Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ganu

ganu

Gallasai adrodd yn llawen ambell dro, ac mi'r oedd yn dysgu partin aelwyd erbyn pob amgylchiad a weithiau yn gwadd y cymdogion i ganu efo ni.

Ond fyddai yno neb i roi mwythau iddo fo, a'i gael i ganu grwndi.

Am gymal neu ddau dangosodd fymryn o nerfusrwydd yna aeth rhagddo i ganu'n hyfryd, gydag aeddfedrwydd tu hwnt i'w oed.

Ac yntau, bellach, wedi gwneud enw iddo'i hun yn Ewrop mae'n destun syndod iddo gytuno i ymweld o gwbl a thref mor ddiarffordd a'r Gaiman i ganu gyda chôr o amaturiaid.

Tua diwedd honno dywed: 'Os gyfynnir ple dysgodd (Dafydd) ganu a charu mor gyffredinol, rhaid cydnabod ei ddyled anuniongyrchol i Drwbadwriaid Ffrainc, fel y dangoswyd eisoes gan Prof Cowley, Stern, Prof W Lewis Jones a Mr W J Gruffydd.

Wrth i'r gynulleidfa ganu mewn teimlad dwys y pennill syml hwn o Sŵn y Jiwbili:

Hoff iawn oedd Megan o ganu - a hawdd Iawn iddi oedd rhannu; Rhoes oes i waith yr Iesu A dewr fu'n yr oriau du.

Y tro yma dechreuodd ganu y gân honno "Hela'r Ysgyfarnog".

Mae rhyw ddyfnder bob tro yn ei ganu fo.

Gellir crynhoi prif ergyd dadl Glyn Davies i'r dyfyniad a ganlyn er ei fod yng nghwrs ei erthygl yn dweud pethau nad ydynt yn hollol gyson ag ef, ac er ei fod yn gorfod cydnabod nad oes ganddo enghreifftiau o'r math o ganu a ragdybir ganddo.

Peth eithriadol iawn oedd iddo ganu cerdd i fynegi'i alar preifat ei hun.

Pa bryd y dechreuodd canu'r Trwbadwriaid ddylanwadu ar ganu beirdd Lloegr?

Yn nes ymlaen byddai'r holl gwmni yn gorymdeithio tua'r eglwys pob un a'i gannwyll ynghynn i ganu moliant i faban bach a anwyd mewn preseb.

Yr oedd Rhiain yr Hesg unwaith yn meddu ar lais, a'r medr i ganu.

Pryddest arall ar destun hanesyddol, dull o ganu a oedd wedi hen chwythu ei blwc erbyn 1910.

Mae carped sy'n adrodd darnau o'r stori ar lawr swyddfa'r cofrestrydd ac ni chaniateir i unrhyw un ganu unrhyw fath o gerddoriaeth yn y Bungelosenstrasse oherwydd ar hyd y stryd hon, yn ôl y chwedl, yr arweiniodd y Pibydd y plant cyn iddyn nhw ddiflannu.

Bu digon o drafod ganddynt ar lên Cymru yn gyffredinol, o Ganu Llywarch Hen i Tywyll Heno, o Drws y Society Profiad i Un Nos Ola Leuad.

Toc, meddai Henri yn araf deg fel pe bai arno ofn gofyn, "Jean Marcel, fedri di ganu?" "Fi?

Nos Sadwrn, Rhagfyr 23 ar S4C dangosir Nadolig y Paith. Rhaglen gan Teliesyn yn dangos sut y daeth aelodau gwahanol gorau gannoedd o filltiroedd oddi wrth ei gilydd yn y Wladfa Gymreig ym Mhatagonia ynghyd i ganu offeren go arbennig.

Chwarddai Capten yn foddhaus, ac wrth fynd i'r leins wedi i'r gloch ganu, sibrydodd yn fy nghlust, "Ardderchog, fachgen.

Roedd yn hoff o ganu a drama, yn gefnogol i'r eisteddfod leol a chenedlaethol a phob achos da yn yr ardal, yn aelod o Gymdeithas yr Henoed ac yn aelod ffyddlon o Gapel Ebeneser.

Erbyn hyn, doedd neb yn poeni rhyw lawer am ei sefyllfa, a dyma ddiddanu ein hunain drwy ganu.

Nid rhyfedd felly i Sion ap Hywel Gwyn, car arall eto i'r abad hwn, ganu gan gwyno nad oedd modd cael y croeso arferol yn y fynachlog pan oedd Iorwerth yno, ac y dylid ei anfon ymaith.

Yna daeth côr o'r gweinyddesau i ganu'r hen garolau wrth ddrws y ward.

Ond doedd Gwen ddim yn credu rhywsut, y byddai Niclas yn barod i ganu clodydd cwlffyn melyn, crofenllyd ar ei blat.

Un noswaith cytunodd y merched i ganu a dawnsio i ddiddanu dynion y ddwy garfan, ac El Hadad yn eu plith, er mwyn dathlu cytundeb ynglŷn â thâl am ddŵr y ffynnon ac am waith y gobeithient ei gael o ddwylo'r gof.

Mae yna le o hyd felly i ganu traddodiadol yng Nghymru ac mi fydd y cystadlu ar y llwyfan nos Sadwrn yn para tan yr oriau mân.

Daliasant y bws yn ôl i'r pentref gan gyrraedd yno o fewn rhyw ddeng munud wedi i'r gloch ganu.

'Rwan 'ta, Owain, beth am ganu "Dacw Mam yn Dwad" i Guto i basio'r amser nes inni gyrraedd y caffi?' Roedden nhw wedi canu 'Dacw Mam yn Dwad' dair gwaith a 'Mi welais Jac-y-Do' ddwywaith pan welodd Carol yr arwydd oedd yn datgan fod y gwasanaethau nesaf ymhen deunaw milltir.

ac yna i ffwrdd â fo dan ganu.

Mwynhau Cymanfa Ganu'r Eisteddfod ar y teledu fin nos.

Gwefroedd gweld pobl ifanc o Japan, China, De Affrica, gwledydd Ewrop, ac amryw wlad arall yn cyd- ganu mewn Lladin, Cymraeg, Saesneg, iaith Sweden, Swahili, ac Almaeneg.

Daeth dieithryn rhyfedd yno a dweud wrth y cyngor y gallai ef achub y dref trwy arwain y llygod oddi yno wrth ganu ei bib.

Buont yn hael eu cyfraniad i ganu corawl yn y sir yma ar hyd y blynyddoedd hefyd.

Yn anffodus, er na fedrir gwadu na allai Dafydd ap Gwilym fod yn ddyledus i gorff o farddoniaeth werinaidd, nid yw'r fath gorff wedi ei gadw, tra cedwir corff o ganu cyfandirol yn ieithoedd Profens, Gogledd Ffrainc, yr Almaen, etc., sy'n cyfeirio at un ffynhonnell bosibl i'r dylanwadau a fu'n gweithio ar y bardd Cymraeg.

Roeddem yn ffodus yn y rhai fu'n ceisio ein dysgu i ganu.

Mae gan bob un gariad tuag at gerddoriaeth a brwdfrydedd dros ganu.

Gwelsom eisoes i fardd a oedd ymhlith y Cywyddwyr cyntaf - Llywelyn Goch ap Meurug Hen - ganu i Hopcyn ap Tomas, ond ar fesur awdl.

Dyna waith yr haen uchaf o feirdd, y penceirddiaid, er eu bod wrth ganu englynion yn hytrach nag awdlau, ac wrth gymryd serch yn destun, fel petaent yn mabwysiadu swyddogaeth yr ail haen, sef y beirdd teulu.

Dyma ddechrau arni o ddifrif rwan gan eu bod wedi colli llawer o amser tra oedd y creigwyr yn llnau'r graig; wedi rhoi rhyw saith modfedd o dwll ym mhob carreg a'i phowdro, rhaid disgwyl yn awr am i'r biwgl ganu eto, a dyma'r un drefn ag o'r blaen.

Ceir cyflwyniad nodedig i ganu'r Cywyddwyr fel y cyfryw ym Morgannwg yn y cywydd a ganodd Gruffudd Llwyd i'w hannerch.

Fe ddaw cyn hir." "Ac er mwyn ceisio gwneud y Nadolig ychydig yn hapusach i bawb," roedd y Maer yn siarad eto, "rydw i wedi rhoi gorchymyn i holl blant ysgol y dref yma fynd o gwmpas i ganu carolau.

I aelodau'r hen Seilo, Ann Rhydderch yw merch Mair Hughes a arferai ganu'r organ yn y capel, a chawsom ei chwmni uwchben pryd o fwyd yn y Cross Foxes.

Wedi iddi orffen, dechreuodd y wraig a eisteddai ar ei phwys ganu:

Iaith Ryngwladol Cerdd Ar nodyn mwy dadleuol, fe ddatgelir bod Towyn Roberts o'r farn y dylid caniatau i gantorion sy'n cynnig am ei Ysgoloriaeth ganu eu caneuon yn yr iaith wreiddiol yn ogystal â'r Gymraeg.

Roedd croeso mawr i'w gael gan Aggie bob amser ac nid oedd yn malio dim am ganu coch y bois rygbi.

A dechreuasant ganu can a oedd, roedd yn amlwg, wedi cael ei chanu lawer gwaith o'r blaen gyda'r bwriad o frifo: ...

Os na theimla ei fod ef ei hun yn "oedi' nychlyd ar lan yr afon ddofn, gall feddwl yn dirion a gweddigar am rywrai sydd, a chanu drostynt - canu dros y rhai sy'n methu canu hwyrach - ac eiriol ar eu rhan wrth ganu.....

Pan gerddodd Marius Brenciu, y tenor o Romania, i ganol llwyfan Neuadd Dewi Sant i ganu yng nghystadleuaeth Canwr y Byd Caerdydd neithiwr - nos Sul - edrychodd o'i gwmpas mewn syndod.

Alan Llwyd wedyn - mae rhychwant ei ganu fo yn eang iawn, iawn.

Disgwyliai Jean Marcel glywed yr ergyd unrhyw eiliad ac anogodd y plant i ganu'n uwch.

I ffwrdd â ni unwaith eto, gan ganu'n llon (y rhan fwyaf ohonom, o leiaf).

Ei ffefryn fodd bynnag fyddai amrywiad, o'i chyfansoddiad ei hun mae'n debyg, ar yr un patrwm mydryddol, y byddai'n ei ganu â chryn angerdd.

Yr oedd rhai eneidiau prin - Huw Ceredig yn un ohonyn nhw - na chawson nhw eu temtio i ganu mor ddifeddwl glodydd y Gwaredwr o Giwi..

Yn y cyfamser annheg yw iddynt feirniadu etifeddion y traddodiad gwledig sy'n gwneud eu dyletswydd [trwy ganu o fewn eu profiad a'u traddodiad am beidio â gwneuthur dyletswydd pobl eraill hefyd.

Byddech yn disgwyl i Bantycelyn ganu mwy nag a wnaeth am yrfa ddaearol Iesu Grist, am ei wyrthiau neu ei dosturi at gleifion a phobl wrthodedig, neu hyd yn oed am ei atgyfodiad a'i esgyniad.

Rywsut, deallodd mod i o Gymru ac fe fynnodd ganu Calon Lân i mi.

Duke of York. Kate a finnau yn marchio o gwmpas dan ganu ac annog y myfyrwyr i wneud hynny hefyd.

Hi oedd yr olaf i ganu ac mewn cystadleuaeth lle mae'r cantorion yn tueddu i gyflwyno pump neu chwe chân mewn rhaglen o ryw ugain munud - dwy gân yn unig gawson ni gan y ferch 32 oed hon.

Mi âf oddi yma i'r Hafod Lom Er bod hi'n drom y siwrnai, Mi gaf yno ganu cainc Ag eistedd ar fainc y simne, Ag odid fawr mai dyma'r fan Y byddaf tan y bore...

Cyffredin iawn yw ansawdd ei ganu, fodd bynnag, a bu'n destun gwawd a digrifwch yn eisteddfodau'r de am gyfnod maith.

Ond un o'r cysuron mwyaf i mi oedd fel y dysgodd ganu Hen Wlad Fy Nhadau mor ddiffwdan (gyda holl urddas pysgodyn aur mud, marweddog) ar amrantiad (drwy osmosis) yn y ddywededig gynhadledd ar lan hen Afon Ddyfrdwy ddofn, yng nghwmni yr anwylaf gwnewch-i- mi-fedd-mewn-unig-fan Wyn.

Roedd pennaeth yr heddlu yn feddw yn sgwrsio mewn hanner Tsineag a hanner Saesneg gan geiso ein hannog i fynd i ganu karaoke.

Yr oedd cyffredinolrwydd profiad iddo yn un o'r meini prawf: Pan gyfyd dyn i ganu mewn cynulleidfa y mae i dywallt ei enaid i drysorfa gatholig o fawl.

Yn ei ragymadrodd i Llwybrau Pridd y mae'r bardd yn nodi rhyw dinc hen-ffasiwn yn ei ganu, fel petai heb ymadael yn llwyr a'r hen draddodiad: 'Un droed yn y gors, y llall yn y concrid', meddai.

Canent awdlau serch lled faith i dywysogesau a rhai byrrach i ferched anhysbys (ac anghyffwrdd), heblaw dwy 'orhoffedd' sy'n gyfuniad diddorol o ymffrost serch a rhyfel ac o ganu natur.

Ddysgodd hi fawr iawn o Gymraeg yn Bodlondeb School for Girls (Dad wnaeth y gwaith da hwnnw, pan ddechreuon nhw garu) ond fe ddysgodd lawer o bethau eraill: Ffrangeg a lacro/ s a sut i ganu alto a siarad Saesneg crand.

Fel Dysgu Nofio mae diweddglo'r gân yma yn drawiadol hefyd, wrth i'r piano a'r bît ddiflannu yn raddol, gan adael llais i ganu'r gytgan heb unrhyw offerynnau yn y cefndir.

'Roedd e wedi ei danio a'i gynhyrfu gymaint gan yr hen ganu, a chan yr hyn oedd ganddo i'w ddweud, nes ei fod wedi anghofio'r cyfan am y glaw, a ninnau allan yn ei ganol!

Ymhlith pynciau sgwrs pobl Llanelli yr oedd y tywydd deifiol o boeth a methiant diflas Cymdeithas Harmoni Llanelli yn Eisteddfod Genedlaethol Caerfyrddin lle honnodd yr Athro Walford Davies fod y côr yn 'badly flat' wrth ganu 'How lovely is thy dwelling place' gan Brahms.

Deued llu heb ddim rhi' Fyth i ganu am Galfari.

Ar yr un trywydd byddwn yn arbrofi gyda noson Garioci Gymraeg neu ddwyieithog efo'n hir er mwyn agor cil y drws ymhellach i ganu pop neu roc Cymraeg.

Ddarllenwr annwyl, dywedaf wrthych ei bod yn anodd iawn i un dyn roi terfyn ar ganu clwb rygbi heb achos go dda!

Deffolais yn sydyn a diseremoni gan glywed rhyw ganu cloch rhyfedd yn fy nghlust.

"Noel, Noel..." Torrodd y côr allan i ganu.

Ceir hwyl glerwrol yn llawer o ganu'r Nant, ond molir yr abad ganddo'n syber ddigon, gan ddweud ei fod yn 'Cynnal Ehangwen fel Sion Abad Hen' 'wrth ganu gloria'.

Y math o dwrw gafodd ei alw'n ganu pop fu'n bennaf gyfrifol am ddinistrio'r distawrwydd.

Aeth Wiliam Prichard, Braich Dinas, allan i'r llawr i ganu.

Er i Violet barhau i ganu, fel yn achos cynifer o'i chenhedlaeth, fe amddifadodd y rhyfel hi o'i chyfle mawr i ddatblygu ei gyrfa.

Nid oedd gan y Saeson, fel yr oedd yng Nghymru, draddodiad cryf o ganu achlysurol a chymdeithasol, a byddai beirdd Saesneg yn troi at y clasuron am batrymau i'w dilyn.

Dro arall ant i ryw gylch o gerrig i sefyll am awr neu ddwy a llafar ganu'n uchel wedi eu gwisgo mewn gwyn a glas a gwyrdd.

Pan berfformiwyd 'Requiem' Verdi, daeth Lubbia Wellich yr holl ffordd o Vienna i ganu yn y Stiwt.

Ond doedd ychydig fodfeddi o eira ddim yn atal y criw plant rhag mynd o gwmpas i ganu eu carolau.

Yng Nghymru, er mwyn apelio at gymaint o bobl â phosib, mae'r cwmni%au recordiau wedi gorfod rhyddau cynnyrch gan sbectrwm eang o artistiaid, o ganu pop a chanu canol-y-ffordd i'r corau a'r cantorion clasurol.

Does dim rhaid i ti ganu'r gloch ac aros i rywun agor y drws i ti.' Symudodd Dan Din yn ei ôl i bwyso yn erbyn y fainc yng nghefn y garej a daeth Bilo i sefyll o flaen Dei.

Gofynnwyd i Dafydd Iwan, sydd nid yn unig yn un o gantorion ysgafn mwyaf blaenlalaw Cymru ond hefyd wedi bod yn flaenllaw yn y frwydr genedlaethol, ganu yn y cyngerdd yn y Bae ond ni allai dderbyn oherwydd iddo gytuno i ganu mewn noson Gymraeg yng Nghaerfyrddin.

Rhoddwyd dewis o naw testun i'r Beirdd ganu arnynt, testunau bucheddol gan mwyaf, ond ceir un ar 'Rhagoroldeb y Gymraeg' a'r llall ar y Maen Chwŷf.

Tito You, baritôn o Korea, gafodd y gwaith anodd o ganu wedi'r egwyl a phawb yn dal yn feddwl am Elina.

Eto wrth syllu ar set drawiadol a naturiolaidd Angharad Roberts allwn i yn fy myw feddwl sut oedd y cynhyrchiad yma yn mynd i fod yn "arbrofol" - onibai fod yr ieir am ganu, gwneud dawns y glocsen a dodwy yr un pryd!

A chydag ymdrech arwrol, a stoc dda o hwiangerddi, fe lwyddodd i gadw'r bechgyn i ganu bob cam o'r ffordd yno.

Pwy na chlywodd ganu Yr Arglwydd yw fy mugail clau% ?

Dyna brofi pa mor effeithiol ydi Rhodri fel prif leisydd, ac yn sicr fe fyddwn i'n creosawu mwy o'r math ysgafnach hwn o ganu.

Bob tro y'i gwelaf yn y llyfr Emynau 'rwy'n cofio fy nghyfaill a finnau yn ei ganu, ganol nos, yn yr oerfel, o flaen rhyw dy neu fferm yn y wlad.

Un o gwmniau recordio mwyaf gydag amrywiaeth o gerddoriaeth o'r traddodiadol i ganu pop.

Pryddest yn y traddodiad cofiannol yw hon eto, ond daeth Parry-Williams ag elfen bersonol i mewn iddi, oherwydd wrth ganu am hiraeth Gerallt am Gymru o Baris yr oedd yn canu ei hiraeth ei hun.

Am naw o'r gloch nos yfory mae criw ohonyn nhw'n mynd i ganu carolau o gylch y dref.

"Mi fedri gymryd arnat dy fod yn medru canu mewn côr debyg, dim ond i ti agor dy geg a gadael i'r lleill ganu ..." "Lleill?

Gallai deimlo anadl poeth ar ei war a chlywed rhyw ganu grwndi bygythiol yn ei glust.

Ymunwn gyda'r gwaredigion yn dy bresenoldeb yn y nefoedd i ganu i'r Hwn a'n carodd ni ac a'n golchodd ni oddi wrth ein pechodau yn ei waed ei Hun.

Ond mae'n rhaid cofio mai bardd proffesiynol oedd Lewis Glyn Cothi, yn ennill ei fywoliaeth trwy ganu cerddi am dâl.