Brawddeg bwysica'r iaith ydyw o safbwynt cadw'r iaith fel iaith i'r dyfodol, o safbwynt ennill y tir a gollwyd yn ôl, o safbwynt buddugoliaeth ym myd dysgu.

Yn y llyfr Porthmadog Ships mae gennym hanes am y llong Marie Kaestner a gollwyd gyda phawb oedd arni ar fordaith o Lerpwl i Borthmadog.

Daethpwyd i adnabod Hydref19 fel 'Black Monday' pan gollwyd 50 biliwn o'r farchnad stoc.

Gyda marwolaeth Waldo fe gollwyd yr olaf o'r pedwarawd a wnaeth beth o farddoniaeth Cymru'n farddoniaeth fawr.

Beudy'r Gors.' Sylweddolodd 'rhen ferch faint ei chamgymeriad a cheisiodd adfeddiannu'r tir a gollwyd drwy roi ymosodiad ar William Huws, druan.

Y mae'r cerddi hyn gyda'u hangerdd dwys yn goffâd teilwng iawn hefyd i fechgyn ifanc eraill yn Uwchaled (a llawer ardal debyg iddi) a gollwyd yn y Rhyfel, a mab Penyfed yn eu plith.

Ac wrth i'r chwareli gau, nid diwydiant yn unig a gollwyd, ond diwylliant arbennig bröydd y chwareli.

Y mae'n gofiant i un bachgen glandeg, un 'Cymro gwlatgar', a gollwyd ar faes y gad ymhell o'i gartref.

Ond brwydr amhosibl bron yw ceisio llenwi bwlch y cymorth a gollwyd o'r Undeb Sofietaidd, a does dim amheuaeth fod yna brinder bwyd yng Nghuba erbyn hyn.

Ond waeth i ni heb ~ meddwl y gallwn iawn ddchongli'r pregethau hyrmy heddiw, oherwydd nid ydynt ar gad i ni: rywfodd, ys dywed Cynhafal Jones, pan gymerwyd y pregethwyr i ogoniant, fe gollwyd eu pregethau.~ Yr ychydig bregethau y gwelwyd yn dda eu cyhoeddi mewn print sy'n weddill.