Daeth un o'r garfan o hyd i ddalwasg bach mewn cerbyd Eidalaidd a adawyd yn yr anialwch ac, yn ogystal, gydaid o bethau metel amrywiol oedd yn ddirgelwch iddo fe, ond a alluogodd Hadad i wneud sawl jobyn cywrain.

Eiliad arall ac roedd hi'n frwydr wyllt a'r eira'n chwyrlio yn ôl a blaen wrth i'r côr ymwahanu'n ddwy garfan.

Y nifer fwya o Gymry yn y garfan er 1980.

Un gwr y mae'r ddwy garfan o gefnogwyr o gefnogwyr yn ei gasau.

Tro'r ail garfan nawr, a dysgais am dair wythnos eto, a sioe ar ei therfyn fel o'r blaen.

Mae gwahoddiad cynnes i ddisgyblion Cymraeg Ail Iaith Cyfnod Allweddol gwrdd â Rapscaliwns - dwy garfan o ffrindiau, y naill yn byw yn y De a'r llall yn y Gogledd.

Ond bellach mae yna brofiadau mwy diweddar sy'n rhan o gynhysgaeth y ddwy garfan ieithyddol.

Rwyn blês iawn i fod nôl yn y garfan, meddai Emyr ar y Post Cyntaf y bore yma.

Ar hyd y blynyddoedd, roedd ieuenctid yr ardal wedi'u hollti'n ddwy garfan, yn bennaf ar sail pa ysgol uwchradd y mynychent.

Lloyd George yn cael problemau oherwydd y penderfyniad i rannu Iwerddon yn ddwy, ac yn ffurfio'r garfan Heddlu Prydeinig Black and Tans i geisio cadw trefn.

Yfory, bydd siawns i aelodaur garfan sydd heb gael dim, neu ond ychydig, gyfle i greu argraff.

Rhaid i farn gytbwys ynglŷn â diwylliant Ffrianc ac Ewrop yn ei chrynswth, wrth gwrs - gydnabod cyfraniad y Chwyldroadwr a'r Ceidwadwr, y Chwith a'r Dde i'w gwareiddiad, a chydnabod hefyd werth a dilysrwydd cyfraniadau'r ddwy garfan.

Ffurfiwyd amserlen drom o hyfforddi, a'r dewiswyr yn eu doethineb yn rhoi saib i'r prif chwaraewyr bob hyn a hyn yn ystod yr wythnose ola cyn y gêm, er mwyn sicrhau brwdfrydedd pob aelod o'r garfan.

Mae hyn yn ei dro wedi creu atgasedd, a thrwy hynny wneud y posibilrwydd o gymod rhwng y ddwy garfan yn anos fyth.

'Ond mae tamed bach o siap yn dod arnon ni nawr a mae'n rhaid i ni gryfhau rhai safleoedd eraill yn y garfan.

Mae Robert Croft, troellwr Morgannwg, yn y garfan.

Cynnyrch y Diwygiad Protestannaidd oedd yr Erthyglau, ac i'r garfan yn y mudiad a dueddai tuag at Rufain 'roedd y Diwygiad dan amheuaeth.

Maae amddiffynnwr Barnsley, Darren Barnard, hefyd wedi tynnu allan o'r garfan.

Bu Craig Morgan, asgellwr Caerdydd, yn ymarfer gyda'r garfan y bore yma.

Fe yw'r ffefryn i arwain y garfan uwch i Japan yr haf nesaf.

Un noswaith cytunodd y merched i ganu a dawnsio i ddiddanu dynion y ddwy garfan, ac El Hadad yn eu plith, er mwyn dathlu cytundeb ynglŷn â thâl am ddŵr y ffynnon ac am waith y gobeithient ei gael o ddwylo'r gof.

Datblygodd gwaith yn y chwarel yn fywoliaeth ar wahân i ffemmio i'r rhan fwyaf, er i garfan fechan ffemmio'r tyddynnod a gweithio yn y chwarel yn ystod y dydd.

Nid oedd Gary'n perthyn i garfan y Cymry bellach.

Credai'r gwirfoddolwyr mai dod ag addysg o dan ddylanwad yr Eglwys Wladol oedd nod y Llywodraeth, tra dadleuai'r garfan honno a oedd yn barod i dderbyn grantiau, fod y Cymry'n rhy dlawd i gynnal eu hysgolion a'u colegau eu hunain, ac y dylid manteisio ar y cymorth.

Mae'n rhaid i ni edrych ar y garfan sy da nhw, meddai maswr Llanelli, Stephen Jones.

Ond nid oedd y garfan yn y mudiad a dueddai tuag at Eglwys Rufain yn fodlon ystyried Pusey fel eu harweinydd.

Ymhlith y chwaraewyr ifanc sydd ar y daith mae Gavin Henson (Abertawe) a Robin Sowden-Taylor (Caerdydd). Roedd y ddau yn aelodau o garfan dan 19 Cymru gyrhaeddodd rownd gyn-derfynol Cwpan Ieuenctid y Byd yn Chile.

Yn ôl y garfan Ymneilltuol, yr oedd yr Eglwys wedi peidio â bod yn Eglwys i'r Cymry oherwydd iddi wrthod darparu gwasanaethau yn Gymraeg.

Mae Lloegr yn gwella ond tybed a oes digon o ddawn ganddyn nhw yn y garfan?

mae'r garfan ar ei ffordd i Wersyll y Fyddin yng Nghasgwent heddiw.

Mae capten Clwb Criced Morgannwg, Matthew Maynard, wedi derbyn cais wrth ddewiswyr Lloegr i ymuno âr garfan un-dydd i wynebu Zimbabwe ac Indiar Gorllewin.

Nhw yw'r garfan ddallaf yn y byd: gwaeddant yn groch ynglŷn âu sofraniaeth eu hunain ac ar yr un pryd ei naca/ u i bawb o bobl y byd.

Bydd y garfan honno'n cael ei chyhoeddi ddiwedd Ebrill.

Fe gododd hen ddadl arall ei phen yn Somalia - lle bydd un garfan yn cyhuddo gohebwyr o ymhyfrydu mewn dangos lluniau o ddioddefaint a'r llall yn wfftio'r syniad fod rhaid amddiffyn y gwylwyr rhag ambell i wirionedd yn enw chwaeth.

Mae Caerdydd yn cadw at yr un garfan a gurodd Hartlepool ar gyfer eu gêm yn erbyn Torquay sy'n cychwyn am hanner dydd.

Yn ôl Gareth Charles, Gohebydd Rygbi BBC Radio Cymru, bu buddugoliaeth ddydd Sadwrn yn hwb aruthrol i'r garfan gyfan - nid yn unig y rhai oedd yn chwarae.

Un o drychinebau'r sefyllfa bresennol yw bod y ddwy garfan hyn, er yn coleddu'r un nod, yn mynd i amau cymhellion a dulliau ei gilydd, a bod hynny yn ei dro yn esgor ar elfen o anoddefgarwch yn agwedd y naill at y llall.

Os oedd ei eirie'n ein synnu, felly hefyd ei weithredoedd ac o fewn llai na phythefnos i'r mab afradlon ddychwelyd adre roedd yn enwi ei garfan gynta un a honno'n cynnwys cymaint ag wyth chwaraewr oedd heb enn;lll cap llawn i Gymru o'r blaen.

Gwrthodwyd caniatau i'r garfan ymarfer yn Stadiwm Genedlaethol Armenia y bore yma.

Mae'n dipyn o syndod bod Gareth Thomas o Gaerdydd wedi'i adael allan o'r garfan.

Mae Barry Williams - oedd yn aelod o garfan y Llewod aeth i Dde Affrica - yn gadael clwb Bryste ac yn ymuno â Chastell Nedd, ei hen glwb.

Mae un newid i'r garfan o'r un gurodd Yr Eidal.

(Manylir ar y sector ail iaith mewn adroddiad sy'n canolbwyntio ar y garfan allweddol hon.)

Bu son fod y chwaraewr yn anhapus â'r ffordd y mae'r rheolwr Arsene Wenger yn newid ei garfan o gêm i gêm.

Dau gymrawd o Goleg Balliol oedd arweinyddion y garfan hon, Frederick Oakley a William George Ward.

Ond y pentref unigol (a'r gweithle) yw sylfaen bywyd cymunedol naturiol neu anffurfiol y mwyafrif o drigolion ac, ar y lefel hon y creir ymwybyddiaeth o berthyn i gymuned organig ac amlochrog o'i gwrthgyferbynnu â pherthyn i fudiad neu garfan diddordeb arbennig.

Yn ogystal, yng ngogledd y wlad, roedd y llywodraeth yn brwydro yn erbyn dwy garfan arall o wrthryfelwyr - byddin rhyddid talaith Eritrea a byddin rhyddid TigrŅ.

'Ac oherwydd anafiadau roedd nifer y garfan yn fychan - dim ond 17 chwaraewr oedd gynnon ni allan.

Hefyd yn ôl yn y garfan mae Mark Ealham o Gaint.

Yn dilyn cyfaddefiad Frank de Boer ei fod wedi prawf cyffuriau, mae prif swyddog Cymdeithas Pêl-droed Yr Iseldiroedd wedi dweud y dylid rhoi prawf cyffuriau i bob aelod o'r garfan ryngwladol.

Mae dau aelod o'r tîm, Peter Rogers a Spencer John wedi eu dyrchafu i'r brif garfan.

Mae ef a Marcus Trescothick, Gwlad yr Haf, wedi eu galw i'r garfan oherwydd anafiadau i Nasser Hussain a Nick Knight.

Mae carfan pêl-droed Cymru yn ymarfer yn La Manga yn Sbaen ond mae'r rheolwr Mark Hughes heb naw o'r garfan wnaeth e ddewis yn wreiddiol.

Mae Lloegr wedi rheoli'r Chwe Gwlad y tymor hwn a disgwylir i'r garfan adlewyrchu hynny.

Ar ôl yr ymarfer neithiwr ar gyfer y gêm ragbrofol yng Nghwpan y Byd yn erbyn yr Wcrain nos fory mae gan y rheolwr Mark Hughes ambell broblem oherwydd anafiadau yn y garfan.

'Roedd amryw yn perthyn i'r garfan newydd hon yn y mudiad, y daeth eu henwau'n adnabyddus, fel F.

Yfory, bydd siawns i aelodau'r garfan sydd heb gael dim, neu ond ychydig, gyfle i greu argraff.

'Dwi'n meddwl bod y chwaraewyr gan Abertawe yn barod - mae'n garfan fawr.

Aelod o garfan Abertawe yw'r golwr Jason Jones a fun siarad am y digwyddiadau yn y clwb ar y Post Cyntaf y bore yma.

Bydd pob chwaraewr yn cael adroddiad personol gan Graham Henry a bydd y rhan fwya - os nad pawb - yn cael eu gwahodd i ymarfer gyda'r brif garfan dan ofal Peter Herbert yn hwyrach yn yr haf.

Ond o fewn y chwe mis diwethaf chwalwyd yr hen ffin yn llwyr a ffurfiwyd dwy garfan newydd, y naill yn gefnogol i'r llywodraeth newydd, a'r llall yn fwy beirniadol ohoni.

Mae Michael Vaughan wedii ychwanegu at y garfan.

Mae Emmanuel Petit yn holliach ac ar gael i Ffrainc ac y mae gan Portiwgal garfan lawn i ddewis ohoni.

Mae disgwyl i Mark Hughes gynnwys Jason Koumas o Tranmere yn y garfan.

Oherwydd i garfan arall o bobl greu rhwystr ar groesfan Hen Gastell yn y pellter, arafodd y trên.

Cafwyd sesiwn am 7.30 bore ddoe cyn i'r garfan hedfan i Toronto ar gyfer y gêm yn erbyn Ontario.

Mae'r garfan yn cael eu hymestyn oherwydd fod rhai chwaraewyr dawnus wedi'u hanafu.

Mae Andrew Flintoff wedi tynnu allan o garfan Lloegr.

Roedd y ddwy garfan yn ymateb, wrth gwrs, fel ag yr oedd deallusion Ewrop benbaladr, i'r 'newyddfyd blin' yr esgorodd y Rhyfel Mawr arno.

Mae'r garfan yng Nghaerdydd yn ymarfer, a bydd chwaraewr tramor newydd y clwb, y batiwr Jimmy Maher o Awstralia hefyd yn ymuno â nhw heddiw.

Mae Josh Low, Rhys Weston, Daniel Gabbidon a Gavin Gordon i gyd wedi'u hanafu, ac yn annhebygol o deithio gyda'r garfan.

Cael eglurhad brysiog gan Paul, cynrychiolydd y Gronfa, fod eu gyrrwr nhw yn gefnogol i'r garfan sy'n rheoli hanner gogleddol y ddinas, a'r gyrrwr fyddai'n dderbyniol gan garfan y de yn hwyr yn cyrraedd y ffin i'n cyfarfod.

Cymry'n bennaf oedd yn yr ail garfan a dyna felly oedd iaith y grŵp hwnnw, gyda'r ychydig Saeson yn eu mysg yn straffaglu i'w siarad orau y gallent.

Yn wir yr oedd yn gymeriad anghyffredin yng nghefn gwlad Cymru yn y cyfnod hwn, yn radical o'r rheng flaenaf ac yn sosialydd o'r un garfan a William Morris.

Mae Lee Jenkins wedi'i ychwanegu i'r garfan.

'Maen nhw'n moyn hyfforddwr sy'n gallu cael y gore mâs o'r garfan.

Y gwahaniaeth rhyngddynt oedd fod un garfan - y mynaich traddodiadol - wedi eu cyfyngu i fynachlogydd ac wedi cymryd fel eu prif orchwyl gynnal y cylch o wyth gwasanaeth canonaidd ddydd a nos; tra oedd y lleill - y Brodyr - yn cael gadael eu priordai er mwyn mynd ar hyd y wlad i bregethu, gan gardota am eu cynhaliaeth wrth fynd.

Roeddwn i yn un o aelode hyna'r garfan ac eto down i 'rioed wedi chwarae ar yr un maes â Mike England, er fy mod wedi gwybod amdano fel un o amddiffynwyr gore'r wlad yn ei ddydd.

Mae'r garfan yn cael eu hymestyn oherwydd fod rhai chwaraewyr dawnus wediu hanafu.

Mae Chris Schofield, Mark Ealham a Steve Harmison wedi eu rhyddhau o'r garfan.

Mae Bwrdd Criced De Affrica wedi cyhoeddi na fydd y batiwr agoriadol Herschelle Gibbs yn y garfan ar gyfer y daith i Sri Lanka fis nesa ar ôl i Gibbs gyfaddef ei fod o wedi derbyn cynnig o $15,000 gan ei gapten Hansi Cronje i sgorio llai nag ugain o rediadau mewn gem undydd yn India.

Dadleuir mai'r hwyr-ddyfodiaid, plant di- Gymraeg sy'n cyrraedd yr ysgolion yn saith oed ac yn hŷn, yw'r garfan sy'n achosi'r trafferthion.

Ond mae'r chwaraewyr yn dal mewn ysbryd da ac y mae wedi profi iddyn nhw ac i bawb arall mor benderfynol y mae'r rheolwyr i gael disgyblaeth yn y garfan ar bob lefel.

Mae'r affwysol-dlawd a'r gweddol-dlawd a'r dosbarth canol i gyd yn cymysgu'n rhydd ar y platfform - wel, does fawr o ddewis - ond y tlawd yw'r garfan fwyaf niferus o lawer.

Wrth inni gyfarfod rhai o reffaris Cymru roedd yn ddiddorol ceisio penderfynu i pa garfan oedden nhw'n perthyn.