Rhan bwysig iawn o'r farwnad gonfensiynol oedd y weddi dros enaid yr ymadawedig (cofier y gred ganoloesol fod gweddi'n medur byrhau amser enaid yn y Purdan).

Un sylw ar gyfer yr academyddion cyn symud ymlaen - y mae pwysigrwydd neilltuol i lên gwerin cyfoes am ei fod yn cael ei astudio yng nghyd-destun y gymdeithas a'i creodd, ac felly yn ei gwneud hi'n haws i ddarganfod amcan neu bwrpas y stori neu'r gred - a thrwy hynny ddeall rhyw gymaint am ein cymdeithas a ni'n hunain ac am rôl llên gwerin drwy'r oesoedd.

'Roedd y pwyslais ar hynafolrwydd yr iaith yn rhan o gred ehangach, sef y gred fod i'r Cymry dras anrhydeddus, gogoneddus yn wir, tras y gellid ei olrhain yn ol i hanes Brutus yn dianc o Gaerdroea; 'ni, kenedlaeth y Bryttaniaid o oruchel fonedd Troia', yng ngeiriau'r croniclwr Ifan Llwyd ap Dafydd.

Oherwydd y gred fod y drefn gyfansoddiadol yn annigonol i ymdrin â'r problemau a fyddai'n codi wedi'r Rhyfel, daeth sôn am sefydlu seneddau rhanbarthol, system ffederal.

I Ankst, mae delwedd y cynnyrch a aiff i'r siopau yn bwysig; dyna pam y maent yn mynnu cael cloriau lliw llawn, yn y gred bod rhaid apelio at y llygad yn ogystal â'r glust.

O blaid y gred hon y mae'r ffaith nad yw ach Arthur yn digwydd yn unrhyw gasgliad cynnar o achau (er bod rhai testunau diweddar yn ei gysylltu ag ach frenhinol Dyfnaint).

Ar y llaw arall y mae'r ymfudwyr yn fynych iawn wedi eu magu yn y gred mai rhan o Loegr yw Cymru ac mai bod yn amrwd ac anghwrtais y mae'r Cymry Cymraeg wrth fynnu siarad yr iaith.

Y gred gyffredinol bellach ydyw na chafodd ymyriadau'r llywodraeth yn y cyfnod hwn agos cymaint o effaith ar lefel y gweithgarwch economaidd ag yr oedd pobl ar y pryd yn dueddol i gredu.

Nid oedd pawb o blith yr ymneilltuwyr o blaid addysg, beth bynnag, ac yr oedd y gred fod addysg yn creu balchder yn gyffredin yn eu plith.

(Tarddodd y goel hon mae'n debyg yn y Dwyrain lle defnyddid ambare/ l a pharasôl gan frenhinoedd a breninesau.) Gall gweinyddesau mewn ysbyty dystio ymhellach pa mor gryf heddiw yw'r gred gan lawer iawn o bobl na ddylid cymysgu blodau coch a gwyn - mae'n arbennig o anlwcus.

Ar gwahaniaeth cymeriad hwn yw sail y gred yn Westring, a rhai trefi eraill sy'n rhyddfrydol eu barn, ei bod hi'n wahanol i'r chwiorydd eraill sy'n denu Samsoniaid cefnog i'w parlyrau o flwyddyn i flwyddyn.

Y mae yna gred gyffredinol fod yma doreth o ddŵr wedi ei gaethiwo yn rhewllyd mewn cilfachau dyfnion o'i mewn yn union fel y ceir rhew parhaus o fewn y Twndra yma ar y Ddaear o fewn yr Artig oer.

Cred rhai y bydd y claf farw os daw dwy ochr yr Eryrod ynghyd o gwmpas y corff ond ni wyddys beth yw sylfaen y gred.

Un cysur sydd gan y gamblwr anlwcus yw'r gred fod y sawl sy'n cael anlwc efo'r cardiau yn cael lwc mewn cariad!

Roedd gan y Llychlynwyr gred mewn Coeden Byd a'r enw arni oedd Yggdrasil.

Bu'n gred gennyf erioed nad yw crefydd yn dyfod yn fyw hyd nes bod rhywun yn gofyn cwestiynau ac yn trafod.

Gwyddom yn dda fod y ceffyl i'n hynafiaid yn anifail cysegredig a bu'n arfer unwaith i osod penglogau ceffylau yn sylfeini tai, adeiladau fferm ac eglwysi yn y gred eu bod yn gyfrwng i'w diogelu rhag ysbrydion drwg a melltith.

Dyna un gred wedi ei chwalu i mi...

Yna fe dry at achosion eraill, sef y sefyllfa lle mae crediniwr yn briod ag un di-gred.

Mae wedi bod yn gred gyffredinol ers rhai blynyddoedd fodd bynnag fod tanio tair sigare/ t gyda'r un fatsen yn anlwcus iawn.

Er cymaint y mae rhywun yn edmygu clyfrwch y The Second Coming yna ni allaf yn fy myw beidio a chredu ei fod o hefyd yn amharchus o gred grefyddol miliynau o bobl.

Yn ôl un hen gred golchwyd y baban Iesu am y tro cyntaf wrth dân o bren onnen.

O'r dauddegau cynnar ymlaen bu Saunders Lewis yn datgan ei gred ym mhwysigrwydd creiddiol y Gymraeg i fodolaeth bywyd gwâr yng Nghymru.

'Roedd yr egwyddor hon wedi'i hawgrymu yn rhannol gan y rhybudd yn yr Efengylau rhag taflu perlau o flaen y moch, ac yn rhannol gan y gred bod yn rhaid cyflwyno gwirionedd yn raddol er mwyn ei amgyffred yn llawn.

Yn groes i'r gred boblogaidd, mae'r defnydd a wneir o ysgolion cynradd gan y gymuned wledig yn isel iawn.

A daeth patrymau cwrteisi i gydymffurfio â'r gred hon.

Y gred draddodiadol ydoedd fod awdurdod y frenhines dros ddeiliaid y deyrnas i'w gyffelybu i feistrolaeth y tad ar ei blant.

Ar sail y gred honno roedd gweithredwyr gwleidyddol yn gwneud penderfyniadau.

Ei gred, fel amryw o'i gyfoeswyr, oedd fod y Gymraeg yn tarddu o'r Hebraeg ac y gellir olrhain ei tharddiad yn ôl i'r cymysgu ieithoedd a ddigwyddodd adeg helynt Twr Babel.

A rhaid cofio, wrth gwrs, fod y gred y gallai Ailddyfodiad Crist ddigwydd yn fuan yn beth hynod gyffredin ymhlith cyfoeswyr mwyaf uniongred Llwyd, ond nid oedd hynny'n golygu eu bod yn cofleidio syniadaeth Gwyr y Bumed Frenhiniaeth.

Cymerth yr awdur Aristoteles yn garn i'w gred.

Y gred ydi y bydd y mesur newydd yn cael ei gynnwys yn araith y Frenhines fis nesa.

Pan ledaenodd yr arfer o yfed coffi ar draws Ewrop dechreuwyd ychwanegu sicori iddo, nid yn unig er mwyn lleihau'r gost ond hefyd oherwydd y gred fod sicori'n llesol.

Yn y pumdegau hefyd y dechreuodd y gred fod gweld fan bost yn gallu dod â lwc neu anlwc i berson.

Nid oedd yn anodd i'r darllenydd craff gyferbynnu'r estheteg a barodd dramgwydd i Gruffydd yn ei adolygiad a 'Gwrthryfel ac Adwaith' yn yr un rhifyn o'r llenor, lle y traethwyd y gred mewn 'Gwrthryfel cynhyddol yn erbyn awdurdod....twf personoliaeth a lleihad cyfundrefn':

Ddaru'r stori%wr ddim cynnig math o esboniad pam yr oedd ysbryd hollol Brydeinig, yn ôl pob golwg, yn cydgartrefu â theulu bach o Iraniaid, na chwaith pam roedd gwyrda o gred Foslemaidd, oedd yn credu mewn adenedigaeth, yn cymryd y fath ddiddordeb mewn ysbrydegaeth.

Os anarchiaeth yw'r gred mai'r wlad fwyaf diddig yw'r un â lleiaf o lywodraeth ganol, yna anarchydd oedd Gandhi.

Un o nodweddion Dyneiddiaeth oedd dechrau tanseilio'r hen gred fod y bywydsawd yn gread i'w ddeall yn ôl dysgeidiaeth Tomos Acwin fel priodas rhwng Natur a Gras.

Mae'n wir fod rhai o'r credoau y daethom ar eu traws yn ymddangos yn ddigon diniwed, megis y gred gyffredin fod maes magnetig y ddaear yn peryglu iechyd pobl ar ddiwrnodau penodol ym mhob mis, a'i bod hi'n well peidio a gweithio'n rhy galed bryd hynny.

Ac o ganlyniad y mae'r sawl sy'n credu yn Nuw a'r sawl sy'n gwadu'r gred ar yr un gwastad.

Roedd yn gred yn ardal Abertawe yn y pumdegau na fyddai gyrwyr ceir rasio ond yn cerdded o flaen y car unwaith cyn ras.

Ym myd rasio milgwn mae'n gred yng nghymoedd y de fod anifail â marc gwyn ar ei dalcen yn siŵr o fod yn anifail lwcus iawn i'w berchennog.

Nac ydi, meddai'r apostol, a lle mae'r person di-gred yn hapus i barhau gyda'r cyfamod priodas, yna ni ddylai'r Cristion wneud un dim i ymwahanu, na chwaith gredu fod y briodas o lai o werth, neu yn briodas lygredig, oherwydd yr anghredadun.

er bod ei farn am gymeriad Penri yn anarferol o dirion - ar wahân i'r gred ryfedd fod gwaed Cymry'n boethach na gwaed Saeson!

Ac ymhellach, beth a barodd i Simwnt Fychan ddisgrifio plasty newydd un o'i noddwyr yn 'gyflawnder cyfiawnder' a 'derwen o wladwriaeth' os nad ei gred fod cynhaliaeth lawer amgenach na bwyd a llety i'w chael ynddo?

Dychymyg a rhamant eraill roddodd fod i'r gred mai o wlith trwm bore o Fai yr epilient, ac eto credai eraill mai o flewyn hir cynffon ceffyl y deuent i'r byd.

Beth sy'n gyfrifol am gred o'r fath?

Yn Llundain tua'r un cyfnod, y gred oedd fod tocyn a'r rhifau arno yn adio i saith yn arwydd o ddiwrnod lwcus iawn.

Yr athroniaeth honno yw "historigiaeth", sef y gred fod hanes yn fyd caeêdig y gellir esbonio popeth ynddo heb edrych y tu allan iddo.

Y gred gyffredinol hyd yn ddiweddar oedd fod hyn yn arbennig o wir am wario cyfalaf.

Roedd yna gred - a oedd ran amlaf yn wir - fod y wasg yn ddylanwad.

Ond fe gred eraill mai benthyciad ydyw o'r enw Rhufeinig Vitalis, enw sant a ferthyrwyd yn Ravenna ynghyd a'i wraig Valeria yn yr ail ganrif.

Y gred gyffredinol yw nad oes gan Ysgrifennydd Cymru, John Redwood, fawr o ddiddordeb yn y pwnc.

Oherwydd nid ar gred y mae eich pwyslais, ond ar gredo; nid ar deimladau a meddyliau personol ond ar fformiwla amhersonol; nid, os mynnwch, ar yr hyn a genfydd dyn ond ar yr hyn a ddywedir wrtho gan ei eglwys.

Rheswm arall dros apêl Dwynwen oedd y gred y gallai ffynnon y santes iacha/ u clefydau corfforol.

Ar waethaf y datblygiadau syfrdanol ym myd gwyddoniaeth a thechnoleg, yr un yw'r natur ddynol o hyd ac mae'r gred fod anlwc a ffawd yn rheoli ein bywydau yn dal mor gryf ag erioed.

Y gred ymhlith nifer o lwythau Somalia yw ei bod hi'n well i'r fam gael byw, am y gall hi feichiogi eto.

Er iddo wadu'r cydraddoldeb sydd yn ymhlyg yn nysgeidiaeth Crist cam dybryd a gafodd y meddyliwr gonest hwn pan drodd y Natsiaid ei gred yn yr Uwchddyn i'w melin afiach eu hunain: yn y bon, ei orchfygu ei hun yw camp Uwchddyn Nietzsche a byw'n beryglus yn y meddwl, gan gefnu ar deganau gwael y dorf.

Y mae'n ddiamau fod y gred yn nhrefn Duw a'i allu byd-eang yn cynnwys y syniad o le a chyfraniad pob cenedl; ond dylid gwahaniaethu rhwng hyn â syniad cwbl wahanol yr Hen Destament am etholedigaeth Israel fel pobl Dduw a phlant y cyfamod.

Roedd yn hen gred ym Mhlwy Silian fod y pedwerydd dydd ar ddeg yn adeg i adar baro fel roedd ambell bennill ffolant yn sôn.

Roedd y gred yn bodoli adeg y Rhyfel Byd Cyntaf, hwyrach am fod yr amser roedd yn ei gymryd i gynnau'r drydydd sigare/ t yn rhoi digon o gyfle i'r gelyn fedru saethu at y golau gwan yn y tywyllwch.

Yn ei cherdd Cusan Hances, sy'n un o ddwy gerdd o deyrnged i'r diweddar RS Thomas, mae Menna Elfyn yn pwysleisio'r gred mai pontio ieithoedd - ac felly pobloedd - mae cyfieithu ac nid difetha'r farddoniaeth wreiddiol.

'Roedd hi'n gred sylfaenol a mawr ei dylanwad ar feddylfryd y dyneiddwyr Cymreig yn gyffredinol.

Cameron Peddie am y modd y daeth ef i gredu nad gwaith ar gyfer offeiriaid a gweinidogion yn unig yw arddodi dwylo ond gweithred i bob un a gred â'i holl galon yn yr Arglwydd Iesu Grist.

Unwaith eto hefyd gwelwn y gred fod merched yn gallu bod yn anlwcus.

GWLEIDYDDION YMARFEROL Yn fras, dynion yw y rhai hyn a gred, fel Karl Marx, fod llawer iawn o egni wedi bod ar waith i roi seiliau damcaniaethol ac egwyddorol i gred boliticaidd, ond mai eu dyletswydd hwy ydyw gweithredu.

Fel arfer, fodd bynnag, roedd croesi neu neidio dros ysgub (o bren bedw neu fanadl) yn gyfrwng, yn ôl y gred, i sicrhau priodas hapus.

Yn sicr, dylid sylwi mai wedi alaru'n hollol ar siarad gwag a hunangais ein gwleidyddwyr Cymreig a'n harweinwyr cendlaethol y mae'r ieuanc, ac mai elfen bwysicaf ei gred yw sel angerddol dros yr iaith Gymraeg a'r hen ddiwylliant Cymreig.

Mae'n gred bendant ymhlith modurwyr fod ambell gar yn un anlwcus, yn enwedig os yw wedi cael ei wneud ar ddydd Gwener.

Beth bynnag yw'r esboniad rhaid cyfaddef bod rhyw sail yn fynych i gred y cyhoedd, ac y mae'r uchod yn un o'r posibiliadau.

Serch hynny, y mae tipyn yn ei athroniaeth sy'n apelio at genedlaetholwyr heddiw, megis ei gred fod awdurdod gwleidyddol yn dod oddi wrth y bobl.

Ymunai pob sefydliad Seisnig a Saesneg a'r Llywodraeth i'w trwytho â'r gred mai er mwyn Prydain Fawr a thrwy'r iaith Saesneg y dylent fyw.

Yn groes i'r gred a faentumiwyd gan rai fod yr argyfwng a wynebodd y wlad yn 'wewyr geni gwareiddiad newydd', ni welodd J.

Mae'r gred am ein lle yn y bydysawd megis ein ffordd o fyw wedi newid dros amser.

Mae'n gred fyd-eang na all person golli y tro cyntaf mae'n gamblo - 'beginner's luck' fel y dwed y Saeson.

Yn ôl un gred gwnaed pren y groes o'r gerddinen ac mai dyna pam mae'n medru gwrthsefyll holl gynllwynion y Diafol.

Un arferiad barbaraidd sy'n gysylltiedig â Dygwyl Steffan yw'r un a seiliwyd ar y gred fod gollwng gwaed o fudd mawr yr adeg yma o'r flwyddyn.

Y tebyg yw, fodd bynnag, fod y goel yn llawer hyn na hynny - atgof o gred ein hynafiaid yn nuw'r goedwig.

Ynghlwm wrth hyn mae'r gred fod diwylliant, hanes a iaith yn rhan annatod o'r gwerthfawrogiad, fel y mae dulliau gwyddonol yn hanfodol i'r ddealltwriaeth.

Yn wir, fe welodd ef lifeiriant datblygiad i raddau uwch na neb arall; a phan gofiom mai dangos dyn yn ymgyrraedd at dynerwch uwch ac at ryddid cydwybod a wna stori datblygiad, gallwn sylweddoli mai cynorthwy i grefydd ac nid gelyn, ydyw'r gred mewn Datblygiad ...

Un gred gyffredin yw fod gosod penglogau o dan loriau eglwysi yn fodd i atal atsain, ond y mae'n bur debyg mai ymgais crefyddwyr yw'r gred hon i geisio cyfiawnhau hen arfer gyn-Gristnogol.

Y mae ei gamgymeriadau, meddai, 'yn difwyno llyfr hanes sydd, mewn cyfeiriadau eraill, yn gampus.' Y mae David Powel yntau yn cydnabod bod peth sail i'r amheuon ynghylch bodolaeth Arthur, un o gonglfeini'r hanes Brytanaidd, yn ogymaint a'i fod wedi'i gymysgu a 'ffug-chwedlau' a 'phroffwydoliaethau ynfyd Myrddin', ond eto i gyd, deil yn gadarn ei gred yng ngwirionedd sylfaenol yr hanes: 'y mae'n glir nid yn unig wrth y llu hen gofebau sydd wedi cael eu henw oddi wrth Arthur, ond hefyd wrth yr hanesion Sgotaidd a Sacsonaidd ac ysgrifeniadau'r mwyaf dysgedig ymhlith amddiffynwyr yr hanes hwn, fod yr Arthur hwnnw wedi bod yn frenin ar Brydain, yn ddyn amlwg ei glod mewn rhyfel, ac iddo'n fynych fod yn fuddugoliaethus ar ei elynion trwy ei gampau tra rhagorol'.

Ei gred ef oedd eu bod yn troseddu am nad oedd dim i'w cadw'n ôl, ac nid am eu bod yn gwneuthur hynny'n fwriadol.

Cryfhaodd y gred wedi i nifer o filwyr gael eu saethu ar ôl i dri danio tair sigare/ t o'r un fatsen.