Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ffurfiant

ffurfiant

Mae'r drafodaeth hyd yma wedi ei chanoli ar yr is- ffurfiant, a symudir yn awr at drafodaeth o'r newidiadau a ddigwyddodd yn yr uwch-ffurfiant yn sg^il y datblygiadau economaidd.

Yn hytrach, awgryma Williams ein bod yn ail-ystyried y cysyniadau o uwch-ffurfiant ac is- ffurfiant:

Yn ^ol Marx, mae'r uwch-ffurfiant yn cyflawni ei swyddogaeth o gyfreithloni'r cysylltiadau cynhyrchu sy'n bodoli yn yr is-ffurfiant trwy hyrwyddo ideoleg y dosbarth rheoli yn yr ysgolion, y cyfryngau, y gyfraith, etc.

Erbyn heddiw, ffurfiant gyfartaledd uchel o'r holl bapurau nedwydd a gyhoeddir yn yr Ynysoedd Prydeinig.

Cododd cenhedlaeth yn y Gymru ddiwydiannol Seisnigedig heddiw sy'n amharod i gydnabod lle'r capeli a'r iaith yn ffurfiant cymdeithas eu rhan hwy o'r wlad.

Dywed Raymond Williams fod tuedd wedi bod i ystyried yr is-ffurfiant mewn modd cul, fel rhywbeth unffurf a statig, tra bod syniad Marx ohono'n llawer ehangach: Proses yw'r is-ffurfiant, meddai, nid rhywbeth statig , ac mae'n broses sy'n cael ei nodweddu gan ddeinamig y gwrthdaro sy'n dod o wrthddywediadau y cysylltiadau cynhyrchu, a'r cysylltiadau cymdeithasol sy'n deillio ohonynt.

Ond yn y diwedd, yr economi sy'n gyrru'r system, ac yn peri newidiadau i ffurf cymdeithas trwy sefydliadau'r uwch- ffurfiant.

Cynhyrchir agweddau, gwerthoedd ac arferion o fewn yr uwch-ffurfiant, ond er fod yr ideoleg hegemonaidd yn gweithredu i integreiddio pawb i mewn i'r system ddominyddol o werthoedd, gan gynhyrchu synnwyr cyffredin sy'n treiddio drwy'r system, eto saif rhai y tu allan i'w dylanwad.

Dwy eglwys wahanol sydd yma ond y mae'r ffurfiant yn debyg ac y mae'r lleoliad yn debyg.

I grynhoi, felly, gwelir fod y newidiadau sy'n digwydd o fewn yr economi yn effeithio ar yr uwch-ffurfiant, gan greu deinamig ac achosi newidiadau i'r ffurfiant cymdeithasol.

Yr is-ffurfiant sy'n gyrru a phenderfynu yr hyn sy'n digwydd yn yr uwch-ffurfiant.

Yna, cynigwyd y syniad fod 'pontio' yn digwydd rhwng y ddau ffurfiant - y tro hwn, yr oedd y broses yn fwy nag adlewyrchiad.

Ymhellach, meddai, rhaid ystyried mai gosod ffiniau a rhoddi pwysau y mae'r is-ffurfiant ar sefydliadau'r uwch- ffurfiant, yn hytrach na gosod ffurf bendant, rhag-ordeiniedig arnynt.

Bydd yn mwynhau ei chysgod ar ddiwrnod poeth; bydd yn dotio at liwiau a ffurfiant ei dail; fe wêl yr adar yn trydar ynddi a gyda'r nos bydd yn llawn syndod wrth edmygu ei ffurf yn erbyn cochni'r machlud.

Yn unol a'r egwyddor hon ceir Salesbury yn gyson yn arfer geirfa hynafol, yn rhoi'r flaenoriaeth i eiriau Lladin eu tras ac yn amrywio'i eirfa, ei ffurfiant a'i gystrawennau hyd eithaf adnoddau'r Gymraeg.

Felly dim ond 'buckminsterfullerene' sy'n cynnwys nifer penodol o atomau, a'r ddamcaniaeth ddiweddaraf am ei ffurfiant yw fod yr atomau'n clystyru i ffurfio haenau pan ddônt yn rhydd o'r arc a bod yr heliwm yn eu cadw'n agos i'r arc nes iddynt ddechrau gwneud y gwni%ad i ffurfio'r sffêr.