Un peth amlwg am glawr y gwaith hwn oedd mai Thomas Parry oedd arno nid Tom Parry.

Beth bynnag, ar ôl i Miss M. Rhys farw, gofynnodd ei chwaer, Miss Olwen Rhys, am gael y llyfr cofnodion cyntaf yn ôl o'r Llyfrgell Genedlaethol, a rhoes ef ynghyd â'r ail lyfr cofnodion i Syr Goronwy Edwards i'w cyflwyno ar ran y teulu i Lyfrgell Bodley lle cedwid y llyfrau cofnodion eraill a oedd ar glawr.

Ond ar glawr Y Golofn a argraffwyd bedair blynedd yn ddiweddarach, fe'n hysbysir mai hwn yw'r 'trydydd cynyg' o weithiau Gwilym Meudwy.

Rhys farw, gofynnodd ei chwaer, Miss Olwen Rhys, am gael y llyfr cofnodion cyntaf yn ôl o'r Llyfrgell Genedlaethol, a rhoes ef ynghyd â'r ail lyfr cofnodion i Syr Goronwy Edwards i'w cyflwyno ar ran y teulu i Lyfrgell Bodley lle cedwid y llyfrau cofnodion eraill a oedd ar glawr.

Yn union fel y bu i'r Archoffeiriad Iddewig, ar W^yl y Cymod, daenu gwaed ar glawr neu 'drugareddfa' Arch y Cyfamod a gedwid yng nghysegr sancteiddiolaf y deml, aeth Iesu yntau y tu hwnt i'r llen wedi taenu ei waed ei hun yn aberth dros ei bobl (Heb.

Ac meddir ar glawr Cribau Eryri Rhiannon Davies Jones - sydd hithau'n ymdrin a'r drydedd ganrif ar ddeg : Mynegir ofn ac ansicrwydd gwreng a bonedd yn wyneb creulondeb yr amseroedd a mynych droeon Ffawd....Efallai y gwelir yma arwyddocad cyfoes yng nghymedroldeb meibion y Distain, yng ngweledigaeth y Mab Ystrwyth ac yn bennaf yn nelfrydiaeth yr Ymennydd Mawr.

Yn wir, ni hidiai'r golygydd fotwm corn a gâi'r Ymofynnydd ei got yn ôl ar ei gefn ai peidio, oherwydd nad 'wrth ei glawr mae adnabod cylchgrawn', ac os y byddai gweld yr hen ŵr heb ei gôt 'yn foddion i rywun dynnu ei gôt a thorchi ei lewys', ni byddai neb yn hapusach nag ef.

Gwaith blin oedd sgrifennu ar glawr rhychiog garw y gist, ond blinach fyth oedd cael allan beth a fynnai John ei ddweud wrth Marged.

Yn y cyfamser, heblaw am gyfri'i arian bob dydd Sadwrn a gwrando ar hanesion ei ffrindiau, benthycai lyfrau yn ymwneud â chŵn o'r llyfrgrell a'u darllen o glawr i glawr.

Gallai'r beirdd hwythau yn yr Oesoedd Canol gymharu noddwyr â Guy o Warwick neu Foulke le fiz Warin wrth eu camnol, er nad yw hanes yr arwyr hynny ar glawr yn Gymraeg, ac er nad oes lle i gredu fod fersiynau ysgrifenedig Cymraeg o'u hanes wedi bodoli.

Tynnwyd y papur, ac yn y twll fe ddowd o hyd i un o'r cyfieithiadau cyntaf o'r Testament Newydd, a'r enw ar ei glawr oedd "Catherine Cadwaladr".'

Danid Rowland a gyhoeddodd fwyaf, ond yn ôl ei gofiannydd diweddaraf, nid oes ar glawr fwy nag un ar ddeg a gyhoeddwyd yn ei ddydd, ac ymddangosodd y ddeuddegfed ymhen rhai blynyddoedd ar ôl ei farwolaeth.

Ond, yn rhyfedd ddigon, ni wnaed ymdrech i ddadansoddi neu ddehongli'n chwedloniaeth ni, yn Gymry ac yn Geltiaid, naill ai ar ffurf llên gwerin cyffredin neu yn y gweithiau a goethwyd ar gyfer eu rhoi ar glawr.

O edrych ar glawr y cd maen apelion syth.

O'r cychwyn, mae'n hawdd deall mai grwp hwyl ydy Caban ac ar glawr yr albwm mae'r aelodau yn gwneud pethau digon od a'r tu mewn i'r clawr mae yna lun o'r grwp yn pwyntio at barot.

Ceir darnau gan Watcyn Wyn, Gwydderig a Gwalch Ebrill mewn amryw o'i bamffledi, ac er mai enw'r Meudwy sydd ar glawr Llon lenyddiaeth y gweithiwr (Abertawe c.

Gwelir ei llun ar glawr un o gatalogau'r Amgueddfa, rhywbeth o harddwch gwaith gofaint Oes y Pres.

Ef oedd yr unig lais o'r llwyfan, yr unig wyneb ar glawr maniffesto oedd yn cynnig Arweinyddiaeth" yn Ewrop.