Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

galaethau

galaethau

Er bod angen telesgop mawr i weld y rhan fwyaf o'r galaethau hyn, mae yna un alaeth (heblaw ein galaeth ni) y gallwn ei gweld o Gymru a'r llygad noeth.

Yn ein rhan ni o'r cosmos mae un math o ronynnau, ond y mae'n bosib canfod a chynhyrchu gwrth-ronynnau (electron/positron) ac fe ddichon bod nifylau a galaethau i'w cael rywle yn y gofod wedi eu gwneud o chwith-fater neu wrth-fater.

Darganfuwyd galaethau nad oedd neb yn gwybod amdaynt o'r blaen - pob un yn cynnwys miliynau o ser.

Dro arall, soniai am ddirgelwch annatod (hyd yma) disgyrchiant, neu'r llwch rhwng y galaethau sydd yn casglu ac yn troi'n 'nifylau tan', fel y galwodd hwy, yn ymgrynhoi yn ser, yn llosgi a chrebachu ac yna'n ail danio ac ymagor yn nifwl tan eilwaith.

Galaethau fel mynyddoedd rhew.

Dim ond trwy edrych yn fanwl iawn y gellir gweld y galaethau hyn o gwbl.

Eisoes mae rhai galaethau mor bell fel bod y goleuni a ddaw atom ni oddi wrthynt wedi cychwyn ar ei daith drwy'r gofod rai biliynau o flynyddoedd yn ol.

Galaethau Cudd.

Rhywbryd, rhywdro fe fu ffrwydriad mawr o holl fater y cread i wneud y galaethau, y ser a'r planedau.

Mae ynddo rym yr anorfod; grym ffaith; grym mawredd real y pellterau, y galaethau a'r nifylau tan, grym y cwriciau y mae disgyrchiant y ser niwtron yn ei beri i Amser.

A phe gwelid ein planed fechan ni gan rywbeth yn un o'r galaethau hyn, byddai hithau hefyd yn chwyrnellu draw oddi wrtho yr un mor chwim a'r un mor ddistaw, trwy'r 'mudandod mwyn'.

Er edrych yn fanylach ac yn fanylach ni fu lleihad yn nifer y galaethau a ddarganfyddir.

Yn ffodus mae'r technegau diweddar o ddefnyddio cyfrifiadurion a phrosesau delweddu wedi galluogi seryddwyr i ddarganfod llawer o'r galaethau estynedig fel C.

Wrth astudio grwpiau o alaethau deuwn i ddeall mwy am sut y mae galaethau wedi ffurfio a sut y maent yn esblygu.

Yn yr un modd ag y mae ser yn casglu gyda'i gilydd i ffurfio galaethau, mae galaethau yn ymgasglu'n grwpiau hefyd.