Tyrd tithau'r ffordd hyn, Glyn.' Aeth i fyny grisiau arall a'i arwain i ystafell fechan lân a thestlus yng nghefn y tŷ.

Mae Penybont yn bumed a Glyn Ebwy yn isa on un.

Ardderchog hogia' a diolchir i Mr Glyn Jones am eich hyfforddi.

Glyn Davies wedi gwirioni arno ym mlynyddoedd dechrau'r ganrif, ac nid oedd hwnnw gymaint a hynny'n wahanol i'r hyn ydoedd gan mlynedd ynghynt.

O ystyried fod Lewis Glyn Cothi'n fardd nodedig o dduwiol, mae absenoldeb unrhyw sylw ynghylch tynged enaid ei fab yn drawiadol iawn.

I'r ogof hon y byddai Glyn Dþr yn dianc o flaen ei elynion yn ôl yr hanes.

Mae gennym ninnau, Gymry, le i gwyno am y diffyg gofal a pharch y mae'r Ffrancod yn ei ddangos tuag at Lythyr Pennal Owain Glyn Dwr.

Mwy o aflonyddwch cymdeithasol yn codi i'r wyneb wedi ymosodiadau ar dai a busnesau Iddewon yn Nhredegar, Bargoed a Glyn Ebwy.

Mae hyn oll yn gefndir perthnasol iawn i Farwnad Siôn y Glyn.

Llythyrau Daeth carden oddi wrth Glyn a Jean Evans yn diolch am rodd y Rhanbarth iddynt - i Glyn Evans am ei waith gyda'r Cwis Llyfrau, ac i Jean am ei gwaith diflino gyda'r Jigso Lleol.

Gellir crynhoi prif ergyd dadl Glyn Davies i'r dyfyniad a ganlyn er ei fod yng nghwrs ei erthygl yn dweud pethau nad ydynt yn hollol gyson ag ef, ac er ei fod yn gorfod cydnabod nad oes ganddo enghreifftiau o'r math o ganu a ragdybir ganddo.

Eirwyn Pontshan, Moses Glyn Jones, Leopold Khor, Dyfnallt Morgan, Alun Owen, Caitlin Thomas, Harri Webb, Richard Nixon, Jackie Onasis.

Gwrthryfel Owain Glyn Dwr

Yn y gemau nesa wrth i'r râs am Ewrop gyflymu tua'r diwedd bydd Castell Nedd yn chwarae ei gêm ola yn erbyn Glyn Ebwy nos Wener.

Caniatáu gweithio ar waith glo brig mwyaf Ewrop ar ffarm Selar, Glyn-nedd.

Yna daeth y yr ofalaeth dan weinidogaeth y Parchedig Arthur Jones, pan ymunodd hi a Pentre Llanrhaeadr, y Wern, a'r Glyn.

"Mae ein cydymdeimlad yn gywir iawn ag Edith, ei briod, ei ddau frawd, Eddie a Glyn ..." Nefoedd Wen, mae Alun Bwlch wedi marw!

Ennill am yr eildro yn unig yn y Cynghrair wnaeth Glyn Ebwy neithiwr.

Yn erbyn y cynnig: Y Cynghorwyr WA Evans, Simon Glyn, EH Griffith, JR Jones, SM Jones-Evans, Alwyn Pritchard, Owain Williams.

MARGAM A NEDD: William Corntwn oedd y cyntaf o abadau Margam y cadwyd canu iddo, hyd y gwyddys - a bwrw mai dyma'r William Abad y canodd Dafydd Nant a Lewis Glyn Cothi iddo.

'Roedd yr hyn ddigwyddodd wedyn fel ffars Brian Rix; nhad yn neidio o'i wely, y tŷ'n ysgwyd, drws ystafell gysgu mam a nhad yn agor a chau, drws ystafell gysgu ni yn agor, yr ystafell fel bedd, Wili a Glyn yn y gwely mawr yn cuddio o dan y blancedi a finna yn y gwely bach un lygad ar agor yn gwylio'r digwyddiadau, a gweld nhad un llaw yn dal y 'long johns' i fyny a belt yn y llaw arall yn colbio'r gwely.

Pam roedd cymaint o'r Cymry'n barod i gefnogi Owain Glyn Dwr; i fentro eu bywydau i ymladd dros yr arglwydd hwn o'r Mers, heb wybod fawr amdano?

Nid oedd gan Glyn syniad ymhle 'roedd.

'Mae Glyn Ewy wedi gwella i rywle ers y tro dwetha wharion ni nhw,' meddai Allan.

Ond er 'gyrru'r eryr i Gymru', ni chafodd y bardd ddychwelyd o Facedonia i droedio eto Barlwr y Glyn nac 'ardal hyfryd Rhyd Lefrith' yn Ninmael, ger ei gartref.

Daw'r diwrnod i ben gyda sesiwn 'Rantio Dros Ryddid' gyda'r beirdd Iwan Llwyd, Geraint Lovgreen ac Ifor ap Glyn.

Yr oedd yntau yn falch o weld Abdwl ond yr hyn a synnodd Glyn oedd ei glywed yn siarad Cymraeg.

Mab i Mr a Mrs Glyn Williams ydyw Huw ac yn ŵyr i Mr William Williams sydd yn ffarmio yn y Bush ers rhai blynyddoedd bellach.

Roedd mam yn yr ysgol efo Glyn Pen Parc, oedd wedi crwydro mor bell o'i filltir sgwar, ac roedd hithau'n gwylio'r teledu bob nos i weld y datblygiadau diweddara yn y ras am y gofod.

Ceid Cymry ymhlith lladmeryddion y syniadau radicalaidd - pobl fel Richard Price, Morgan John Rhys,Tomos Glyn Cothi, David Williams a David Davies, Treffynnon.

Diffoddwyd y goleuadau ac yna gwelai Glyn un golau bach yn fflachio yn y pellter.

Y ddau yw asgellwr Castell Nedd, Shane Williams, a mewnwr Glyn Ebwy a chapten y daith, Richard Smith.

Mae'r flwyddyn 2000 yn 600 mlwyddiant ymgais Owain Glyn Dðr i wireddu ei dair breuddwyd fawr dros Gymru, sef Prifysgol, eglwys annibynnol a senedd i Gymru.

Yr un yw'r croeso i Mrs Joy Glyn sy'n cynorthwyo plant dosbarth Tryfan.

Brathodd Abdwl ei ben i mewn drwy'r drws ac meddai'n swta, Tyrd allan.' Cododd Glyn ac aeth am y drws.

Yn ddiweddarach yn yr wythnos, defnyddiwyd cyfweliad y golygydd gwleidyddol Glyn Mathias gydag ef gan holl rwydwaith y BBC. Ar draws y gwasanaethau teledu a radio, yn y ddwy iaith, cafwyd cydlynu effeithiol gyda newyddion rhwydwaith y BBC a golygai hyn bod dimensiwn Cymreig y stori wedi ei archwilio'n llawn ynghyd ag ongl Llundain.

Pob dymuniad da i Bethan Lewis, Yr Acer, Rhys ab Owain, Glyn Uchaf ac Emyr Lewis , Ty'r Llythyrdy sydd wedi symud i Ysgol Y Creuddyn.

Cymerwyd rhan gan nifer o gyfeillion yn cynrychioli Y Glyn, Jerusalem, Salem a'r Tabernacl.

Mae Bardi McLennan yn cydnabod mai Walter Glyn oedd cymwynaswr pennaf y Daeargi Cymreig, fel hanesydd o Goleg y Drindod Caergrawnt, Rhydychen, beirniad, awdur erthyglau a llysgennad mwyaf y brîd.

Gyda'r ad- drefnu mae Prion a'r Glyn yn rhan o ofalaeth Y Fron a'r Brwcws.

Clywodd Glyn nhw'n siarad.

Fy nwy ais, farw fy nisyn, Y sy'n glaf am Siôn y Glyn.

Glaslyn Williams cynreithor Gwalchmai a Cherrigceinwen - pan oeddem yn hogia, fo oedd Glyn Siop Blac a finna oedd Tom Brynteg.

O'r gorau,' meddyliodd Glyn, mi gei di lonydd yr hen foi.' Eisteddodd yn ôl yn ei sedd i edrych ar y sêr drwy'r ffenestri yn nho ac yn nhrwyn yr awyren.

A deud y gwir Glyn fy mrawd canol, oedd y drwg, fo yn ddieithriad oedd cychwyn pob drygioni yn tŷ ni, wn i ddim am neb sy'n gallu tynnu coes ru'n fath â fo 'Odd Wili mrawd hyna', yn hogyn call distaw, ond efo cyhyrau mewn llefydd nad oedd gen i ddim llefydd.

Gyda chasetiau a CDs yn disodli'r feinyl du, lansiwyd y record honno - gan Datblygu, Ifor ap Glyn a Llwybr Llaethog - fel y sengl Gymraeg olaf, gan ddefnyddio logo cyntaf cwmni Sain arni.

Pedwar paentiad oedd y cynnwys, dau gan Gwynedd ap Tomos a dau gan Dylan Evans, a rhif cyfyngedig o brintiadau o'r pedwar i gael eu gwerthu trwy This Week o Glyn-y-Weddw.

"Mawrth a ladd, Ebrill a fling..." Mynd â choffin gyda Edward Ifans heddiw i dyddyn bychan ar yr hewl i'r Glyn.

Un o'u harwyr mawr oedd Owain Glyn Dwr ac maent wedi bedyddio pennaeth eu pyllau nofio yn Rhanbarth Nom yn 'Glyn the Swim.'

Ond fel y gwelodd Ifor Williams, prif gymwynas Glyn Davied ydoedd galw sylw at ddyled Dafydd ap Gwilym i'r Gogynfeirdd a'n cynorthwyo i'w mesur.

Ar ben hynny daeth llawer mwy o gopi%wyr proffesiynol ymlaen i gwrdd â'r galw, megis y beirdd Gutun Owain a Lewis Glyn Cothi.

Mae Glyn Ebwy wedi bygwth tynnu allan o'u gêm yn erbyn Dax yn Nharian Ewrop, heno.

Tua dechrau'r bymthegfed ganrif y seiliwyd, ymhlith eraill, brifysgolion hynaf yr Alban ac y ceisiodd Owain Glyn Dwr wneud yr un gymwynas â Chymru.

Mae gwaith aentio Gwynedd ap Tomos wedi dod yr un mor adnabyddus a phoblogaidd erbyn hyn â'r gwaith arloesol y mae hi a'i gŵr Dafydd ap Tomos wedi ei wneud ac yndal i'w wneud i wireddu'r breuddwyd o greu yr oriel ym Mhlas Glyn-y-Weddw.

Yr eithriad sy'n profi'r rheol ydyw Mr J Glyn Davies.

Gwnaed hynny'n ddiweddar mewn dwy ysgrif ddisglair, y naill gan Dafydd Glyn Jones a'r llall gan Brynley F.

Pan ddaw cwsg i gau'm hamrannau Crwydra'm hysbryd dros y bryn, Hoffa ddianc at y blodau Dyf o bobtu Pont y Glyn.

Arddangoswyd ei waith yn yr Eisteddfod Genedlaethol - yn Ynys Môn, Llanbedr Pont Steffan a'r Rhyl - a chafodd arddangosfeydd yn Oriel Plas Glyn-y-Weddw a Gregynog yn ogystal â sylw mewn cyfnodolion a chylchgronau.

Mi wna'i ngorau i gysgu heno,' meddyliodd, hwyrach y medraf ddianc oddi yma fory i chwilio am blisman yn rhywle.' O fewn dim 'roedd yn y gwely ac er ei holl bryder 'roedd Glyn Owen yn cysgu'n drwm.

Awgrymodd Glyn Jones iddo droi i'r Saesneg fel adwaith yn erbyn crefydd; mae'n bosib bod y newid iaith hefyd yn ymgais i'w uniaethu ei hun a'r hyn a ystyriai ef yn symudiadau mawr y meddwl dynol, i ennill troedle ar lethrau niwlog arucheledd:

Dolur a achosir gan fath arall o gariad sy'n gwneud i Lewis Glyn Cothi alw ar Ddwynwen cariad tad tuag at fab a fu farw'n ifanc (gweler erthygl Dr Dafydd Johnston yn y rhifyn hwn - Gol.):

I Bwllheli y daeth y Bargyfreithiwr Walter Glyn, tra ar ei wyliau ym Mrynhir, Cricieth, yn lle ymuno â busnes llongau ei dad yn Lerpwl.

Guto'r Glyn.

Clywad Glyn yn gweiddi, "Brifo dim, brifo dim".

Ymhell islaw, i'r chwith, gwelai Glyn oleuadau tref fawr ond nid oedd ganddo syniad ymhle'r oedd.

Yr Athro Glyn O.

Yn yr un orsedd darllenodd Tomos Glyn Cothi 'Cywydd ar Wybodaeth'.

Glyn Davies, Ysgrifennydd Rhanbarth yr Undeb, yn ffonio fin nos eisiau cyfarwyddyd sut i gynghori ffermwyr llaeth i lenwi ffurflenni cais am y cwota ychwanegol.

Erbyn diwedd y ganrif mae'r diwydiant glo wedi diflannu i bob pwrpas, mae'r gweithfeydd dur mawr yn Shotton, Glyn Ebwy a Chaerdydd wedi cau, ac mae nifer y rhai sy'n gweithio mewn amaethyddiaeth wedi haneru.

Siarad ar eu Cyfer (Theatr Bara Caws) Sgript: Twm Miall; Cyfarwyddwr: John Glyn

Yn dilyn tymor disglaer gyda Glyn Ebwy, roedd y clo Deiniol Jones yn chwarae ei gêm gynta i Gymru.

Mrs Nancy Thomas oedd yn y gadair a roddodd sylw i'r trip i Oriel Plas Glyn-y-Weddw.

Mae'n wir, fel y dywedodd Dafydd Glyn Jones eto, fod holl 'elfennau confensiynol rhamant yng ngolygfa'r dianc i briodi, ond nid yw hynny, wrth gwrs, yn gyfystyr a dweud mai dehongliad arferol y cyfnod rhamantaidd o'r nwyd ei hun sydd yma.

Yng ngolau'r lleuad gwelodd Glyn adeiladau tebyg i ysguboriau a beudai a'r tŷ yn sefyll yng nghanol pinwydd talgryf.

Mewn un angladd wrth ddarllen Salm y Bugail, fel hyn y traethodd y doctor: 'le, pe rhodiwn ar hyd glyn cysgod angau, nid ofnaf newid' (Pan dery angau, un wedd ar y brofedigaeth yw'r newid sy'n digwydd i'r holl dŷ mewn cegin a pharlwr a llofft, newid sy'n syfrdanu.) Ni wn ai o fwriad ai trwy ddamwain y rhoes y meddyg dro mor annisgwyl i'r gair, ond roedd ei glywed yn gynhyrfus o newydd: 'Nid ofnaf newid.' Roedd Doctor Jones yn ŵr pur grefyddol ei natur, ac ar ambell Sul byddai'n pregethu hwnt ac yma yn eglwysi'r fro.

Ac fel y pwysleisiodd Mr Dafydd Glyn Jones mae doniolwch yn elfen y dylid ymdeimlo a hi'n gyson yn y llyfr.

Ond, mae gobaith bod y Swyddfa Gymreig yn bwriadu dechrau'n fuan ar y gwaith o adeiladu ffordd newydd rhwng Dinmael a Thy Nant i osgoi Treoson y Glyn, gan fod yr holl drefniadau statudol bellach wedi'u cwblhau.

Caiff croeso'r abad ei ganmol drachefn gan Lewis Glyn Cothi yn y cywydd marwnad a ganodd iddo: bu Margam yn ysbyty a Rhufain i Gymru oll odsano medd y bardd, 'A'n pab fu Wiliam Abad'.

Synnai Glyn nad oedd yn cyffwrdd y llyw nac yn rhoi ei law ar y pilar a reolai'r awyren.

Gwebost Gwyn (yn absenoldeb Glyn) Fe wnaethon ni benderfynu ddydd Sadwrn bod yn rhaid mynd i Aberystwyth ar Llyfrgell Genedlaethol i weld Llythyr Pennal ar Arddangosfa Owain Glyndwr.

Glyn Tegai Hughes, Y Ddau Ddiwylliant

Serch hynny, nid yw Marwnad Siôn y Glyn yn unigryw ym marddoniaeth Gymraeg y cyfnod.

Mae pob un brawd a mynach Sistersaidd rwyf i'n ei adnabod yn cefnogi Glyn Dwr.

Yna yn oedfa'r hwyr pregethodd T.Glyn Thomas a Ben Owen.

Yr oedd Glyn Evans o BBC Cymru'r Byd yn dyst i'r digwyddiad gwefreiddiol.

Ni all Glyn Ebwy fforddio gwneud siwrne ofer oherwydd maen nhw mewn trafferthion ariannol dybryd ar hyn o bryd.

Y gêm gynta fydd honno rhwng y ddau glwb o Went, Glyn Ebwy a Chasnewydd.

'Dwi'n cofio unwaith mam wedi gwneud cwstad wy, a thrwy rhyw anffawd disgynnodd matsian i'r cwstad, heb i mam sylwi, fe gyrhaeddodd y fatsian ar blât 'y nhad, ac yntau'n troi at Glyn, fy mrawd, a deud 'Gymi di hanner y fatsian 'ma efo fi Glyn?' Os bydda ni'n digwydd mynd i rywle i gael bwyd wedyn, tŷ ffrindia' neu gaffi, ac os bydda rhywun yn cynnig cwstard, mi fydda ni i gyd fel un yn dweud, "Oes 'na fatsian yno fo?" 'Roedd nhad yn ddoniol pan oedd o wedi gwylltio hyd yn oed, dyma ddwy enghraifft sy'n dod i'r cof.

Dyma pryd y cafodd yr alwad i Brion a'r Glyn.

Mae Oriel Plas Glyn-y-Weddw wedi agor unwaith eto ar ôl y cyfnod byr o seibiant dros fisoedd y Gaeaf, ac mae'r paratoadau a'r rhaglen arfaethedig yn swnio yn ddiddorol ac yn amrywiol iawn.

meddai Abdwl, a chredai Glyn mai ochenaid o ryddhad a roddodd.

Roedd un gêm arall i fod neithiwr yng ghynghrair Cymru a'r Alban - Glyn Ebwy yn erbyn Caeredin.

Daeth Abdwl at Glyn a gafael yn ei fraich a'i arwain at gefn y tŷ.

Tyrd,' meddai Abdwl unwaith eto, ac aeth Glyn ar eu holau gan ddringo i gefn Land Rover a oedd yn disgwyl wrth lidiart y cae glanio.

Roedd hwn yn gyfnod o chwilfrydedd mawr ynglŷn â'r gofod, yn enwedig yn Rhos-y-bol am fod un o hogia'r pentra, Glyn Pen Parc, yn un o brif hogia'r orsaf yn Cape Canaveral.

Hefyd yn ymuno â Glyn Ebwy mae dau chwaraewr rheng ôl Cross Keys, Will Thomas a Rhys Williams.

Cyhoeddodd hyfforddwr Glyn Ebwy, Mike Ruddock, mai gyda'r clwb y bydd ei ddyfodol.

Clywai afon Llynfi yn y glyn a gwelai wartheg y Teulu'n pori'n Llonydd ar ei glannau.

Y cam nesaf oedd uno Peniel, Saron, a Phrion yn un ofalaeth gyda Llanrhaeadr a'r Glyn dan ofal cydwybodol y Parchedig Arthur Jones.

Ffoniodd Glyn Ebwy y gwesty lle roeddan nhw'n aros i wneud trefniadau prydau bwyd.