Giles a'i alw yn Gofeb y Merthyron.
Cadwai ddarlun yn ei stydi o'r gofeb fawreddog i goffa/ u'r Diwygwyr yng Ngenefa a mynegodd y farn mewn llythyr y byddai'n rheitiach peth i bobl ifainc Cymru fynd i weld y gofeb honno ar eu gwyliau haf yn hytrach na gwagsymera ar draethau Sbaen - "lle nad oes dim byd ond tywod".
Ac felly pan safwn wrth y gofeb y dydd o'r blaen, gallwn ddychmygu'r olygfa a chlywed sŵn Halelwia yn y gwynt.
Nid ychwanegwyd fawr ddim ers yr ail ganrif ar bymtheg i darfu ar ei eglwys foel un gofeb a'i glwstwr o ffermdai gwynion.
Yr oedd yn meddwl y byd o Lyn, fel y dengys y gofeb bres yng nghadeirlan Bangor sy'n dweud mai Llyn a roes iddo ei ddechreuad.
Canys trwy wneud hynny yr adeiladwn yr unig gofeb addas i Saunders Lewis -- Cymru Rydd Gymraeg.