Gwelir hyn yn hanes diweddar Cymru; chwyddo nerth a gogoniant y wladwriaeth Brydeinig fu swyddogaeth y genedl hon ers cenedlaethau.

Wedi'r cyfan, nid ei ansoddeiriau cymwys, er bod y rheini ganddo, nid saerni%aeth gymesur mewn ysgrif a phennod, yw gogoniant Owen Edwards, ond ei ddarluniau o ddarn o wlad; ei bortreadau o ddynion a gyfarfu; ei ddoniolwch direidus; ei hynawsedd a'i radlonrwydd; yr ychydig wermod weithiau pan wêl "wyneb coch rhyw Philistiad o Sais ariannog"; ei onestrwydd unplyg wrth gofio am Gymru yn yr Eidal neu Lydaw, a dewis ei moelni digelfyddyd crefyddus hi o flaen pob ysblander lliw a chyfoeth.

Ei hiaith a'i threftadaeth Gymraeg oedd ei gobaith a'i gogoniant, ac yr oedd y rheiny dan warchae.

Yng nghân Simeon cyplysir yr ymwared â gogoniant Israel ac estyniad y goleuni i'r cenhedloedd.

Mae gwahaniaeth rhwng lleuad a lleuad mewn gogoniant hefyd gyda thros ugain o dermau â lleuad yn rhan ohonyn nhw - yn amrywio o lleuad fain i leuad march melyn a lleuad naw nos ola.

Iddo Ef y byddo'r gogoniant a'r gallu yn oes oesoedd.

Aberthai rhieni lawer cysur er mwyn cymhwyso eu plant gogyfer â'r gystadleuaeth lem am ddyrchafiad, ac aberthent y genedl Gymreig a'i hiaith er mwyn chwyddo nerth a gogoniant yr Ymerodraeth fawr yr oedd Cymru'n rhan ddinod ohoni.

Canmol a chlodfori a gwneuthur clod a llawenydd a gogoniant oedd moes ddiwers y prydydd.

Wedi cyrraedd Bwlch y Moch edrychwch yn ôl i weld pedol yr Wyddfa yn ei gogoniant o Allt y Wenallt i Lliwedd, Yr Wyddfa, Crib y Ddysgl a Chrib Goch uwch eich pen.

Codais a mynd i'r gwastadedd, ac yr oedd gogoniant yr ARGLWYDD yn sefyll yno, yn union fel y gogoniant a welais wrth afon Chebar, a syrthiais ar fy wyneb.

Y rheini fedr arwain orau rai cyffelyb iddynt hwy eu hunain, a chyda mwyaf o rym wedi iddynt gael eu sefydlu yn y Ffydd, a dod i gredu mewn gwirionedd 'fod Iesu Grist yn Arglwydd er gogoniant Duw Dad'.

Nid oes ail iddo am fynegi mawredd, gogoniant, cariad, gras a dioddefaint y Gwaredwr.

Os na lwyddasant i gadw'u hen ffurf, llwyddasant o leiaf i ddiogelu rhyw gymaint o'r gogoniant a fu.

Hiraethu ar ôl gogoniant euraidd Solomon oedd Jehosaffat.

Iesu ydyw fy Nghreawdwr -Creawdwr uffern, dae'r a ne' Y cwbl hefyd oll a wnaethpwyd Er gogoniant iddo Fe; Ynddo'r cyfan sydd yn sefyll, Ei fysedd yn eu cynal sy; Fy enaid, dyma'r Un a hoeliwyd Draw ar fynydd Calfari.

Ond y maen ymddangos fod yn wahaniaeth rhwng Parti Ann Summers a Pharti Ann Summers mewn gogoniant.

Wedi dringo i ben y mynydd, yng nghanol gogoniant Cumbna, ac edrych draw i'r gorllewin mae'r orsaf niwcle ar enfawr, hyll, blêr a bygythiol yno o dan eich trwyn.

Yn y rheini, gan amlaf, pwysleisir gogoniant y diwylliant a fu, a'i bwysigrwydd yn hanes Ewrob; fe roddir i ni ddarlun o gampau'r Groegiaid mewn celfyddyd, llenyddiaeth, gwyddoniaeth ac athroniaeth, gyda'r canlyniad y gwahoddir ni i'w hedmygu yn hytrach na'u deall.

Gadewch i ni dderbyn gwahoddiad yr Iesu ac ystyried degawdau'n gerrig milltir ar y ffordd i'r Gogoniant.

Mae'r aelodau i ddatguddio'n onest eu pechodau, i gydnabod daioni a gogoniant Duw, i siarad yn ddiweniaith â'i gilydd ac i gymryd eu ceryddu os digwydd iddynt droseddu.

A does yr un ymdrech yn sicrach o fethu na'r ymdrech i adennill gogoniant a dylanwad y gorffennol.

Ni allai gofio llawer am y gwasanaeth, ond daliai i gofio'r naws a phob manylyn am yr addurniadaau a osodwyd o gwmpas yr allor: yr holl gynnyrch wedi'i osod i ddangos llawnder a gogoniant.

''Neno'r gogoniant, i be ma' isio i chi drampio'r wlad, gefn berfadd nos, yn malu ffenestri pobol onast?' ''Ddrwg gin i, Miss Willias.

Cododd yr ysbryd fi, a chlywais o'r tu ôl imi sain tymestl fawr: Bendigedig yw gogoniant yr ARGLWYDD yn ei le.

Trugarha wrthym a chymorth ni fel y dyrchafer enw Iesu yng Nghymru, er gogoniant i'th enw.