Ar y dechrau, gwadodd y tad iddo symud y gwn, ond cyfaddefodd wedyn iddo ei sythu ryw gymaint, rhag iddo syrthio ar John.

Ys gwn i...?'

Ys gwn i beth ddaeth ag ef i garchar Rhuthun?

Rhyw "Cymer ofal - a chadw draw% wrth gwn eraill.

Ond hyd y gwn ni thraethodd arnynt hwy mewn nac ysgrif nac adolygiad.

Y munud hwnnw dyma'r hen Daid yn dweud : "Amen, estynwch y gwn i mi hogia'".

Ni welais i erioed gyfeiriad at gloddio am lo yn yr ardal a, hyd y gwn, nid oes yna unrhyw dystiolaeth fod glo i'w gael dan y ddaear neu ar y brig yno.

mae'r ffilm yn cychwyn gyda Cruella wedi ei gwella gan seiciatrydd o'r enw Dr Pavlov (! dyma safon y jôcs) o'i hatgasedd tuag at gwn.

Cynyddai'r cynnwrf a'r siom ynddi a chododd yn sydyn a gwisgo'i gwn werdd gynnes, anrheg pen blwydd ei thad iddi, a mynd allan i'r berllan gan gerdded yn gyffrous rhwng y coed, 'nôl a mlaen ar hyd ac o gwmpas y llyn pysgod am hanner awr gyfan gan fwmian iddi ei hun: 'Hannah ddim yn deall .

Gwn fod tuedd i athrawon fod yn sentimental hefyd ynglyn â'u myfyrwyr!

Ys gwn i sut groeso gawn i yng Nghymru petawn yn mynd at reolwr banc a gofyn iddo fy nghynorthwyo i werthu ticedi!

Methais â dod o hyd i lawer o fanylion amdano, ond gwn mai Mary oedd enw ei wraig a bu iddynt ddeg o blant, - y canlynol yn eu plith:

Roedd Heledd yn un o'r bobl mwyaf aeddfed y gwn i amdanyn nhw - rhy aeddfed, efallai, i allu amgyffred na fyddai pawb yn ymddwyn gyda'r un aeddfedrwydd a hi.

Honnai hwnnw, meddai, fod y fwyell yr oedd y mab yn ei thrwsio ar y pryd wedi cyffwrdd rywsut â'r gwn a pheri i hwnnw danio.

Pan ofynnodd Francis i John pam y bu iddo dorri'r gwn dywedodd fod arno ofn i'w dad ei saethu, ond iddo gael ar ddeall wedyn, gan Mary Jane Williams, mai bwriad ei dad oedd ei daro â baril y gwn yn hytrach na'i saethu.

'Roedd yn hoff iawn o Mary Jane, meddai, yn fwy felly nag o'i wraig ei hun a dim ond y gwn a hithau oedd wedi ei gadw'n fyw.

Deffrowyd e gan gwn yn cyfarth a gwelodd fod yr haul yn tywynnu drwy'r ffenest.

Awgrymodd y dyn camera y byddai'n ddarn mwy trawiadol pe bai modd gweld blaen gwn un o'r pedwar gwarchodwr arfog yr oedden ni wedi'u llogi cyn camu o'r awyren.

Doedd George Jones ddim yn un am ddefnyddio'i ddyrnau, hyd y gwn i, ond fe wyddai mai arbed casgliad y Sul hwnnw oedd bwysica iddo fo.

Trafodai'r cyntaf y Mesur Terfysgaeth sydd, hyd y gwn i, yn gwneud ei ffordd drwy'r Senedd ar hyn o bryd.

Nis gwn.

Gwn fod un o chwiorydd tad fy mam yn briod a gwr o'r enw Pearson ac iddynt fynd i fyw yn Heol Jwbili, Cwmaman, Aberdar, lle yr oedd Mr Pearson yn mwynhau tipyn o fri lleol ar bwys ei allu anghyffredin i dyfu rhosynnau hyfryd.

Cafodd Cymru wybod y manylion, a hyd y gwn, nid yw gwrthrych yr helynt yn ddim llai ei barch erbyn heddiw.

Gwn fod cwmni bach o Ymneilltuwyr cynnar wedi gwneud safiad.

Rwan dechreuais feddwl: "Beth sydd yn hon ys gwn i?

Y mae Mr Gruffydd yn sicr wedi etifeddu'r safbwynt anghydffurfiol, ac megis Mr Murry yn Lloegr, yn gwneuthur mwy tros fetaffyseg crefydd nag unrhyw offeiriad enwadol y gwn i amdano.

Ond gwn i sicrwydd i mi ddefnyddio'r gair gwareiddiad.

Gwn fod peth anhawster yn codi oherwydd fod Llyfr y Tri Aderyn yn defnyddio tri math o deip ac na ellir atgynhyrchu'r rheini ar deipiadur.

Hyd y gwn, ni chyhoeddodd Gruffydd erioed unrhyw drafodaeth benodol ar y cwestiwn 'beth yw hanfod bodolaeth cenedl?' , cwestiwn a ddaeth yn amlwg iawn yng Nghymru yn y chwedegau.

Pwysodd Douglas ei fawd ar fotwm y gwn.

'Roedd John wedi bod yn saethu cwningod efo'r gwn hwnnw yn ystod y bore a gofynnodd i'w dad am getrisen arall gan ei fod â'i lygad ar un wningen ddu.

Amheuaf ai Miles oedd yr enw arall, ond gwn fod cerdyn coffa am hen gyfaill iddi yn hongian ar y mur ar bwys y lle tan yn yr ystafell flaen ac mai enw ei chyfaill ymadawedig oedd Mary Miles Minter a gwn fod y cyfenwau Miles a Minter i'w cael yn weddol aml yn Ne Penfro.

Rydw i wedi gweld rhai tebyg ichi o'r blaen, yn llawn delfrydau a syniadau rhamantus, ond wyddoch chi beth, erbyn iddyn nhw gyrraedd y canol oed parchus, y nhw ydi'r bobl fwyaf crintachlyd y gwn i amdanyn nhw, ac mi werthen nhw eu ffermydd i ladron tase'r pris yn iawn." "Ac felly, rhag ofn mai yr un fath y byddaf innau, dyma fi'n gwneud penderfyniad ynglŷn â Maes y Carneddau tra ydw i'n dal yn ifanc.

Gwn ei bod yn ffasiynol pysgota pluen - wleb a sych am lasgangen - a hyd Ddiolchgarwch caf ddileit wrth wneud hynny.

'Mor frwd meddai Puleston Jones yn Y Seren wrth adrodd gweithgareddau'r cyfarfod cyntaf, 'mor frwd ydyw yr yspryd Cymreig yma ar hyn o bryd, fel y dywedir i un brawd o ganol brysurdeb paratoi at ei arholiad ddiweddaf, roi un bore ar ei hyd i astudio prydyddiaeth Gymreig Gwn ddarfod i un arall ddarllen gweithiau barddonol Goronwy i gyd bron mewn un diwrnod" "Chwi synnech', meddai eto wrth adrodd am gyfarfod diweddarach, 'mor gyflawn o addysg ydyw papurau fel hwn (sc.

Gwn y byddaf yn aros gydag un gyfrol am wythnosau i ddod.

Ni adawodd ddim o'i ôl, hyd y gwn i, ar na Llanbadarn na'r Trallwng.

Dau cyn debyced i'w gilydd â phâr o gwn tegan ar y silff ben tân yw Nel a'i gwr 'ond bod pennau'r ddau yn troi'r un ffordd yn lle at ei gilydd ('Y Wraig Weddw').

ú 'Gwn yn iawn.

''Swn i'n hoffi cannoedd o gwn,' meddai.

Gwn iddo fod yn hapus yn ei gartref a chyda'i deulu ac er na chafodd ef ei hun gyfle, gofalodd fod y plant yn cael pob cyfle posibl.

Gwn i'm mam gynnig enw 'crand' ar ei mab a gwn ei bod wedi bwriadu rhoi'r enw Merlin imi gydag enw anghyffredin arall.

A s'gwn i os digwydd i blant y plant acw, ryw ryfedd ddydd a ddaw, ddod o hyd i'r cerrig a hwytha' erbyn hynny wedi eu bwrw'n ddigon anystyriol i ryw gornel lychlyd o atig a holi'n ddryslyd, 'Beth y mae y cerrig hyn yn ei arwyddoca/ u i chi?' A fydd yna rywun ar gael i fedru dweud wrthynt am y fangre lle bu rhai o'u llinach, eto yng ngeiria'r emynydd yr oedd Coffa yn ei goffa/ u:

Gwn fod y claf yn derbyn iachâd pan deimlaf wres mawr yn fy nghorff neu deimlad y gellir ei alw yn un trydanol.

Felly, i'r rhai ohonoch oedd yn absennol o'r oedfa, a hefyd yn wir i atgoffa'r rhai oedd yno, dyma adgynhyrchu'r hyn a ddywedwyd ganddi: "Ys gwn i faint ohonoch chi yn y gynulleidfa a gafodd eich derbyn oherwydd fod eich rhieni wedi eich gorfodi i wneud hynny, neu efallai nad oeddech wedi meddwl rhyw lawer am y peth, ac mai dilyn traddodiad oedd yn bwysig.

Hyd y gwn, dyw'r ysgolheigion heb weithio ar y cysylltiad rhwng patrwm y pleidleisio yn y ddwy refferendwm, ond mi led-greda'i fod cyfran uchel o'r rhai a bleidleisiodd dros y Cynulliad ymhlith y lleiafrif a bleidleisiodd dros ddod allan o'r Gymuned.

Gwn yn dda am dy dristwch ar ôl dy fam annwyl.

yna'r foment honno pan fydd y pysgodyn yn ei holl ysblander arian-lilog-las symudliw, ar garped cefndirol o eira efallai, gwn fod yma gyfoeth yn y profiad a gwerth yn y parsel!

Mentrais of yn beth oedd pwrpas y gwn.

Dywedodd iddo saethu'r mab o ddrws y tŷ pan oedd wrthi'n trwsio bwyell ac yna osod y gwn, a'i faril i fyny, i bwyso'n erbyn y wal.

Gwn hefyd i'm tad gynnig William Thomas gyda'r Davies a dweud fod hyn yn 'good old Welsh name'.

Nis gwn pam, ond rhyfedd mor amharod fyddai'r seiri coed i gyflawni eu haddewidion.

Digon dweud iddo fod yn bencampwr yr holl fridiau yn Crufts, sioe gwn fwya'r byd, ddwywaith yn ystod y degawd dwetha.

Ond mi wn i be' sy'n pwyso ar ei gwynt hi, o gwn!

Mae sôn am fwgwd yn fy atgoffa i o un o'r englynion gorau y gwn i amdano, a hynny'n bennaf am ei fod o'n apelio ata i'n bersonol, mae'n debyg.

Clywais i fy hun, fwy nag unwaith, bobl yn cyfeirio ato fel 'y dewin Sam Jones.' Ys gwn i a oes arnom ni'r Cymry ryw angen seicolegol dwfn am fod o'r fath yn ein plith.

Ond da y gwn fod gras ar waith yr un pryd.

Dwn i ddim beth fyddai addysgwyr heddiw yn ei ddweud am ei dulliau o ddysgu ond gwn ein bod wedi derbyn cariad a gofal ganddi a fu'n werthfawr yn ein datblygiad ysbrydol.

Ond gwn i sicrwydd na ddywedais fawr ddim, oblegid fy mod i 'radeg

gwn mai'r stori fer oedd eich cariad cyntaf.

Gwn yn iawn fod fy Mam a'i dau frawd wedi cael eu dysgu a'u meithrin i gasau'r mor.

"Gwn, debyg iawn," atebodd yr asyn.

Mi wn lle mae'r Sosban Fawr a'r Sosban Fach a gwn hefyd sut i ddilyn cyrn yr Arad i ganfod Seren y Gogledd, a dyna'r cwbl.

Gweld gwn-awyr telesgopig yn anelu tuag ataf.

Gwn fod gramadeg (neu adeiladwaith iaith) yn amhoblogaidd y dyddiau hyn; ond os wyf yn mynd i esbonio beth yw natur yr adeiladwaith creiddiol ym mrawddeg bwysica'r iaith, rhaid caniata/ u ychydig bach o raff i mi, o leiaf.

Daeth y gwn i lawr o ysgwydd y milwr ac yna cerddodd y ddau yn nes i wrando.