Mae silicon yn yr un golofn a charbon o fewn y tabl cyfnodol ac, fel carbon, elfen detra- falent yw silicon hefyd.

Mi fydd yna adolygiad yn y golofn yma yn nes at amser y dyddiad rhyddhau, Mawrth 19.

Soniodd amdano'i hun un dydd yn troi oddi ar y llwybr mewn coedwig yn y wlad hon ac am ei draed yn taro ar draws beth feddyliai ef oedd yn golofn anferth wedi'i chuddio yn y dail a'r coed.

Ond ar glawr Y Golofn a argraffwyd bedair blynedd yn ddiweddarach, fe'n hysbysir mai hwn yw'r 'trydydd cynyg' o weithiau Gwilym Meudwy.

Mi fydd yna adolygiad o'r cd yn y golofn hon yn ystod yr wythnosau i ddod.

Oddi ar ei golofn, mae'r Ardalydd wedi troi ei gefn ar y dociau i edrych i fyny tros y traffig at borth ei gastell.

Mae'n wir hefyd ei fod ambell wythnos yn ei chael yn anodd i lenwi'r golofn, a gwelir tuedd iddo "hollti blew ar adegau felly.

Ond mi rydan ni'n awgrymu y dylie chi wrando ar eps newydd Topper ac Epitaff ac wrth gwrs £5 Heb Newid sydd wedi cael sylw eisioes yn y golofn.

Dyma dir a fu'n gartref i gyndadau'r fro a'r cylch, rhai ohonyn nhw â charreg neu golofn i nodi'r fan, ac eraill â dim ond tywarchen las yn orchudd.

Ond cefais gyfle y dydd o'r blaen i weld y maes a'r golofn.

Tybed a oedd o'n un o'r Bumed Golofn!

Iawn, mae'n hollol amlwg ers tro byd bod Dafydd Êl wedi hen flino ar 'frwydr yr iaith'. Brwydrau pobl eraill ar draws y byd dros ryddid a chyfiawnder -- dim problem; rhaid yn wir iddo ddangos cefnogaeth (darllener ei genadaethau eangfrydig a thrawswladol yn ei golofn wythnosol yn yr Herald Gymraeg). Ond, jyst am fod Dafydd Êl wedi penderfynu ei fod am optio allan o'r broses drafferthus honno o greu trefn newydd yng Nghymru a 'hyrwyddo' chwyldro yn hytrach na bocsys te dwyieithog, yna does bosib bod disgwyl i'r gweddill ohonom lyncu gweledigaethau ffantasïol a thra cyfnewidiol y cyn-gefnogwr streiciau dros hawliau gweithwyr a chym-unedau a symudiadau ymgyrchol/protestgar cyffelyb.

'Rhaid eich bod yn edrych yn y golofn anghywir.

Yn wir, yn wir, y mae'r golofn hon eleni wedi cynnar trymder ar ben trymder.

Benvinguts, ongi etorri a chroeso i golofn sefydlog y Grwp Cysylltiadau Rhyngwladol yn y Tafod, Llengüa, Gjuhë, Teod, Jezik, Mingain.

Yn hanes Maelgwn dallwyd ef a'i wŷr gan golofn niwl a aeth gyda Chadog, ac yn hanes Rhun fe'u dallwyd gan fwg a godai o ysgubor y ceisiai gwŷr Rhun ei llosgi.

Pan wahoddwyd fi i gyfrannu'n wythnosol i'r Herald Cymraeg (saith mlynedd yn ol bellach), ef, John Eilian a roes ei theitl 'Wrth Edrych Allan' i'r golofn hon.

Un golofn yn cynnwys ymadroddion yr oeddwn yn gwbl hapus a'r ffordd y cawsant eu trin; colofn arall o driniaeth dderbyniol ond y gellid fod wedi ychwanegu ati a thrydedd colofn gydag ymadroddion yr oeddwn yn anghydweld a'r driniaeth ohonynt.

Ond rhaid cydnabod mai tasg enfawr oedd ganddo, sef llenwi dwy golofn hir bob wythnos (o gofio beth oedd maint tudalennau'r Cymro bryd hynny), ac nid yw'n syndod iddo gael ambell wythnos lom.

Yng nghongl isa'r maes gerllaw'r ffordd saif y golofn ar ffurf obelisg ac mae golwg unig a diymgeledd arni.

Heb air o ddiolch i'm brawd am fod mor graff, symudodd y gwrachod eu bysedd yn ôl i'r golofn ar ymyl y ddalen.