Wrth gloddio'r ffos daeth yr hen frawd ar draws llysywen, cododd hi i'r wyneb a'i chlymu wrth y tennyn marcio.

Ni welais i erioed gyfeiriad at gloddio am lo yn yr ardal a, hyd y gwn, nid oes yna unrhyw dystiolaeth fod glo i'w gael dan y ddaear neu ar y brig yno.

Treulio'r bore i gloddio geudy newydd yn yr ardd, a phawb yn fodlon ar berffeithrwydd y gwaith.

Mynnodd rhain gloddio drifft newydd i lawr i'r Gwscwm, ymhen amser, a chwmni arall a ddaeth o Loegr, sef y Pembertons, tua diwedd y ganrif, yn suddo drifft yng nghanol Porth Tywyn, ac yn nes ymlaen roed y glowyr yn y ddau waith hyn yn gweithio o dan y môr.

Gall yr Ysgrifennydd Gwladol hefyd, ar ôl derbyn cyngor gan y Pwyllgor Ymgynghorol ar Safleoedd Llongddrylliadau Hanesyddol, roi trwydded i gloddio safleoedd o'r fath.

Er ei fod yn gwybod hanes Cymru'n dda, ac er iddo ysgrifennu erthyglau a llyfrau arno, ni theimlodd erioed ar ei galon gloddio am wybodaethau newydd fel y gwnaeth Lleufer Thomas.

Myn rhai bod ogof a fu'n lloches iddo ynghudd rywle yng Nghraig Irfon a bod rhywun wedi darganfod olion lludw o'i dân wrth gloddio yng ngenau'r ogof.

Mynnodd rhain gloddio drifft newydd i lawr i'r Gwscwm, ymhen amser, a chwmni arall a ddaeth o Loegr, sef y Pembertons, tua diwedd y ganrif, yn suddo drifft yng nghanol Porth Tywyn, ac yn nes ymlaen roedd y glowyr yn y ddau waith hyn yn gweithio o dan y môr.

`Mae cwymp wedi digwydd.' `Gwell i ni fynd ati i gloddio ar unwaith.'

Cyfaddawdu a wneir yn aml wrth ddefnyddio ffrwydron i gloddio yn lle cloddio hir a llafurus â llaw.