Ar yr un noson cafwyd Arthur C Clarke - A Man Before His Time lle bu henadur ffuglen wyddonol yn siarad am ei fywyd, ei waith ar proffwydoliaethau a wnaeth - gan gynnwys dyn yn cerdded ar y lleuad.

Fel y gwelwch chi mae ffaith a ffuglen, yn ogystal â'r hyn a ddigwyddodd gynt a'r hyn sy'n digwydd nawr, wedi cael eu cydblethu yn y stori ryfedd ac enwog hon.

Ers 1967 mae'r Lolfa wedi bod yn cyhoeddi nofelau a'r ffuglen newydd mwyaf cyffrous, cerddoriaeth, barddoniaeth answyddogol a chyfresi o lyfrau cwbl wreiddiol i blant.

Mae'r ddau achos hyn o newid rhywiau yn enghreifftiau da o'r modd y bydd rhai awduron yn ystumio deunydd crai eu profiad wrth ei droi'n ffuglen er mwyn gwneud iddo gydymffurfio'n well a phatrymau confensiynol eu byd.

Cadarnhawyd yr argraff anffodus hon gan angen dyn am antur a'i gywreinrwydd; byddai hyn yn beth clodwiw mewn cyswllt arall ond mewn cymdeithas a reolir gan y teledu cyflwynwyd archaeoleg môr fel cangen o ffuglen ramantaidd.

Ond wrth droi hanes ei theulu'n ffuglen (a chymryd ei bod hi'i hun yn cyfateb i Owen), fe wnaeth rai newidiadau digon diddorol.

Ar yr un noson cafwyd Arthur C Clarke - A Man Before His Time lle bu henadur ffuglen wyddonol yn siarad am ei fywyd, ei waith a'r proffwydoliaethau a wnaeth - gan gynnwys dyn yn cerdded ar y lleuad.

Y mae'r ffaith fod rhai beirniaid yn dal i deimlo rheidrwydd i daranu yn erbyn ffuglen yn tanlinellu ffaith arall, sef bod yr arfer o ddarllen nofelau Cymraeg a Saesneg wedi eu hen adael ar ôl.

Mae'r ystadegau am yr Adroddiadau, a'r rhai sydd ynddynt, yn deyrnged i ddiwydrwydd a thrylwyredd y Fictoriaid mewn byd lle nad oedd hyd yn oed ffuglen wyddonias wedi rhag-weld y prosesydd geiriau.

Wel llyfrau, wrth gwrs, boed y rheini'n ffuglen neu'n ffeithiol, yn y Gymraeg a'r Saesneg.

Os yw awdur yn dewis cynnig i'r darllenydd ddarn o ffuglen sydd i fod yn undod cyfan o fewn pump neu chwech neu hwyrach ddeg o dudalennau, yna mae'n rhaid wrth ddisgyblaeth cywasgu ac artistwaith cynildeb i wneud y peth yn werth chweil o gwbl.