Ac ~n yr ymdrech, mae'r stori yn trosgynnu ei hun i dir myth; yn troi'n ddeunydd tebycach i'r chwedlau oesol mawr am y wledd yng Ngwales, Brân ar Ynys y Merched, Cyrch Arthur i Gaer Siddi neu Beredur i'r Castell Grisial.
Uwchben y creaduriaid yr oedd math ar ffurfafen, yn debyg i belydrau grisial ac yn ofnadwy; yr oedd wedi ei lledaenu dros eu pennau oddi uchod.
Defnyddir grisial o'r fath gan beirianwyr electroneg mewn llu o gylchedau fel rhybudd lladrad, trap radar i reoli cylfymder, neu i arwain llongau olew i borthladd.
Dechreuodd ei lygaid fflacho fel grisial, yn union fel y gwnaethon nhw yn yr ogof.
Oni ddylai daro mwy a mwy ohonom fel ffieiddbeth fod pobl a'u henwau'n Forgan a Megan sy'n byw mewn tai a elwir yn Nant y Grisial neu'r Gelli yn siarad Saesneg ac yn cael eu cyflyru i feddwl fel Saeson?
Mae'n seiliedig ar grisial o ruddem, ac fel pob laser cyflwr solid, mae'n dibynnu ar gynhyrchu poblogaeth o atomau o fewn y crisial sydd ag egni uwch na'r cyffredin.
Enghraifft o laser felly yw'r un Nd:YAG, sy'n seiliedig ar grisial o yttriwm alwminiwm garnet (YAG) - deunydd digon tebyg i saffir - gydag atomau o'r metel prin neodymiwm (Nd) yn chwarae rhan y cromiwm.
Mae rhai gwledydd yn enwog am fathau arbennig o grisial, megis Brasil am ei amethystau ysblennydd, a De Affrica am ei diamwntau.
codwyd y palas grisial ar ei chyfer ac un o'r arolygwyr oedd cymro o'r enw john jones, sef y bardd talhaiarn.
Y ffisegwyr fu'n archwilio sut a pham y gall y grisial yma gynhyrchu dicrodonnau, a sut i gael yr effeithlonedd gorau ohono.
Y ffasiwn ddiweddaraf ynoyw mewnforio crocrotsus o Fadagasgar ac ar ôl glynu darnau o grisial ar eu cefnau eu defnyddio yn froestsus byw gwerth £69 yr un.
Hyd yn oed a oedd yn torri'n wyn dros y cerrig roedd gwawr felen arno, ond wrth edrych ar dw^r drwy wydr pot jam roedd mor glir ƒ'r grisial.
Pan lwyddodd Bardeen, Brattain a Shockley i fwyhau foltedd trwy ddefnyddio grisial bychan o germaniwm, yn ffodus roedd y wybodaeth o hanfodion ffiseg solidau, ac yn arbennig ffiseg lled- ddargludyddion yn weddol gyflawn, yn dilyn damcaniaethau a seiliwyd bymtheg neu ugain mlynedd ynghynt.