr oedd y mulod yn gryf a chyhyrog.

'Roedd y Prifeirdd Geraint Bowen a Dic Jones wedi gallu creu portread rhamantaidd, delfrydol ac oesol-gadarn o'r amaethwr a'i fyd, ond erbyn hyn rhaid oedd gofyn y cwestiwn: 'Tra bo dynoliaeth a fydd amaethu'? Mae Ceri Wyn Jones yn ymdrin â'r gofidiau a'r anawsterau a oedd yn llethu ffermwyr ar ddiwedd y ganrif, baich a oedd yn drech na llawer ohonynt.

Mae'n rhaid i'r amaethwr drin ei ddefaid ond rhaid gwneud hynny yn y modd mwya diogel iddyn nhw hefyd, meddai llefarydd ar ran Undeb Cenedlaethol y Ffermwyr.

Ar ambell fore Llun gellid gweld tua dwsin o ffermwyr gyda phâr o geffylau yn disgwyl eu pedoli, a gallai rhai fod yno hyd y prynhawn.

Wel ydi, mae pawb hefo tractor, a chlymu fferm wrth fferm, ffermwyr cefnog yn awyddus i gael gafael ar y tir ac yn barod i adael i'r hen fythynod fynd er mwyn cael byw yn y cymoedd, gan bicio i fyny bob hyn a hyn mewn cerbyd neu dractor neu rywbeth.

Rhwng hyn a llai yn cael ei dyfu'n gyffredinol trwy'r cynllun neilltuo tir fe fydd haidd gwanwyn yn brin y gaeaf nesaf ac felly hefyd y gwellt sydd yn bwysig i ffermwyr yr ardal yma.

Fydd y ffermwyr ddim yn cael eu digolledu.

Ffermwyr cefn gwlad, ysgolheigion, athrawon a gweision sifil oedd swmp y siaradwyr Gwyddeleg ers oes.

A hwyrach y byddai'r Ffermwyr Ifinc yn rhoi Rick mewn gwell hwyl.

Erbyn inni ddychwelyd i'r fan y buasem yn holi ynghylch diogelwch y twnnel, yr oedd un o'r ffermwyr ieuainc, a ddywedasai wrthyf ei fod wedi prynu pedair erw a hanner o'r trac, yn trafod picwarch ryw ganllath oddi wrthym a gwaeddais arno'r cwestiwn pa ddefnydd y bwriadai ei wneud o'r llain hirgul a brynasai.

Defnyddir bron yr holl orlifdir gan ffermwyr lleol, yn bennaf yn dir pori ar gyfer eu defaid a'u gwartheg.

Beth bynnag, er nad yw'n fater gwleidyddol llosg heddiw, fe fu adeg pan oedd telerau tenantiaeth o dan 'landlord' yn rhai anodd; ond bellach mae'r gyfundrefn wedi newid, a'r rhan fwyaf o'r ffermwyr a'r tyddynwyr yn berchen eu lle; a chyfrifir y cynllun hwn yn un delfrydol.

Yma eto bu+m yn busnesu a sylwi fod y ffermwyr yn brysur yn cynaeafu ail gnwd o wair silwair.

Ffermwyr defaid oedd y rhan fwyaf ohonyn nhw, ffermio cymysg oedd yn Manafon, pobl oedd yn gweithio'n galed trwy'r flwyddyn, ond fel da chi'n gwybod mae bywyd y ffermwr defaid yn wahanol, mae o'n brysur ar adegau ond mae 'na adegau pan nad ydio'n rhyw brysur iawn, ac mae ganddo ddiddordeb mewn eisteddfodau a llunio englynion a phethe felly.

Ffermwyr yn protestio yn y porthladdoedd.

Yn aml byddai ffermwyr yn clymu darn o'r pren i'r aradr neu'r chwip fel na allai'r un wrach witsio'r anifeiliaid.

Trwy ryw ryfedd wyrth, ni anafawyd ef ond dyna diwedd ar arbrawf arall i ysgafnhau baich ffermwyr ucheldir Ceredigion!

Ac mae'r ddadl ynghylch dyfodol y baedd gwyllt yn Sweden yn dal i fod yn un ffyrnig hyd heddiw - y ffermwyr yn sicr o ddifetha'r anifail yn llwyr o'r wlad, ond y naturiaethwyr yn ymfalchio yn y ffaith bod anifail newydd wedi dod i fyw i'r wlad a hyn oll yn rhoi cyfle bendigedig iddyn nhw astudio anifail a oedd ychydig yn ol yn ddim ond ffaith diddorol mewn llyfr hanes.

Roedd e'n hanner gwenu wrth weud hyn, achos ma' defed un o ffermwyr yr ardal yn hoff o grwydro ar gomin yr hen fyd ma, ac un tro fe aeth hwrdd i mewn i'r eglwys, gan fod rhywun wedi "anghofio% cau'r drws.

Byddai'r hen ffermwyr yn malu'r garreg-las ac yna yn ei chymysgu â sebon a'i rhoddi ar y crwn (ringworm) sydd yn cael ei achosi gan ffwng.

Mae ffermwyr hefyd yn taenellu tail pydredig ar eu caeau.

Pan ydym yn sôn am y ddarpariaeth bresennol yn y Gymraeg ar gyfer ieuenctid yr ydym yn syth yn meddwl am gyfraniad yr Urdd, y Ffermwyr Ifainc neu'r Ysgolion Sul.

Felly gallwch weld a deall pam y bu i amryw o ffermwyr wrthwynebu'r gwaharddiad.

O'r rheini oedd yn gweithio, cafwyd trawsdoriad oedd yn cynnwys, barnwyr, actorion, gweinidogion, athrawon a phrifathrawon, ffermwyr, nyrsus, clercod, darlithwyr coleg a phrifysgol ac yn y blaen.

Mae pethau wedi mynd mor ddrwg ar y ffermwyr hyn nes maen nhw'n gorfod defnyddio ffens drydan i gadw'r anifail yn ddigon pell i ffwrdd.

Anfonodd David Lewis ef at gapel bach y Babell, ble roedd ei fab a ffermwyr eraill wrthi'n torri'r gwrych o amgylch y capel y pnawn hwnnw.

Yr ydw i'n dal i byslo ynglyn âr cyngor y dywedodd William Hague iddo ei gael gan un o ffermwyr ei etholaeth.

Ond tra'n dreifio i lawr stryd y Trallwng am chwarter wedi chwech, sylweddolais nad ffermwyr oedd yr unig rai i godi'n fore - 'roedd rhywun yn brwsio'r palmentydd, un arall mewn lori nwyddau a siopwr yn gwerthu papurau.

Mae hyn a hefyd ol eu traed nhw wedi bod o gryn help i ffermwyr Sweden i ddifetha nifer da ohonyn nhw.

Brwydro Dygn am y Gwobrau Dyna fu hanes Ffermwyr Ieuanc Ynys Mon ddechrau mis dwytha.

Nid oedd peiriannau heddiw gan y ffermwyr i hwyluso'u gwaith, ond roedd cyd- ymdrech gan y teulu cyfan a'r gymdogaeth yn rhoi boddhad iddynt er gwaetha'r gwaith caled.

* Cyngor Cyllido Addysg Bellach sy'n darparu cyrsiau mewn colegau chweched dosbarth, colegau trydyddol a cholegau addysg bellach; darparu cymorth i sefydliadau addysg gymunedol gan gynnwys Mudiad Addysg y Gweithwyr (WEA) ac i gyrff gwirfoddol addysg a gwaith ieuenctid gan gynnwys Urdd Gobaith Cymru a Mudiad Ffermwyr Ifainc;

Ond mae yna anghytuno ymhlith ffermwyr wrth i nifer leisio eu barn fod y dip OP yn beryg i iechyd y ffermwyr.

Wrth deithio'n ôl, sylwais ar fwg hyd y llechweddau o amgylch, lle'r oedd ffermwyr yr ucheldir yn llosgi hen dyfiant o wellt a rhedyn crin a bonion grug ac eithin.

Pan fyddai gan y gof egwyl ym misoedd yr haf, a'r ffermwyr yn brysur gyda'r cynhaeaf, byddai yntau yn 'troi pedolau', rhai ugeiniau o barau o wahanol faint, a gwelid hwy yn rhesi yn hongian yn yr efail.

Bydd felly obaith na thry ef ddim byd amgenach na thudalen llyfr, ac y cyfyngir ei aredig i dorri cwysi dyfnion ar dalcennau hen ffermwyr anhydrin.

Trwy gydweithio gyda meddygon, ffermwyr a diwydianwyr, mae cemegwyr yn ein helpu i fyw bywydau mwy iach a chyfforddus.

Gan fod amaeth Gymreig mor ddibynnol ar y gyfundrefn gynhaliol (y grantiau) - ofnir i'r newidiadau yn y PAC achosi yn y man gwymp pellach yn incwm y ffermwyr ac yn eu nifer.

Gwrthodai ffermwyr ddefnyddio ffyn ysgawen i yrru eu gwartheg a phe curid plentyn â ffon o'r fath ni fyddai'n tyfu'n iawn wedyn.

Ond efallai mai un o'r dylanwadau pwysicaf ar y tirwedd yw'r bobl - ffermwyr, adeiladwyr a choedwigwyr.

Yn ei angladd clywais rywun yn dweud am grŵp o ffermwyr ifainc a gafodd eu cyfareddu gan ddarlith ar enwau caeau a roesai iddynt yn ddiweddar ac a safodd ar eu traed fel un gŵr i guro dwylo iddo.

Bu rhaid i rai ffermwyr brynu porthiant fis ar ol iddynt werthu peth a fyddai fel arfer wedi bod yn weddill.

Ar yr wyneb, fe fydd y filltir neu ddwy nesa' trwy fideoland Sgiwen yn cadarnhau rhagfarnau: Does yna ddim byd o werth yng Nghwm-nedd heblaw am y rygbi - a byddai Crysau Duon Gareth Llewelyn yn glwb ceiniog a dime heblaw am gyfraniad ffermwyr ifanc cyhyrog Cymraeg o sir Benfro.

Mae'r cwmnïau mawr yn pwyso ar y llywodraeth yn llawer cryfach na'r ffermwyr sy'n diodde.

Yn aml roedd ffermwyr yn defnyddio ffon o'r fath a chredid na fyddai yr un anifail fymryn gwaeth o gael ei daro ganddi.

Glyn Davies, Ysgrifennydd Rhanbarth yr Undeb, yn ffonio fin nos eisiau cyfarwyddyd sut i gynghori ffermwyr llaeth i lenwi ffurflenni cais am y cwota ychwanegol.

Yn bennaf hormonau oedd yn dal ym meddiant ffermwyr cyn y gwaharddiad oedd y rhain, ond yn ogystal clywyd bod marchnad ddu yn cyflenwi'r angen.

Mae semenu artiffisial wedi cael ei ddefnyddio gyda gwartheg ym Mhrydain ers rhai blynyddoedd ac mae ffermwyr yn gyfarwydd iawn a'r dechneg yma.

Eto i gyd y mae yn Llŷn niferoedd o deuluoedd ymroddedig a'u plant yn Gymry glan gloyw, a bydd y plant rheini yn siarad Cymraeg hyd ganol a diwedd y ganrif nesaf, oherwydd y mae yn Llŷn hefyd gyniwair mewn Clybiau Ffermwyr, mewn Adrannau o'r Urdd, mewn Cyfarfod Plant ambell i gapel, mewn tafarn Gymraeg Gymreig, mewn Eisteddfod a Sioe a Chyrddau Pregethu a rasus motos.

Ond erbyn heddiw, 'rydym yn gwybod fod meddyginiaeth hen ffermwyr Swydd Efrog yn gwneud synnwyr.

Maen nhw'n aros eu cyfle yn y gwanwyn pan fo'r ffermwyr yn plannu tatws yn y ddaear a phan nad ydi'r ffens drydan yn cael ei def- nyddio, a chyn gynted ag y mae'r tatws ifainc yn y ddaear maen nhw'n dod gyda'r nos ac yn tyrchu'r ddaear gyda'u trwynau cryfion ac yn dod o hyd i'w hoff fwyd.

Bu llu o ffermwyr ar drywydd Ap drwy gydol y misoedd hyn, ond teimlai Wil Dafis mai ef yn anad neb bellach oedd fwyaf o ddifri.

Bu Clwb Ffermwyr Ieuainc ym Mynydd Nefyn a chynhelid y cyfarfodydd yn y Festri.

Gosododd rhyw 'awdurdod' neu'i gilydd fastiau dur anolygus yn enw cyfathrebu ar y Rhiw, ac y mae nifer y man feysydd carafannau wedi cynyddu fel pa bai 'Byclins' yn berwi drosodd wrth i ffermwyr sylweddoli fod carafan wen a Saeson brych yn llai o drafferth ac yn fwy proffidiol na defaid a gwartheg.

Mae'n ffasiwn gan ffermwyr Sir Gaernarfon ddal tir ar Ynys Mon a rhwydd iawn yw symud defaid o un lle i'r llall, a phawb a'i gludiant ei hun.

Ond yn anffodus, mae ffermwyr Sweden yn bobl ffyrnig.

Ond erbyn heddiw daeth tro ar fyd, a daeth nifer o sefydliadau seciwlar i'n cefn gwlad fel Aelwydydd yr Urdd, y Ffermwyr Ifanc a Merched y Wawr.

Difyr oedd sylwi ar ffermwyr lleol yn cario llwythi anferth o datws mân i'r warchodfa i fwydo'r gwyddau, ond synnwyr cyffredin yw'r haelioni, ac ystryw i gadw'r adar newynog ar y warchodfa.

Cyfaddefwyd hefyd y gallai'r clafr achosi problemau masnachol difrifol i ffermwyr ac i'r diwydiant lledr.

Adeg y gwanwyn rhan fynychaf oedd yr adeg pryd y trefnid y gwaith o 'dynnu'r olwynion', am mai dyma'r pryd y byddai ffermwyr ac eraill yn gweld mor angenrheidiol oedd cael yr olwynion yn barod erbyn prysurdeb y tymhorau a oedd i ddilyn.

Heblaw unigolion a theuluoedd fe ddaeth newydd-ddyfodiaid eraill i'n mysg yn ail chwarter y ganrif hon, sef y mudiadau newydd fel Sefydliad y Merched a Chlybiau'r Ffermwyr Ifainc, Cymdeithas y Capel, Dosbarth Allanol y Coleg a llawer o weithgareddau eraill a alluogodd y plwyf i ennill y lle blaenaf mewn cystadleuaeth sirol ar weithgarwch ardal wledig.

Mae galwadau o hyd am fwy o ymchwil ar yr effaith sydd yna ar y ffermwyr.

Er enghraifft, y dylid rhoi yr hawl i ffermwyr adeiladu tai ar eu tir ar gyfer ymddeol neu ar gyfer aelodau o'u teuluoedd.

Credai hefyd - fel y dywedodd wrthyf droeon - ei fod wedi darganfod y gymdeithas ddelfrydol ymysg ffermwyr Sir Benfro - lle'r oedd cyd-weithio a chyd-lawenhau, heb sôn am gyd-ddioddef, wedi ei gwneud yn gymdeithas glos, lawen a chydweithredol.

Wrth ddisgrifio cyflwr ffermwyr tlawd yn yr Affrig neu Asia, wedi i flynyddoedd o lafur caled gael eu difetha trwy fympwy natur nad oes ganddynt ddim rheolaeth o gwbl drosto, gall rhestrau o ffigurau a disgrifiad byw gan un profiadol yn y maes fod o gymorth.

Yn Neuadd y Penrhyn roedd y rhan fwyaf o bobl ifanc y pentref wedi dod ynghyd i un o nosweithiau'r Ffermwyr Ifanc.

Mae Llywodraeth Zimbabwe wedi rhoi'r hawl iddo'i hun i feddianu bron i fil o ffermydd ffermwyr croenwyn.

Ystyriai'r ffermwyr bod yna ddigon o dyfiant porfa bellach a gyrrwyd y defaid a'r wyn i'r mynydd.

Daeth Sir Aberteifi, yn arbennig yr ardaloedd o amgylch Tregaron, yn enwog am fagu ceffylau o bob math, a manteisiodd y ffermwyr ar y cyfle i'w gwerthu yn y gwahanol ffeiriau, fel Ffair Garon a Ffair Dalis Llanbed.

Nid rhyfedd felly fod ambell i of yn ddrwg ei hwyl ac yn atgofio'r ffermwyr y byddai'n well pe baent wedi bod yn y Capel y diwrnod cynt (y Sul) na phechu drwy godi traed eu ceffylau i'w harchwilio.

Gwerthodd nifer o'r ffermwyr eu da byw mewn arwerthiant arbennig ym Mhontsenni ddechrau Rhagfyr.

Cyfrif yn dangos fod mwy o dractorau na thyddynnod yng Nghymru, nifer y ffermwyr wedi gostwng o 40,000 ym 1945 i 20,000 ym 1971.

Mae'n rhaid i ffermwyr ddipio defaid yn ôl y gyfraith yn flynyddol i arbed yr anifeiliaid rhag afiechydon.

Flynyddoedd yn ddiweddarach, roedd agweddau tebyg i'w gweld gyda gwaith dramatig llawer llai pwysig - fe brotestiodd Cymry Cymraeg yn chwyrn ar ôl i'r ffilm Smithfield awgrymu fod Ffermwyr Ifanc ac eraill yn meddwi a mercheta yn ystod eu taith i Lundain.

Cynhelir Rali'r Ffermwyr Ieuanc ym Mhenygroes eleni a gobeithir gwneud elw sylweddol wrth werthu bwyd, er y golyga hyn waith caled!!

Wedi gadael y Brifysgol cafodd swydd mil feddyg ym Mryn Adda, Bangor, a bu galw beunyddiol am ei gyngor a'i wasanaeth gan ffermwyr y Gogledd.

Ers blynyddoedd, drwy aeafau hir, bu'n mynd o leiaf unwaith, weithiau ddwywaith yr wythnos i annerch cylchoedd llenyddol a chymdeithasau Ffermwyr Ifainc a'r WI a Merched y Wawr, mynd weithiau yn flinedig ar ôl diwrnod caled yn y Coleg, a dychwelyd yn afieithus flinedig gyda rhyw ddywediad dierth neu air newydd a godasai yn anrheg gan ryw ffermwr neu wraig-tŷ ac a roesai yn ddiogel yn ei dun baco.

Bu llawer o ddalgylch Papur Menai yn llwyddiannus yn Rali Ffermwyr Ieuainc Ynys Mon.

Ymatebodd ffermwyr yn frwd i'r anogaeth economaidd hon ac erbyn hyn mae PAC

Ond gwae y ffermwyr hynny, oblegid bargen sâl a gawsant.

Ond faint o ffermwyr tybed sydd yn gwybod ei fod yntau yn perthyn i ddosbarth yr anifeiliaid, a bod ganddo ef yr un angen am y mwynau!

Chwithau ffermwyr ieuainc heddiw, daliwch i gynnal safon eich tir a'ch stoc, a byddwch yn barod at yr amser y daw eto barch at fyd amaeth.

Yr oedd y Clybiau Ffermwyr Ifanc yn dysgu'r aelodau bod angen golchi pyrsau'r gwartheg cyn dechrau godro, ac nad oedd wiw poeri ar gledr y llaw i wlychu teth y fuwch i'w stwytho.

Isaac Jones, Prifathro Coleg Madryn, drachefn, yn pwysleisio mai'r ffermwyr a ddaliodd i wrteithio ac edrych ar ôl eu tir a ddaeth allan orau o ddirwasgiad mawr y dau a'r tri degau.

Cyffredin iawn hefyd yw'r Mochyn Cymreig ym myd ffermwyr moch.

Mewn cynllun arall, dysgir ffermwyr lleol sut i wastata/ u'r tir er mwyn creu terasau.