Ymhen fawr o dro, roedd golygyddion y Gorllewin yn anfon eu merched delaf i Tripoli, gan obeithio manteisio ar wendidau'r Cyrnol.

Ymlaen â ni felly i drafod y Llên Gwerin Cyfoes yma, a hynny drwy edrych ar rai o'r straeon a'r credoau sydd yn cael eu hadrodd a'u sgrifennu heddiw, yn aml iawn o dan fantell straeon newyddion - (a pheidied neb â dweud fod golygyddion a gohebwyr yn ymarfer y ddawn o greu llên gwerin i werthu eu cyhoeddiadau).

Ymhen fawr o dro, roedd golygyddion y Gorllewin yn anfon eu merched dela' i Tripoli, gan obeithio manteisio ar wendidau'r Cyrnol.

Mae'r aelodau yn croesawu'r cynigion ar gyfer penodi gohebwyr a golygyddion arbenigol newydd.

Ar ran Right Angle, Golygyddion y Gyfres, dywedodd Penelope Middelboe: "Tair blynedd yn ôocirc;l, pan grybwyllwyd y syniad o animeiddio'r clasur anhygyrch hwn, doedd gan neb ohonom yr un syniad sut i fynd i'r afael â'r gwaith.

Rhan o waith beunyddiol y golygyddion yw mynd ar ofyn y gohebwyr lleol sy'n cyfrannu'r rhan fwyaf o'r newyddion a ddaw i law.

Yn hwnnw dywed y golygyddion,

mae'r aelodau yn croesawur cynigion ar gyfer penodi gohebwyr a golygyddion arbenigol newydd.

Rydan ni wedi byw efo cysyniad o oes pan oedd papurau Cymraeg yn ddylanwad torfol, oes y Faner ddi-grant, ac oes pan oedd newyddiadurwyr a golygyddion Cymraeg yn baglu ar draws ei gilydd ar Faes Caernarfon.

Sefydlwyd Yr Haul "mewn cyfnod neillduol yn hanesyddiaeth Prydain Fawr", meddai'r golygyddion, "oblegid yn adeg ymddangosiad y Rhifynnau cyntaf, yr oedd y llifddor wedi ei gyfodi, a'r ffrwd dinystriol, mewn agweddiad dychrynllyd, yn bygwth trangcedigaeth sefydliadau gwladol a chrefyddol y deyrnas hon".

Tom Parry (Syr Thomas Parry yn ddiweddarach) ac yntau oedd y golygyddion a'r cyhoeddwyr oedd Hughes a'i Fab, Wrecsam.

Gweinidogion oedd golygyddion y mwyafrif llethol ohonynt ac yr oeddent yn awyddus i gefnogi llenorion ac nid oedd dim yn rhoi cymaint o hwb i lenor ifanc â gweld ei waith mewn print.

Er i'r cyfnewid cyhuddiadau hyn ymylu ar ryfel preifat rhwng y golygyddion o dro i dro, gan dueddu gadael y darllenwyr mewn penbleth ar yr ymyl, cyfrannodd at y broses o godi ymwybyddiaeth ynglŷn â mater yr Eglwys Sefydledig.

Yn y cyfryngau darlledu, fel ar bapurau newydd, fe dâl i'r golygyddion fod â pheth o'r elfen amheus neu anghrediniol honno sy'n nodweddu'r newyddiadurwr da.

Ond rhag rhoi'r argraff fod y bai i gyd ar y darllenwyr am beidio â sylwi ar lithriadau o eiddo'r golygyddion prysur, cystal gorffen trwy ddweud fod lle i gredu i un golygydd gael ei ddiswyddo gan y BBC am gyfieithu mai haid o wenyn oedd y "buzzard" a ymosododd ar fachgen o'r Canolbarth !