Mae'r pridd a'r groth, aredig a chyfathrach rywiol yn hen gyfystyron.

A chaiff llawer un drafferth i weld mai gwaed misglwyf ydyw gwaed y Widdon Ddu, ac mai symbol o gedor merch ydyw barf Dillus, a phen y Twrch Trwyth yn 'groth wrywaidd', gyda'i glustiau'n labiae majorae.

Un o'r Capel Mawr ydwyf bron o'r groth.

Ond er bod ffigyrau diweddar yn dangos fod lefelau cancr y fron, y stu~nog a'r groth yn uwch na'r cyfartaledd Prydeinig mewn rhannau o Wynedd, doedd y tri math yma ddim yn rhan o'r arolwg.

Nid oedd ar y tynged, blentyn iddi o'r groth, ond magodd dri o'i chalon.