Mae Delyth Roberts o Sir Fôn yn treulio dwy flynedd yn athrawes Saesneg mewn coleg yn China.

Pryddest debyg i awdl 'Y Graig', Rolant o Fôn, yn y modd y mae'n edrych yn ôl ar hynt y canrifoedd.

Adwaenai ei fro yn drwyadl ond sail y cyfan oedd ei serch at Fon.

Mae'r emynau yn newydd, y marwnadau yn gorff o gofiannau newydd, yr oedd Bywyd a Marwolaeth l~fon-emphus yn waith newydd' nad oes un platform iddo yn Saesonaeg, Cymraeg, nac yn Lladin', ebe'i awdur.

Cerddi eraill: Edgar Phillips oedd y trydydd i bob pwrpas, a Rolant o Fôn yn ail.

Fe fu cynnydd hefyd yn y mewnfudo i Fôn fel bod 30% o boblogaeth y sir wedi eu geni y tu allan i'r Ynys erbyn 1991.

Mae chwithdod mawr ar eu hol yma ym Moelfre - buont yn barod bob amser eu cymwynas a'u gwasanaeth a'u cyfeillgarwch i ni, drigolion y pentref, ac i gylch eang o Fon a'r Gogledd.

Mae'n rhaid imi'ch llongyfarch, Marged, am feddwl chwim yn gwneud esgus dros fod yn ei dŷ, ond roeddwn i wedi eich clywed yn blaen yn son am y sachaid bwyd, ac yn gwybod mai wedi dod yno i chwilio roeddech chi." Gwridodd Marged at fon ei gwallt.

Ond yr oedd rhywbeth yn anghysurus iawn gweld fod dwy ddynes yn Sir Fôn wedi cysegru eu bywyd i redeg ar ôl cathod er mwyn eu dal nhw i'w sbaddu - neu gweirio fel byddan nhw'n dweud ar yr ynys honno.

Ges i lond bol o fon.

Y mae Delyth Roberts o Sir Fôn yn treulio dwy flynedd yn athrawes Saesneg mewn coleg yn China.

Siaradodd Mr Gordon Roberts (aelod o Sir Fon) ar gofnodau Milwrol.

Adnabyddir ef fel Bob Sir Fon.

Wrth gwrs dydan ni ddim wedi rhoi'r gorau ar lafar i'r enw Sir Fon, yn naddo?

Yn wir, cyhoeddodd y gwr hwn waith nifer o feirdd o Fôn - l Goronwy Owen er enghraifft.

Bysedd Melys ydy enw grwp newydd syn dod o Fôn - ac yn ôl yr aelodau does yna ddim arwyddocâd i ystyr yr enw.

'Roedd Derek yn ffrindiau mawr gyda Meic Pierce am flynyddoedd maith cyn i Meic benderfynu dychwelyd i fyw i Sir Fôn.

A son am wefr a gefais pan aethom unwaith am drip rownd Sir Fon.

Cledlyn Davies a Rolant o Fôn oedd y ddwy awdl orau yn y gystadleuaeth.

Yr actor Hugh Griffith o Fôn yn ennill Oscar am ei ran yn y ffilm Ben Hur.

Tenor ardderchog oedd Ivor Thomas, ac rwy'n cofio ei glywed yn canu mewn cyngerdd a arferai fod yn rhan o Eisteddfod Mon, gyda Madam Rosina Buckman (a gafodd ei chladdu yn Sir Fon, lle mae Atomfa'r Wylfa, a lle y buont yn deud i rywrai clywed canu).

Mae'n debyg y byddai'n iawn dweud mai paradocs sydd wrth fon doniolwch.

Gyda llaw, dydio ddim yn fwriad gen i ymweld a Sir Fôn yn y dyfodol agos.

Yna, gyda thafliad nerthol o fon ei fraich chwith, gyrrid y blaten ar draws y felin at y gweithiwr ffwrnais.

Edgar Phillips oedd y trydydd i bob pwrpas, a Rolant o Fôn yn ail.

Y mae yna rai sydd wedi derbyn graddau prifysgol am lawer iawn llai nag a gyflawnwyd gan Huw Jones - bachgen o Fôn yn wreiddiol a fu am ddeng mlynedd yn was ffarm cyn troi at y weinidogaeth.

Yr hyn oeddwn i eisiau ei wybod oedd a fuo fon caru y noson cynt.

Cerddi eraill: Thomas Parry a Dewi Emrys yn y dosbarth cyntaf, Rolant o Fôn, W. Roger Hughes a Dewi Aeron yn yr ail ddosbarth.

mae'r grwp o Fôn yn ailgchwyn ei yrfa gerddorol ac i gydfynd a hynny yn rhyddhau cd yn ystod yr wythnosau nesaf.

Yng nghartref ei merch yn Sir Fon bu farw Mrs Florrie Owen.

Cerddi eraill: Awdlau gan D. Cledlyn Davies a Rolant o Fôn oedd y ddwy awdl orau yn y gystadleuaeth.

Fe fu cynnydd hefyd yn y mewnfudo i Fôn fel bod 30% o boblogaeth yr sir wedi eu geni y tu allan i'r Ynys erbyn 1991.

Davies, 4 Ponc y Fron, Llangefni, Sir Fôn, sy'n derbyn copi o Lyfr y Ganrif.