Roedd drama, yn arbennig Belonging ar BBC One Wales, yn hynod o boblogaidd gydan cynulleidfa ac fei gwobrwywyd gyda ffigurau gwylio sylweddol.

Er i Essex ddechraun dda, roedden nhw yn 113 am ddwy, fe ddaeth Keith Newell ymlaen i gipio tair wiced am 36, ei ffigurau gorau mewn gêm undydd.

Bu ffigurau cynulleidfaoedd teledu yn dda yn gyffredinol, gan adlewyrchu gallu cystadleuol cynnyrch BBC Cymru, a thra bo rhywfaint o bryder ynglyn â safle presennol BBC Radio Wales, mae arwyddion bod y penderfyniadau strategol, golygyddol a phroffesiynol cywir yn cael eu gwneud i adfywio'r orsaf.

Mi ragdybiaf y bydd y ffigurau a gyhoeddir cyn hir yn sioc ac yn siom i'r rheini ohonom sy'n ystyried nad Cymru fydd Cymru heb y Gymraeg.

Dyna'r darlun llwm a dreir gan ffigurau lloches eleni.

Roedd drama, yn arbennig Belonging ar BBC One Wales, yn hynod o boblogaidd gyda'n cynulleidfa ac fe'i gwobrwywyd gyda ffigurau gwylio sylweddol.

Dyna paham y mae'n arferiad i ddangos yn y cyfrifon y ffigurau cyfatebol am y flwyddyn flaenorol, ac yn wir bydd llawer o gwmni%au cyhoeddus yn ychwanegu tablau o ffigurau allweddol dros gyfnod o, efallai, ddeng mlynedd.

Ei ffigurau oedd wyth wiced am 164 oddi ar 74 pelawd.

Digon yw dweud fod llawer ohonynt yn ffigurau cenedlaethol ac wedi gadael eu hol yn drwm ar lawer agwedd ar ein bywyd.

Nid yw'r wybodaeth gennym i gynnig ffigurau manwl ar gyfer yr ystyriaethau ychwanegol hyn.

Dylid cofio, wrth gwrs, inni ddefnyddio Golwg, Llafar Gwlad, Y Wawr, Fferm a Thyddyn, Cristion a Tafod y Ddraig er mwyn dosbarthu'r holiadur, a dylid cadw hyn mewn cof wrth ddehongli'r ffigurau.

Yn yr un modd, y mae'r ffigurau am stociau, dyledwyr ac arian mewn llaw yn datgelu llawer wrthym am y busnes.

Fel y nodwyd uchod fe ryddheir y ffigurau llawn Dydd Mercher.

Gwelwyd Alex Wharf yn arwain y ffordd gyda ffigurau campus o dair wiced am 18 oddi ar ei ddeg pelawd.

Bydd y ffigurau hyn yn dangos dirywiad yn y defnydd o'r Gymraeg dros y flwyddyn ddiwethaf.

Max Boyce Pan ymddangosodd Max Boyce ar ein sgriniau am y tro cyntaf ers deng mlynedd ym 1998 cafodd BBC Cymru y ffigurau gwylio uchaf erioed.

Wrth lansio'r ddogfen bydd y Gymdweithas hefyd yn rhyddhau ffigurau manwl sy'n dangos fod dirywiad wedi bod yn y defnydd o'r Gymraeg ar lawr y Cynulliad ei hun (nid yw'n bosib gwneud dadansoddiad o'r defnydd o'r Gymraeg yn y cyfarfodydd pwyllgor).

Mae'n amlwg mai cadarnhau'r patrwm cyffredinol y mae'r ffigurau hyn - at ei gilydd eglwysi bychain oedd rhai Eifionydd o bob enwad.

Gan fod busnes yn weithgarwch sydd yn ymestyn dros gyfnod, mae cyfnewidiadau dros amser yn aml yn bwysicach na'r sefyllfa fel y dangosir hi yn y ffigurau ar ddyddiad arbennig.

Mae'r ffigurau uchod ychydig yn annisgwyl o gofio mai dynion yn bennaf sy'n gweithio ar y tir yng Nghymru, ond mae'n bosib mai esboniad am hyn yw mai merched yn bennaf sydd wedi arfer llenwi ffurflenni yn y gymdeithas amaethyddol, ac wedi gwneud hynny yma hefyd ar ran y teulu cyfan.

Os yw ffigurau diweddar i'w credu yna gallwn ragweld mai Llangefni a Bodffordd fydd yr unig gymunedau naturiol Gymraeg ar ôl ym Môn gyda dros 75% o'r boblogaeth yn siarad Cymraeg pan gyhoeddir canlyniadau y cyfrifiad nesaf sydd i'w gynnal yn 2001.

Dathlodd Station Road ei phen-blwydd cyntaf gyda ffigurau gwrando rhagorol - mae ymron i 90,000 o bobl yn gwrandon rheolaidd ar yr hanesion diweddaraf yn nhref ddychmygol Bryncoed.

Ar y noson bydd Cymdeithas yr Iaith hefyd yn rhyddhau ffigurau yn dangos pa ddefnydd wneir o'r Gymraeg flwyddyn ar ôl sefydlu'r Cynulliad.

Yn wyneb y fath benderfyniad nid oedd yn syndod fod pobl wedi rhyfeddu pan glywsant y ffigurau terfynol.

Mi fydd yna lawer o Aelodau Seneddol - gyda mwyafrifoedd baychain - yn edrych yn betrusgar iawn ar y ffigurau hynny ac mi fyddan nhw'n beryglus iawn os fyddan nhw'n teimlo dan fygythiad.

Yn ôl y ffigurau cynulleidfa eithriadol ar gyfer yr awr gyfan rhwng 6pm-7pm, bu fformwla rhaglen newyddion yn y DG ac yn Rhyngwladol, wedii ddilyn gan Wales Today yn llwyddiant, gan adeiladu ar y timau cyflwyno a chynhyrchu sydd wediu sefydlu bellach ers blynyddoedd lawer.

Hefyd ar yr un noson fe ryddhaodd y Gymdeithas ffigurau sy'n dangos fod y defnydd o'r Gymraeg yn y Cynulliad Cenedlaethol wedi gostwng yn ystod y flwyddyn.

Mae wedi golygu blwyddyn o waith achosti'n gorfod datblygu perthynas nid yn gymaint efo'r cwmni ond efo un person ." Y ffigurau allweddol i'w targedu, meddai, yw rheolwyr lleoliadau ffri-lans sy'n argymell lleoliadau i gwmni%au ffilm mawr sy'n edrych am lefydd addas.

Mae BBC Cymru Adnoddau wedi llwyddo i ddod ag elw i'r ganolfan gorfforaethol yn unol â ffigurau'r Llywodraeth ar gyfer Ymgorffori.

Credaf fod saer coed wedi ei eni i'r grefft; bydd ynddo duedd ymarferol at ffigurau a mesurau, ac mae'n awyddus i ddysgu o hyd.

Ond beth mae'r ffigurau crand yn ei ddweud mewn gwirionedd?

Dengys y ffigurau fod siarad y Gymraeg wedi disgyn o 12.1% flwyddyn yn ôl i 9.7 yng Ngwanwyn 2000.

Yn ôl y ffigurau cynulleidfa eithriadol ar gyfer yr awr gyfan rhwng 6pm-7pm, bu fformwla rhaglen newyddion yn y DG ac yn Rhyngwladol, wedi'i ddilyn gan Wales Today yn llwyddiant, gan adeiladu ar y timau cyflwyno a chynhyrchu sydd wedi'u sefydlu bellach ers blynyddoedd lawer.

Daeth Meredydd Evans, Robin Williams a Hugh Jones yn ffigurau tra adnabyddus.

Roedd y ffigurau yn anhygoel ac y mae cyfle nawr i Croft ennill ei le nôl yn nhîm Lloegr, nid yn unig yn y gemau un-dydd ond hefyd yn y gemau prawf.

Ond er bod y ffigurau amrwd yn werthfawr, nid ydynt yn dweud y stori'n llawn wrthym; y mae'n rhaid edrych yng nghyd-destun ffigurau perthnasol.

Dywedodd Dafydd Morgan Lewis, 'Mae'r ffigurau yn achos tristwch.

Mae Pobol y Cwm, a gynhyrchir gan BBC Cymru, yn dal ar y brig o ran ffigurau gwylio S4C.

Ffigurau Allweddol

Os yw'r busnes o unrhyw faint, golyga hyn baratoi cyllideb ar gyfer pob adran; bydd y cyllidebau adran hyn wedyn yn cael eu cyfuno mewn cyllideb elw a cholled i'r busnes cyfan, a byddant hefyd yn rhoi'r ffigurau angenrheidiol er mwyn paratoi'r gyllideb ariannol, a fydd yn dangos y dylifiad o arian i mewn ac allan a'r amcangyfrif o'r fantolen ar ddiwedd y cyfnod.

Yn y grwpiau oed ifancaf y gwelwyd y duedd fwyaf calonogol, lle'r oedd ffigurau 1991 yn dangos parhad yn y twf a gofnodwyd yn gyntaf ym 1981.

Wrth ddisgrifio cyflwr ffermwyr tlawd yn yr Affrig neu Asia, wedi i flynyddoedd o lafur caled gael eu difetha trwy fympwy natur nad oes ganddynt ddim rheolaeth o gwbl drosto, gall rhestrau o ffigurau a disgrifiad byw gan un profiadol yn y maes fod o gymorth.

Amcangyfrifon bras yw'r ffigurau a gynigir yn y tabl.

Seilir y ffigurau yn yr adroddiad ar y wybodaeth a gasglwyd oddi wrth y canolfannau a'r Swyddfa Gymreig ac a gasglwyd ar gronfa ddata PDAG dros y cyfnod dan sylw.

Yn ôl yr Athro Patrick Ford, 'y mae'r dystiolaeth gynharaf am Arthur yn ei osod yn ddiogel ymhlith ffigurau a gysylltir yn bendant gennym â thraddodiad mytholegol a etifeddwyd o'r cyfnod Celtaidd.

Fe gafodd gyfle i weithio gyda Bob Monkhouse, Dave Allen ac eraill, ac mae'n cyfadde' ei fod yn anodd cadw'r profiad o gyfarfod ffigurau chwedlonol y cyfnod rhag mynd i'w phen.

Ffigurau pitw o'u cyferbynnu â chostau'r žyl fodern, wrth gwrs, ond bu dau ddatblygiad pwysig ers y pumdegau.

Nodwyd y ffigurau canlynol:

Astudiaeth o fywyd a gwaith un o ffigurau'r ddeunawfed ganrif.

Os yw ffigurau diweddar Social & Market Strategic Research i'w credu yna gallwn ragweld mai Llangefni a Bodffordd fydd yr unig gymunedau naturiol Gymraeg ar ôl ym Môn gyda dros 75% o'r boblogaeth yn siarad Cymraeg pan gyhoeddir canlyniadau y cyfrifiad nesaf sydd i'w gynnal yn 2001.

Nid oes ffigurau ar gael i roi darlun manwl o fframwaith oedran y stoc dai.