"Dyna'r peth gorau a ddigwyddodd i mi erioed," ebe'r morwr wrth wylio'r pysgodyn mawr yn troi ar ei gefn ac yn nofio i ffwrdd.

Piltran mewn siop bysgod ddisylw mewn stryd gefn!

Ar sedd gefn ei gar roedd 'na un o'r hetie anferth 'na maen nhw'n ei wisgo yn nhaleithie America.

Pwysodd a'i gefn yn erbyn y drws a gadwodd i'r llonyddwch lifo drosto.

Gwyddai fod yr awyren yn troi gan ei fod yn teimlo fel pe bai pwysau mawr ar ei gefn a'i ben.

Y fam yn y cerbyd gyda'r rhai lleiaf, y tad yn gyrru un wagen, Iago yn gyrru y llall, a David Rhys y brawd hynaf yn gyrru y drol, a'r ddwy chwaer hynaf, Mary ac Elisabeth ar gefn ceffyl ar yn ail i yrru y gwartheg ar ceffylau.

Anwybyddodd William Huws y cwestiwn,lluchiodd y ddwy stemar ogleuog i gyfeiriad y lle tân a'i fflatwadnu hi am y llofft gefn.

Chwaraeir y gêm brawf gynta rhwng Lloegr a Phacistan ddydd Iau, ac y mae pryder ynglyn â ffitrwydd Craig White Fe gollodd e seswn hyfforddi ddoe gydag anaf i'w gefn.

Am y bardd, roedd ganddo ef hynafiaid wrth y llath, gyda thraddodiad hir a disgyblaeth fanwl yn gefn iddo.

Mae gennyf ryw deimlad fod y sawl a oedd am droi ei gefn ar galedwaith y pwll glo a chlawstroffobia'r ffas yn y cyfnod gorthrymus yma yn hanes y glofeydd yn mynd naill ai i'r weinidogaeth neu'n mynd yn dramp.

Gorweddai Robat ar wastad ei gefn yn ei wely a'i ddwy law dros ei fol.

Wedi cyrraedd diogelwch y mur wrth gefn y ffynnon gwnaethant yn siŵr eu bod yn gwybod ym mhle'r oedd y tyllau yn y muriau fel y gallent wylio drwyddynt.

Fel yr oedd hi, bu ond y dim iddi fynd i gefn rhyw fws wrth weiddi ar ei meibion yn y drych yn hytrach nag edrych ar y ffordd.

"O'n i'n gobeithio y basa'r sgerbwd wedi sefyll am ddyddia' ond mi hitiodd hen siel Almaenig o yn ei gefn a'i chwalu."

Ar gefn ceffyl ai i'r dre yn y gaeaf i nol neges gyda "maletas" wrth ei sgîl gan mae dyna'r unig ffordd bosibl i fynd.

Dewisodd droi yn ôl at y Gymru werinol, at gefn gwlad am ei ddeunydd.

Yn y gyfrol hon ceir atgofion Eifion Roberts am Gefn Brith a'r cyffiniau, bro beirdd megis Edward Morris, Perthillwydion, a Jac Glan-y-gors, Thomas Jones, Bryn Du (Cerrigelltgwm Isa, Ysbyty Ifan, wedi hynny), a Tomi Jones, Cernioge Bach ac Aelwyd Brys.

mi fyddai'r dynion bach od yn mynd am dro ar gefn beic.

Rhoes y mewnlifiad trwm cyn ac yn fwy byth yn ystod y rhyfel bwysau llethol wrth gefn y broses Seisnigo yn yr ardaloedd diwydiannol, tra oedd y rhyfel ei hun yn dyfnhau Prydeindod y Cymry.

Dylid nodi mai'r ymarfer gorau yw gosod y Gymraeg a'r Saesneg yn gyfochrog â'i gilydd neu gefn wrth gefn.

Roedd enw addas i'r lle hwn sef Disgwylfa ac ar ddiwrnod braf gellid edrych dros gefn Cadlan gyferbyn a gweld y bryniau gwyrdd yn codi drum ar ol trum, nes cyrraedd uchelfannau y Bannau gleision.

Try'r fentr yn ddiwydiant proffesiynol, rhwng gweithgaredd June yn trefnu archebion dros y ffon gyda chwsmeriaid fel Mr Sainsbury, Dave yn dosbarthu'r cynnyrch gefn nos ar ei fotobeic, a Mona yn teipio'r cyfrifon.

Roedd yr hen stafell chwarae'n oer fel y bedd gefn nos.

Hefyd, bydd bowliwr Swydd Derby, Dominic Cork, ddim yn chwarae i Loegr yn y Prawf Cyntaf oherwydd anaf i'r gefn, ond mae'n bosib y bydd y capten, Nasser Hussain, Michael Vaughan a Craig White yn ddigon iach i chware.

Sythodd ei gefn nes bod ei grys yn barod i hollti a dangos ei fol anferth.

Mae'n baglu wysg ei gefn.

Yn wyneb y posibilrwydd o argyfwng o'r fath rhaid sicrhau digon wrth gefn ymlaen llaw.

canol a rhyw bump ohonom yn y tu ol wedi ein cau i gewn efo drws bach twt a'n brawd Madryn Gwyn ar gefn ceffyl yn canlyn y trap mawr.

Ceffyl gwyn oedd hwn ac ar ei gefn yr oedd marchog yn dal bwa.

Am y gorau bob gafael isio marchogaeth yr awyr ar ei gefn.

Edrychai arnaf yn rhyfedd cyn troi i fynd i'r gegin gefn fel pe bai arni ofn i mi ei dilyn ond er mod i dest a marw eisio cael sbec ar y dynion yn y parlwr, ymateliais.

Rhuthrais innau i mewn gyda'r cyntaf a dangosais i fechgyn y Cei fy mod o leiaf yn gallu marchogaeth ceffyl a hynny nid yn eistedd ond yn sefyll ar ei gefn.

Elen: Yr haul ar ffenestri'r ffrynt trwy'r prynhawn, a'r prisgau wrth gefn-tŷ yn torri'r gwynt rhew .

Daeth Bedwin ar gefn camel i'r gwersyll un prynhawn mewn brys gwyllt i ddweud bod patrol yn symud yng nghyfeiriad gwarchodwyr y criw, a'i fod wedi aros, am y noswaith mae'n debyg, rai milltiroedd i ffwrdd.

Gan fod Waunfawr, pentref genedigol Gwynn Davies, eisoes wedi bod yn gefn mawr i'r Gymdeithas, awgrymwyd y byddai'r pentref yn le addas ar gyfer menter a fyddai'n rhoi cyfle i bobol â nam meddyliol i ddatblygu fel unigolion ac a fyddai, hefyd, o fudd i'r pentref.

A gwelodd o'i flaen, risiau eraill wedi'u naddu i gefn y boncyff, a'r rheini'n ymestyn i lawr, gan droi i'r chwith, at gangen drwchus.

Ganddo ef y clywsom am y Cl Drycin, na welodd neb erioed mohono i gyd, dim ond ~weld yr haul o'r tu cefn i gwmwl yn tywynnu ar ei ochr a'i gefn.

"Neidia ar ei gefn, Deio," meddai Idris, "i ti gael marchogaeth i'r Cwmwd." "Na wnaiff wir," meddai Cadi yn yr un llais yn union â'i mam, "ddim yn ei ddillad gorau." Gafaelodd Deio ym mwng Llwyd a cherdded ymlaen felly.

Yn ei araith cyfeiriodd at y gwaith oedd yn mynd ymlaen ar y pryd yn agos at Gefn Brith, sef Gwaith DÕwr Corfforaeth Penbedw yn yr Alwen.

'Barod, sarjant?' Nodiodd Gareth a chydio yn ei got fawr o gefn y gadair a'i dilyn at y drws.

Oddi ar ei golofn, mae'r Ardalydd wedi troi ei gefn ar y dociau i edrych i fyny tros y traffig at borth ei gastell.

Cyn bo hir cododd storm brotest o gyffiniau'r sêt gefn.

A'r eiliad nesaf, neu felly yr ymddangosi hi, roedd Tom yn sefyll uwch ei phen Roedd ei gefn at y lleuad, ac ni allai hi wel ei wyneb yn glir - ond roedd ei lais yn ddigon i'w dychryn.

'Does dim byd mwy annymunol na gwled cenedlaetholwyr Seisnig ar gefn eu ceffyl.

Nerth wrth gefn, felly, yw'r Frenhines a'r ddau Gastell gan amlaf - darnau i'w defnyddio gyda'r gofal mwyaf.

Clywai, er gwaethaf yr eginyn o hunanhyder a oedd yn bygwth blaguro'n betrus ynddo, yr angen am rywun yn gefn iddo yn ei ddiflastod ac i herio'r dagrau o rwystredigaeth a lletchwithdod rhag mentro ymhellach na'i lygaid.

A thrwy gydol y flwyddyn 1971 bu erthyglau nerthol y misolyn Barn yn gefn mawr i'r frwydr hon gan Gymdeithas yr Iaith dros urddas dyn yng Nghymru.

"Dygwch allan y wisg oreu, a gwisgwch am dano ef." Well done, yr hen father: mi gurswn i gefn o cawswn i afael arno fo).

* "Petai yna bafin ar ochr y ffordd, a phetai'r dyn ar gefn beic wedi seiclo ar hwnnw, yna yn sicr fe fyddwn wedi ei osgoi..."

Dyma'r tro cyntaf iddi fentro ar gefn ei cheffyl ei hun oddi ar geni Ann.

Hedfannai ei gwallt yn gudynnau brith o gylch ei phen, fel petai newydd gael sioc drydan, ac roedd ei chap nos lês wedi ei luchio'n ôl yn gam ar gefn ei phen gan y mwng gwyllt.

Doedd dim modd dianc o'r cylch o gleddyfau, morthwylion a bwyeill, hyd yn oed ar gefn eu ceffylau.

Ac eto, onid oedd Emyr, fel Carol, wedi gweld yn ddiweddar fel y gallai'r person mwyaf cariadus a ffyddlon droi ei gefn ar briodas hapus yn sydyn ac anesboniadwy?

Oedd dad yn "chap" ar gefn ei geffyl ac felly yr ai i'n goedwig ar y mynydd i edrych hynt yr anifeiliaid.

Gwynt teg ar ei ôl o ddeuda' i.' Doedd waeth beth wnâi Vatilan, byddai Nel yno'n gefn iddo bob gafael ac ni adawai i air yn ei erbyn fynd heibio'i thrwyn.

Yn wir, ni hidiai'r golygydd fotwm corn a gâi'r Ymofynnydd ei got yn ôl ar ei gefn ai peidio, oherwydd nad 'wrth ei glawr mae adnabod cylchgrawn', ac os y byddai gweld yr hen ŵr heb ei gôt 'yn foddion i rywun dynnu ei gôt a thorchi ei lewys', ni byddai neb yn hapusach nag ef.

Dechreuodd Carol weld Dr Gareth Protheroe y tu ôl i gefn Dic ond rhoddodd Doreen wybod iddo.

Byddai'n eu marchogaeth ar hyd y caeau yn gwbl ddi-gyfrwy, a hynny'n amlach na pheidoio tra'n sefyll ar ei draed ar gefn y ferlen yn union fel dyn syrcas gan chwyrlio lasso ar yr un pryd.

Ar ôl sbel cafodd fynd yn ôl at Teg a bu'n gefn mawr iddo gan nad oedd yn hapus gydag ymddygiad Cassie.

Sylwais ar Breiddyn yn eistedd yn y rhes flaen, a'i fraich dde dros gefn y gadair nesaf ato, mewn ystum gwrandawr o'r tu allan, fel petai.

Ac am ei bod hi'n ynys ym môr y gorllewin, yr oedd Iwerddon wedi cadw mwy o'i nodweddion cenedlaethol, ac fe allai Waldo ymdeimlo, ac ymglywed, â'i hen hanes a'i chwedloniaeth gyfoethog, wrth deithio drwyddi ar gefn ei feic.

Syrthiodd y cawr yn llipa ar wastad ei gefn a'r twrw yn ysgwyd y ddaear gyfan fel daeargryn mawr.

"Y mae yn hawdd iawn gan gapteniaid roddi cant ac ychwaneg o'r gath naw gynffonnog ar gefn troseddwyr, ond pan yr anturiai un ei fywyd yng nghanol y Ue mwyaf arswydus am sharks yn y byd, ie, ac i achub y Uong a'r dwylo, ni chaiff ond un bunt.

Trodd ar ei gefn i wylio'r haul yn goleuo'r awyr uwchben y Cefnfor Tawel.

Byddai Morgan Llwyd yn pregethu ym Mhwllheli ar ddyddiau marchnad, a'i arfer oedd myned trwy'r farchnad a'i ddwy law ar ei gefn, a'i Feibl yn ei law; a byddai y bobl yn cilio o'i flaen, fel pe buasai gerbyd yn carlamu trwy'r heolydd.

Yn aml, dyfais wrth gefn yw camerâu i ddatrys pethau pan fyddan nhw'n mynd o le ac fe fyddai person penderfynol yn gallu torri tagiau neu gael cerdyn adnabod.

Mae rysetiau o bob rhanbarth ar gefn tudalennau'r calendr.

Yn un peth yr oedd uchelwyr pwerus yn gefn iddynt.

mae'r prif ddetholyn, Andre Agassi, wedi gorfod tynnun ôl ar ôl anafui gefn yn ystod ei gêm yn erbyn Gianluca Pozzi.

meddai'n wanllyd, gan edrych drwy'r ffenestr gefn.

Yn ôl y fformiwla sydd wedi ei grybwyll 'roedd yn argoeli'n dda i gefn gwlad o ran cynrychiolaeth.

Un diwrnod, a John Howell ac Alf Williams yn defnyddio'r uchelseinydd ym Mhontlotyn, yr oedd gwr ifanc newydd ddychwelyd adref o'r pwll, ac yn bwyta'i swper yn y gegin gefn.

Nadolig Saithdeg wyth daeth nodyn i'r Plas - un swyddogol wedi'i ddanfon ar gefn ceffyl o Swyddfa'r Tollau ym Mhwllheli - i ddweud fod Capten Timothy ar hwylio o Ynys Rhode i'r Caribî, ar warthaf Comte d'Estaing a llynges Ffrainc.

Ta beth, fel yr oedd Dada'n dwrdio yr oedd Anti yn dawel yn rhwbio ei gefn, fel ag i'w gysuro.

Ym Mro Gþyr fodd bynnag mae'r Hen Dywodfaen Goch yn brigo yn y canol ar Gefn Bryn tra bod y creigiau iau, sef y Garreg Galch a'r Grit Melynfaen, yn gorwedd o cwmpas ar bob tu.

Yn yr ugeinfed ganrif, fodd bynnag, os nad yw gwladwriaeth wrth gefn cenedl, ni bydd byw.

Yn unol ag athroniaeth Tebbit, aiff June - merch Mona a mam ddi-briod - ar gefn ei beic i Birmingham am gyfweliad ar gyfer joban croesawraig gyda'r cynllun Youth Opportunity.

Plant trefi Prydain yn ffoi i gefn gwlad.

Nid yw'n syndod, efallai, fod Kennedy a'i gefnogwyr wedi ceisio cuddio'r ffaith ei fod yn dioddef o'r afiechyd hwn, er iddynt fod yn ddigon parod i gyfaddef ei fod yn dioddef llawer gan nam poenus yn ei gefn.

Mewn achosion o'r fath, gall "Adennill" cyfeiliornus beri niwed di-ben-draw, a bydd yr Uned yn derbyn cyngor oddi wrth yr Adain Gefn Gwlad ynglŷn â gwerth safleoedd i'r amgylchedd.

Gwelais rhyw foi ar gefn beic, gweithiwr ar fferm mae'n siwr, a chodais fy llaw arno, yntau'n gwneud yr un fath arnaf i.

Safodd llawer ohonynt yn gadarn dros eu Duw a buont yn gefn mawr i'r Genhadaeth a'r Fyddin yn ddiweddarach.

Roedd canlyniad yr ymdrech mor amlwg - symud bwyd o gefn hofrennydd i'r blaen a'i basio trwy gadwyn ddynol i storfa'r gwersyll.

Ei gyffyrddiad cynta o'r bêl fu ei chodi allan o gefn y rhwyd.

Dwi wedi blino teithio eangderau'r sygnau diwael ar dy gefn.

Cei gic ddisymwth yng ngwaelod dy gefn ac rwyt bron â gweiddi mewn poen.

Ond doedd dim digon o le iddyn nhw i gyd ar gefn yr un beic a chyn iddyn nhw fynd ymhell iawn mi fyddai'r pump wedi syrthio'n bendramwnwgl ar y ffordd.

"Dyna ddechrau iawn beth bynnag," sibrydodd Huw, yna, gwelodd Iona yn rhythu arno a brysiodd i gefn y car i nôl y bag yn dal ei deganau a'i lyfrau er mwyn eu cario i lofft y bechgyn.

POLISI PRYNU: Derbynia'r Grwp gyngor oddi wrth yr Adain Gefn Gwlad, Cyngor Cefn Gwlad Cymru a chyhoeddiadau ar fasnach ynglŷn â'r graddau y mae cynhyrchion a ddefnyddir ac a argym hellir eu defnydd gan eraill yn dderbyniol i'r amgylchedd.

Mae ymdeimlad o gefn gwlad i'r ardal ac mi gaiff yr ymwelydd flas ar fywyd sydd heb newid ers canrifoedd - yn enwedig ar bnawn Gwener - heblaw, yng ngwres yr haf - gyda chystadleuaeth ymladd teirw.

Yr siarad yn lleol yw i Cura droi ei gefn ar ei wlad ei hun ar ôl cael ei wrthod ar gychwyn ei yrfa ym Muenos Aires.

Edrychodd Alun ar y ci a gweld fod y blew ar hyd ei gefn yn sefyll i fyny'n syth.

Oherwydd diffyg ffydd yr Eglwys yn ei grym nodweddiadol, try'r byd ei gefn arni, a cheisio gweithio allan weledigaeth yr Eglwys yn ei nerth ei hun ond methiant fydd hynny hefyd.

Mae'r fyddin wedi croesi o Darwin i'r mynyddoedd sy'n gefn i Stanley.

Roedd yr efail a'r morthwyl a'r cwdyn o farrau haearn ar gefn y camel olaf, druan.

Cerddai yn gyson, haf a gaeaf, o Fron-y- graig i Gefn Brith i gadw Seiat.

Dylifodd estroniaid wrth y miloedd i gefn gwlad a bwriwyd yr iaith Gymraeg a'r diwylliant traddodiadol i enbydrwydd.

Ond dim ond un beic oedd ganddyn nhw, ac mi fydden nhw i gyd yn trio mynd ar gefn yr un beic.

Er nad oedd wedi cwyno wrth neb gwyddai Bob ei fod yn dioddef poenau yn ei gefn.

Cronfa Gredyd Mae aelodau Cyngor Eglwysi Maesteg yn brysur iawn ar hyn o bryd yn ceisio Sefydlu Cronfa Gredyd (Credit Union) yn y dref Mae angen tipyn o arian wrth gefn cyn lansio'r math yma o brosiect, ac i'r perwyl hwn mae nifer o bethau yn cael eu trefnu er mwyn codi'r arian angenrheidiol.