Symudodd i Aberystwyth, yn teimlo ei fod angen newid, a thrwy weithio ar brosiect cymunedol ac aml-gyfrwng ym mhentref Cribyn, croesodd y bont rhwng byd celfyddyd gain a'r theatr, gan weithio am dair blynedd wedyn gyda Chwmni Cyfri Tri.

Ceir llawer mathau o ffurfiau a lliwiau ar grisialau, ac y mae rhai ohonynt mor gain a pherffaith fel y gellid meddwl iddynt gael eu gweithio gan grefftwyr cain.

Yn ogystal a bod y llyfr wedi'i sgrifennu'n raenus, mae'r cyfanwaith yn wead rhyfeddol o gain.

Wedi fy arswydo gan dlodi difenwol fy mhobl sy'n byw mewn gwlad gyfoethog; wedi fy nhrallodi gan y modd y cawsant eu hymylu yn wleidyddol a'u mygu yn economaidd; wedi fy nghynddeiriogi oherwydd y difrod wnaed i'w tir, eu hetifeddiaeth gain; yn pryderu tros eu hawl i fyw ac i fywyd gweddus, ac yn benderfynol o weld cyflwyno trefn deg a democrataidd drwy'r wlad yn gyfan, un fydd yn amddiffyn pawb a phob grwp ethnig gan roi i bob un ohonom hawl ddilys i fywyd gwâr, cysegrais fy adnoddau deallusol a materol, fy mywyd, i achos yr wyf yn credu'n angerddol ynddo, ac ni fynnaf gael fy nychryn na'm blacmêlio rhag cadw at yr argyhoeddiad hwn.

O'n i'n ffendio byd celfyddyd gain yn uffernol o 'pretentious', a do'n i ddim yn lecio'r unigrwydd o weithio ar dy ben dy hun, ddydd a nos, ar rywbeth sy'n hunan- obsesiynol beth bynnag.

Cymerer wedyn ran olaf Soned XXXI: Cusana'r lloer y lli, mae'r ffrydiau'n dwyn I'r wendon serch-sibrydion llyn a llwyn, Ac awgrym ddaw i ddyn drwy gyfrin ddor Y cread o ryw undeb dwyfol hardd A dreiddia drwy'r cyfanfyd; tithau'r Nos, Delweddu wnei y dylanwadau cudd; O'r llwydwyll byw-ymrithia i wyddfod bardd Ei ddelfryd hoff, a genir odlig dlos Neu awdl gain neu farwnad felys-brudd.

A yw ei seiniau mor swynol, ei mydryddiaeth mor gampus, ei delweddau mor gain, fel nad yw ei hastrusi yn wendid difrifol iawn ynddi?

Geill gŵr digon anllenyddol ysgrifennu'r iaith yn lân ei phriod-ddull, ac yn gain ar dro.

Ond aeth yn ei flaen i Gaer ac i Wolverhampton i astudio a graddio mewn cylfyddyd gain, a threulio dwy flynedd a hanner wedyn yn gweithio fel arlunydd ym Methesda, yn peintio portreadau, ond yn fwyaf arbennig, y tirwedd mynyddig o'i gwmpas.

Cerddodd ymlaen i ddatgelu adfeilion pellach o demlau, plasau, colofnau uchel wedi'u cerfio'n gain, baddondai a neuaddau.

Bob tair blynedd y cynigir y Tlws, un wedi'i lunio'n gain gan Rhiannon Evans, yr eurych o Dregaron, i gofio am Mary Vaughan Jones a wnaeth gymaint ei hun i gyfoethogi llenyddiaeth plant.

Rhagymadroddais yn ddigon talog gynnau drwy led awgrymu mai bardd eilradd ydoedd, a dyna rywsut y farn gytun mwyach, ac eto, mewn rhai o'r sonedau hyn (VI, VII, XVI, XXIV, XXXI, XLII, XLIII) y mae'n dweud rhywbeth o bwys mawr mewn llenyddiaeth Gymraeg ac yn ei ddweud yn gain synhwyrus ac yn fachog fyw.