Mae'r testunau Cymraeg a adwaenir fel Ystoryaeu Seint Greal yn gyfieithiad a wnaed yn y bedwaredd ganrif ar ddeg o ddwy ramant Ffrangeg annibynnol, La Queste del Saint Graal (a luniwyd c.

Cawsant y cyfle i weld ffilmiau cartwn wedi eu trosleisisio i amryw ieithoedd - gan gynnwys Ffrangeg.

Dan olau canhwyllau cynnes cyflwynwyd carolau mewn Almaeneg a Ffrangeg.

Cyfuno deunydd a fenthycwyd o'r Brut ac o ramant Ffrangeg, y Merkn en Prose (rhan o Gylch y Fwlgat) a wnaeth awdur anhysbys y testun a adwaenir heddiw fel 'Genedigaeth Arthur', er enghraifft, ac a gadwyd yn llsgr.

Gwyddwn ei ystyr ond rhaid i mi gyfaddef nad oeddwn wedi sylweddoli mai deshabille o'r Ffrangeg oedd y gair.

Wedi'r cyfan, pa werth sydd mewn dilyn cwrs chwyslyd mewn Ffrangeg oni cheir cyfle unwaith yn y pedwar amser i awyru'ch gwybodaeth?

Hynny oherwydd bod natur iaith y rheini yn peri fod eu tafodau yn cael yr holl ymarfer maent ei angen wrth iddyn nhw ynganu geiriau Ffrangeg ac Eidaleg.

Y mae'r bobl sy'n siarad yr ieithoedd "imperialaidd", fel y gelwir hwy, - Rwseg, Almaeneg, Ffrangeg, Sbaeneg a Saesneg - yn debyg iawn i'w gilydd yn eu hymagwedd at ieithoedd lleiafrifol.

Roedd nifer y disgyblion a oedd yn bwriadu dal ati i astudio'r Ffrangeg y flwyddyn ganlynol yn arwyddocaol uwch na'r niferoedd a gaed cyn hynny.

Ar ddiwedd y flwyddyn, dangosai disgyblion yr arbrawf agweddau a oedd yn arwyddocaol fwy cadarnhaol tuag at ddysgu Ffrangeg na rhai'r grwp rheolaeth.

Yr oedd yn sicr erbyn hyn mai Ffrangeg a siaradent canys clywodd y gair 'gendarmes' fwy nag unwaith a gwyddai mai'r gair Ffrangeg am blisman oedd gendarme '.

Yn gyntaf, y maen'n ymddangos i Forgan fanteisio hyd yr eithaf ar y cyfle a oedd ar gael yn y Coleg a'r Brifysgol i feistroli Hebraeg wrth draed tiwtoriaid dawnus fel y Ffrancwyr Antoine Chevallier a Philip Bignon a'r Sais John Knewstub (efallai mai'r Ffrancwyr a ddysgodd Ffrangeg iddo'n ogystal); yr oedd hyn, wrth gwrs, yn ychwanegol at yr addysg yr oedd yn ei derbyn neu wedi'i derbyn yn y celfyddydau a'r gwyddorau, athroniaeth, Groeg a diwinyddiaeth.

Mae'n siwr mai Ffrangeg ma' hi'n siarad, meddyliodd ac aeth allan i'r buarth.

mae'n amlwg fod Bouchard gyda'i wallt du afreolus, ei aeliau dramatig a'i Ffrangeg delweddus wedi cymryd mantell Rene Levesque, fel ymgorfforiad o genedligrwydd Que/ bec.

Ganwyd ef ym Mary Street, Caernarfon, a'i addysgu yn Ysgol Sir y dref honno, gan arbenigo mewn Saesneg a Ffrangeg.

Fel arfer byddwn yn dod yn top yn fy nosbarth mewn Lladin a Ffrangeg.

Gwelir y duedd hon ar waith yn y deunydd Arthuraidd yn arbennig, lle gellid yn hawdd greu dolen gyswllt rhwng y traddodiadau estron a'r rhai brodorol, oherwydd bod cymeriadau ag enwau tebyg iawn yn profi anturiaethau tebyg, boed eu hiaith yn Gymraeg neu Ffrangeg.

Aeth ymlaen i'r Brifysgol ym Mangor i astudio mathemateg ac er i'w ddiddordeb afieithus mewn ieithoedd barhau (gall ddarllen Ffrangeg, Almaeneg, Eidaleg a Rwseg) ym maes mathemateg y gwnaeth ei fywoliaeth.

Dosbarthu holiaduron trwy'r post a wnaeth Wenker ar gyfer ei waith ar dofodieithoedd Almaeneg, dull y mae iddo lawer o anfanteision, ond ar gyfer Ffrangeg, tua'r un cyfnod, gweithiau Gillieron trwy anfon cyd- lafurwyr at y siaradwyr a chofnodio'r deunydd wyneb yn wyneb.

Gan mai Ystorya Trystan yw'r unig destun naratif sydd gennym am Drystan ac Esyllt, a gan fod posibilrwydd fod yr englynion yn rhai hynafol, bu'n demtasiwn i rai chwilio ynddi am debygrwydd i'r chwedlau Ffrangeg, gan gasglu fod Golwg Hafddydd, er enghraifft, yn cyfateb i Brengain, morwyn Esyllt yn y traddodiad Ffrangeg (er gwaethaf yr enw gwahanol), a bod taith y cariadon i Goed Celydon yn cyfateb i hanes Tristan ac Iseut yn ffoi i Fforest Morrois.

Yn y bôn, mae'n syndod cyn lleied o debygrwydd sydd rhwng Ystorya Trystan a'r rhamantau Ffrangeg, o ran y stori ei hun ac o ran naws.

Mae cyffro yn y gwynt ac os gwrandawn ni, fe glywn ni bobl yn siarad Ffrangeg, Llydaweg, Eidaleg a Chymraeg hyd yn oed.

Cyfieithodd hefyd o'r Ffrangeg, o'r Eidaleg, o'r Saesneg, ac ychydig o'r Wyddeleg a'r Llydaweg.

Mae'n arwyddocaol fod y fersiwn hwn, lle bynnag y bo priod-ddull y Ffrangeg yn gofyn am eiriau nad oes dim yn cyfateb iddynt yn y gwreiddiol, yn dynodi'r ychwanegiadau hyn trwy eu hargraffu mewn print manach.

Ddysgodd hi fawr iawn o Gymraeg yn Bodlondeb School for Girls (Dad wnaeth y gwaith da hwnnw, pan ddechreuon nhw garu) ond fe ddysgodd lawer o bethau eraill: Ffrangeg a lacro/ s a sut i ganu alto a siarad Saesneg crand.

Mae nifer y copi%au llawysgrif o'r ddau destun hyn, ac eraill ar yr un thema, yn dyst i boblogrwydd eithriadol chwedlau'r Greal yn Ffrainc yn ystod y drydedd a'r bedwaredd ganrif ar ddeg, ac yn ystod y ddwy ganrif hynny hefyd fe welwyd tuedd - bron na allwn alw'r peth yn ffasiwn - i gyfieithu gweithiau llenyddol o'r Ffrangeg i ieithoedd brodorol eraill gorllewin Ewrop a'r tu hwnt, a'r Gymraeg yn eu plith.

Er mai Arabeg yw ei iaith gyntaf, mae'n cael gwersi mewn Saesneg a Ffrangeg hefyd.

Os oedd Ystorya Trystan, neu'n arbennig y darnau rhyddiaith, wedi cyrraedd ei ffurf bresennol yn gymharol ddiweddar, pan oedd y traddodiadau Ffrangeg wedi cael digon o gyfle i ymledu, gallwn dybio fod elfennau estron wedi eu gwrthod yn fwriadol.

Bydd y cwmni yn cychwyn ar Fedi 1, gyda dwy sianel - un Ffrangeg a'r llall yn cynnwys Ffrangeg a Llydaweg.

Nid ar unwaith yr enillwyd hyder gan na darllenwyr nac ysgrifenwyr pan ddaethpwyd i gyfansoddi stori%au ysgrifenedig, ond datblygodd llenorion Ffrangeg diwedd y ddeuddegfed ganrif ddull ymwâu themâu ac anturiaethau a dyfodd yn ddyfais naratif tra chywrain yng ngweithiau rhyddiaith y ganrif ddilynol.

Gwahoddwyd Daniel Huws, ein prif awdurdod ar lawysgrifau'r oesoedd canol, i baratoi disgrifadau o'r llawysgrifau pwysicaf sy'n cynnwys y testun, a Ceridwen Lloyd-Morgan i ysgrifennu rhagymadrodd pwrpasol ar sail ei gwybodaeth arbenigol am berthynas y testunau Cymraeg â'r gwreiddiol Ffrangeg; mae canfyddiadau'r ddau yn ddadlennol a diddorol.

Ond pa destunau ysgrifenedig Ffrangeg neu EinglNormaneg a fuasai o fewn cyrraedd llenorion ail hanner yr Oesoedd Canol yng Nghymru?

Yn yr amgylchiadau nid syn yw clywed fod Daniel Owen wedi dechrau colli ei gwsg yn ceisio barddoni er mwyn cipio'r llawryf mewn gwahanol gystadlaethau: Nid oes edefyn cyson o ddylanwad a dynwarediad clasurol yn rhedeg trwy leynyddiaeth Gymraeg, o'r math sydd yn hawdd ei ganfod mewn llenyddiaethau eraill megis y Saesneg, y Ffrangeg neu'r Almaeneg.

Dechreuasant gydag ymlyniad wrth y goron Seisnig (a barhâi yn Ffrangeg ei hiaith, fel y gwnâi'r gyfraith Seisnig), ond o hyn y datblygodd ymlyniad wrth Loegr.

Yn y gorffennol tueddwyd i ganolbwyntio ar y berthynas bosibl rhwng y prif ffynonellau hyn yn y Gymraeg a'r rhamantau Ffrangeg neu Eingl- Normaneg.

Os nad oes gennym chwedl gyflawn, ysgrifenedig am Drystan, boed honno'n stori frodorol neu'n un wedi ei haddasu o ryw ffynhonnell Ffrangeg, pa dystiolaeth sydd ar ôl i bresenoldeb traddodiad byw am y cariadon yng Nghymru?

Daeth goruchafiaeth yr iaith Ffrangeg i ben yn Lloegr, a daeth tafodiaith canolbarth Dwyreiniol Lloegr yn sylfaen Saesneg fodern.

Meddai Eckert, a wnaeth waith ar Ffrangeg/ Gascon yn Ariege: Dywed Williams ymhellach, wrth drafod y cysyniad o diglossia:

Dysgodd hefyd grap lled dda ar y Ffrangeg a'r Lladin, a medrai ddarllen y Beibl Hebraeg.

Yr oedd y maes llafur yn arbenigo mewn Ffrangeg, brodio, dawnsio ac ysgrifennu.

Mae angen mawr am nid yn unig ysgolion Cymraeg (a phob lwc iddynt) ond ysgolion Ffrangeg, Almaeneg, a.y.b.

Bwriedir cynhyrchu fersiynau Ffrangeg, Almaeneg a Sbaeneg yn ogystal a'r Gymraeg (gweler cais IMT.Ff)

Y mae'r traddodiad Ffrangeg o gyfieithu'r Ysgrythurau braidd yn wahanol.

Ni ddeallai'r bachgen yr hyn a ddywedai ond casglai mai Ffrangeg a siaredid.

Malagasi a Ffrangeg yw ei hieithoedd swyddogol.

Mynnodd rhai ysgolheigion fod awduron y Cyfandir wedi benthyca traddodiadau Celtaidd wrth gyfansoddi eu rhamantau am y ddau gariad, gan gymharu'r rhamantau hynny nid yn unig â'r deunydd prin yn y Gymraeg ond hefyd â chwedlau tebyg yn yr Wyddeleg.' Ar y llaw arall, mae dyddiad ansicr Ystorya Trystan yn ei ffurfiau presennol yn codi cwestiynau ynglŷn â phosibilrwydd dylanwad Ffrangeg ar ddatblygiad chwedl Trystan ac Esyllt yng Nghymru.

Felly roedd gen i Faer ar fy mhlât, Norbert Metairie, cyn-athro Ffrangeg.

Byddwn yn synnu at ei allu i siarad Ffrangeg ond 'doedd dim iws canmol.

Er gwaethaf ei Ffrangeg di-flewyn-ardafod a'i Saesneg clapiog, mae wedi ennill calon yr etholwyr y tu allan i Que/ bec.

Bu hi'n astudio yng Nghaerdydd, gan raddio gydag anrhydedd mewn Ffrangeg, a does dim amheuaeth na chyfnerthodd hi gryn dipyn ar gydnabyddiaeth ei gŵr a llenyddiaeth Ffrainc.

Credai W J Gruffydd, fel y dengys y cyfeiriad at y ffynonellau Ffrangeg yn y dyfyniad uchod, for yr Anglo-Normaniaid yng Nghymru, yn arbennig yn Neau Cymru, wedi noddi beirdd o Gymry a beirdd o Norman- Ffrancwyr, fod y ddau ddosbarth o feirdd wedi dylanwadu ar ei gilydd, ac mai'r prif ddylanwad a ddaeth ar y Cymry ydoedd dylanwad y mudiad barddonol a reiddiodd allan o Ddeau Ffrainc, hynny yw, dylanwad y mudiad trwbadwraidd.

Daw Lucien Bouchard o Lac Saint-Jean, ardal lle mae mwyafrif llethol y boblogaeth yn uniaith Ffrangeg ac yn genedlaetholwyr o hil gerdd.

Cyfieithodd dair nofel o'r Ffrangeg gwreiddiol i'r Gymraeg i'w defnyddio mewn llyfrgelloedd yn unig, a throsodd nifer o emynau a chaneuon o'r Saesneg i'r Gymraeg.

Deallodd Glyn oddi wrth y sgwrs nad oedd Ffrangeg Abdwl yn dda iawn ac nad oedd yn gallu cynnal sgwrs ynddi ond am fod Pierre ac yntau yn gallu siarad Cymraeg, siaradent yn yr iaith honno.

Ond rhaid cofio mai dau episod ar y mwyaf sydd yn Ystorya Trystan, ac nid yw'r naill na'r llall yn ymdebygu ryw lawer i'r hyn a geir mewn unrhyw destun Ffrangeg.