Rhain yw'r union bobl sy'n ffurfio'r mwyafrif o gyrff llywodraethol sefydliadau megis Coleg Ceredigion a'r CCTA yn Sir Gaerfyrddin sydd wedi methu yn eu cyfrifoldebau i siroedd gwledig Cymru.

Ymrithiai Sir Gaerfyrddin gerbron llygaid Myrddin Tomos fel gwlad yn llifeirio o laeth ac uwd.

Dyma enw cryno ddisg amlgyfrannog newydd o ganeuon gan grwpiau o Sir Gaerfyrddin.

Gyda golwg ar y tair stori a leolir ym Morgannwg, straeon am gyfnod y Streic Fawr yng nghanol y dauddegau ydynt; ac yn un ohonynt, sef yn 'Gorymdaith,' teflir cip yn ôl ar y cyfnod yng nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg pan ddaethai hen dadcu a hen famgu Bronwen i'r cymoedd am y tro cyntaf, 'wedi teithio mewn cert o Sir Gaerfyrddin.' Un o ferched Arfon oedd Kate Roberts wrth gwrs - ni chaiff neb anghofio mai yno y'i maged: Arfon (fel y gwelsom) oedd y magned a'i tynnai hyd yn oed ar ei gwely angau - a chan mor gysa/ ct a thriw y portreada hi fywyd y werin-bobl a drigai yno, ei llenyddiaeth hi yw'r nesaf peth at hanes cymdeithasol bro'r chwareli a luniwyd erioed.

Fe lwyddodd y Gymdeithas i amharu'n ddifrifol ar y cyfarfod hwn a bu trafodaeth breifat rhwng Sioned Elin, cadeirydd y Gymdeithas yn Sir Gaerfyrddin, a Meryl Gravell, arweinydd y Cyngor.

Gan mai cwta oedd fy ngwyliau yn y chwarel, cytunodd Dafydd William imi fynd i lawr i Gaerfyrddin i fwrw'r Sulgwyn un flwyddyn.

Naill ai ein bod o ddifri ynghylch adfer y Gymraeg yn brif iaith Sir Gaerfyrddin neu ein bod yn gwastraffu arian yn y byd addysg.

Roedd hon yn fuddugoliaeth bwysig i Gaerfyrddin, un sy'n cadw'u gobeithion yn fyw am le yn wyth ola'r Cwpan.

Ar un adeg yr oedd y gwr o Gaerfyrddin ar ei hôl o bedair ffrâm i un.

Fforwm i drafod dyfodol y Gymraeg yng nghymunedau sir Gaerfyrddin.

Rhoddwyd cyfweliadau personol i oruchwylwyr ysgolion Sul yn sir Gaerfyrddin a rhan o sir Benfro, ond wrth gwrs, nid oes sicrwydd bod yr wybodaeth ystadegol a roddwyd yn fanwl gywir, gan ei bod yn aml heb gadarnhad dogfennol.

Roedd Llanboidy a Thre-lech yn sir Gaerfyrddin.

Roedd pawb o'r farn mai Brad Roynon oedd y drwg yn y caws ac mai ei benodiad ef fel prif weithredwr oedd dechrau'r gofidiau yn Sir Gaerfyrddin.

Clywodd y prynwr o Groesoswallt am Oliver Thomas a'i ddarllen, nid hwyrach; a chlywodd y prynwr o Gaerfyrddin, oddi ar dafod ei dad a'i dad-cu, rai o benillion y Ficer Prichard; - ond yn eu gweithiau hwy yr oedd trefn ein lleferydd ar y brawddegau ac ystyron sobr ein byd-bob-dydd i'r geiriau.

Yn ôl yr awdur mae rheiny cyn "amled â gwybed Sir Gaerfyrddin".

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn galw ar Brif Swyddog Gweithredol Cyngor Sir Caerfyrddin ac Arweinydd y Cyngor i ymddiswyddo, gan eu bod wedi colli ymddiriedaeth a hyder y byd addysg yng Nghymru, ac wedi dwyn anfri ar enw Sir Gaerfyrddin fel bod pobl yn amharod iawn i weithio yn y sir.

Yn ystod yr helyntion diweddar yng Nghyngor Sir Gaerfyrddin meddai un o'r cynghorwyr ei bod hi'n 'anghyfreithlon' cynnal cyfarfodydd cabinet yn Gymraeg.

Roedd yn enedigol o Sir Gaerfyrddin ac yn feddyg medrus a chymeradwy.

Nid wyf am awgrymu bod unrhyw debygrwydd rhwng dringo Everest o ran antur a rhyfyg a cherdded o Gaerfyrddin i Aberystwyth.

Bydd y goeden afal yn dwyn ffrwyth cynyddol bob blwyddyn dros y 5 mlynedd nesaf yn union fel y bydd Cymdeithas yr Iaith yn disgwyl i'r C.C.T.A. fabwysiadu cynllun 5 mlynedd i greu Coleg Cymraeg i Sir Gaerfyrddin.

Yn y Cwpan Cenedlaethol, gôl gan y Ffrancwr Mathias Verschave, yn ystod amser ychwanegol, ddaeth a buddugoliaeth i Abertawe dros Gaerfyrddin ar y Vetch.

Phillips, brodor o Sir Gaerfyrddin, i'n bugeilio.

Nid oedd hi'n amser i'r planhigyn flodeuo pan gerddasom o Gaerfyrddin i Aberystwyth.

Mae Cynghorwr Llafur o Sir Gaerfyrddin wedi gwrthwynebu beirniadu Quangos Torïaidd.

Yr oeddwn i wedi ceisio perswadio Cyngor Sir Gaerfyrddin o'r angen hwn am flynyddoedd, ac wedi llwyddo o'r diwedd i'w cael i wneud arbrawf yn y pwyllgor addysg, mewn un o'r cyrddau lle y digwyddem fod yn trafod cwestiwn ysgolion cyfun dwyieithog.

Gwþr caredig oedd gwþr Sir Gaerfyrddin; gwþr cymwynasgar, tylwythgar, teulugar, cymdogion da, boneddigion y tir; gwragedd diwyd, doeth a ffrwythlon; pobl heb ddail ar eu tafod, yn lletygar i grwydriaid, yn talu dyledioon, yn rhoi arian ar fenthyg heb wystl ond ymddiriedaeth, yn cynorthwyo'i gilydd; y bobl a fu'n dioddef gorthrwm a thrais y meistri tir a'r stiwardiaid, yn ymladdd yn erbyn anghyfiawnder, yn aberthu pob dim er mwyn egwyddor ac yn dal at eu hargyhoeddiadau hyd y carchar a'r bedd.

Ond hanes Lloegr fu hi, a bu'n rhaid i Gymro o Gaerfyrddin fynd yno i ddechrau sôn am dorri'r cysylltiad.

Mae'r ail gerddwr noddedig, Dylan Wyn Davies sydd hefyd yn 20 oed yn dod o Gwenllan, Llanfihangel ar Arth, Pencader ac yn gweithio i gwmni Cadwyn yn Llanfihangel ar Arth, Sir Gaerfyrddin.

Dyna'r neges ar y posteri wrth i ddau gant o brotestwyr aros am y Cynghorwyr y tu allan i Gyngor Sir Gaerfyrddin fore Llun 31 Ionawr.

Mae'r Gymdeithas wedi gofyn i arweinydd Cyngor Sir Gaerfyrddin am esboniad o benderfyniad syn y Pwyllgor Addysg, a gyfarfu ar Fawrth y 4ydd.

Yn 1998 aeth Rhian i'r coleg i Gaerfyrddin a symudodd i fyw at Nia Matthews.

Oddi wrth bwyllgor sir Gaerfyrddin y daeth y cynnig, a chan Gerallt Jones' (y Parch.

Credwn fod hawl gan bobl Sir Gaerfyrddin gael eu gwasanaethu gan Gyngor sydd yn Gymraeg yn ei hanfod, yn hytrach na chan sefydliad Saesneg sy'n gwisgo gwedd dwyieithog wrth drin y cyhoedd.

Cafodd Matthew Stevens, o Gaerfyrddin, sioc yn rownd yr 16 olaf ym Mhencampwriaeth Snwcer Liverpool Victoria neithiwr.

Ni wyddom y nesaf peth i ddim am Lewis Glyn Cothi heblaw'r hyn y gellir ei gasglu o'i gerddi, ond awgryma'i enw mai fforest Glyn Cothi ym mhlwyf Llanybydder yng ngogledd sir Gaerfyrddin oedd ei ardal enedigol.