mae'r gwyn yn dilyn honiad gan Bacher fod buddugoliaeth India yn erbyn Pacistan yng Nghwpan y Byd wedi ei threfnu ymlaen llaw.

Doedd y du a'r gwyn byth yn cymysgu, a rhwng y ddau eithaf roedd bywyd yn syml ac yn lliwgar.

Ar ysbrydion aflonydd Teulu Gwyn ap Nudd mae'r bai.

Dau hogyn bach a chi du a gwyn yn pysgota ...

yr un teimlad ag a gâi wrth fynd i siopa 'da Janet i waelod Heol Eglwys Fair, wrth syllu ar y lamp fawr ar ffurf bachgen du'n dal gole yn y caffe crand gwyn 'na, a phawb yn wyn yn y siope, a'r tegane a phopeth, a'r bobl yn y llyfre - ar wahân i'r goliwogs - Jolly Wogs ...

Ar egni brwd Huw Gwyn.

Y diwrnod cyntaf yr es i i'r chwarel roedd fy mam wedi prynu trowsus newydd corduroy imi, a chôt o liain gwyn.

Y mae hefyd yn clirio'r ddau sgwar rhwng y Brenin a'r Castell ac yn rhoi cyfle i Gwyn GASTELLU pryd y myn.

Sefyllfa statws ddu, eto, fire-fight, ym Maen Gwyn.

Daliai Gwyn i dynnu rhagor o hen ragfarnau o'r het.

'Wel, ar fy ngwir,' meddai Gwyn.

Hyd at, efallai, os… Mae'r sefyllfa yn gofyn fod pobl yn gallu gweld gwahaniaethau mwy cynnil rhwng lliwiau gwleidyddol erbyn hyn na du a gwyn yn unig.

'Cewch chi ffisig gwyn gen i .

Ymolchodd yn drwyadl, hyd yn oed ei wallt gwyn, tenau.

Cerddi eraill: Dilyniant gan Donald Evans a ffafriai Gwyn Thomas.

Ond, pan heintiwyd y dyn gwyn oedd yn ymwelydd â'r ardal, perwyd afiechyd ynddo ef a dyna gychwyn epidemig AIDS ymysg y dyn gwyn.

Fel pob gwraig yr oeddwn wedi darparu dillad i'r babi wythnosau cyn ei eni ac yr oeddwn wedi gwneud coban o sidan gwyn addurniedig.

Pryddest gan Wyn Hobson a ffafriai Gwyn Thomas.

Un esboniad tebygol yw fod y lliw gwyn yn ein hatgoffa o rwymynau (bandages) a'r lliw coch yn sumbol o waed.

Wrth wneud hynny bydd yn rhoi ei Frenin yn y lle mwyaf diogel posibl.) Felly dyna Gwyn wedi gwneud llawer mewn ychydig.

Dyna ran o arwyddocad parodi Williams Parry ei hun ar ei awdl fawreddog, 'Yr Haf.' Yn 'Yr Hwyaden' y mae'n gwneud sbort am ben y confensiynau hurt a ddaeth i ffasiwn yn sgil 'Yr Haf': y macwyaid, y brodyr gwyn a du, holl gyfarpar yr awdl ramantaidd, a droes yn amherthnasol i'r oes.

(Tarddodd y goel hon mae'n debyg yn y Dwyrain lle defnyddid ambare/ l a pharasôl gan frenhinoedd a breninesau.) Gall gweinyddesau mewn ysbyty dystio ymhellach pa mor gryf heddiw yw'r gred gan lawer iawn o bobl na ddylid cymysgu blodau coch a gwyn - mae'n arbennig o anlwcus.

Gall sleidiau lliw o safon dda ddod â phobl a lleoedd yn llawer nes atom na'r lluniau du a gwyn gorau, diolch yn bennaf i'w hansawdd clir, eu manylion a'u realiti.

Testun du a gwyn (gyda clawr lliw o bosib) Testun dau-liw â chlawr lliw llawn Testun a chlawr lliw llawn

Fe welir fod Gwyn, yn y sefyllfa yma, rywfaint yn nes ymlaen mewn 'datblygiad', gan ei fod wedi Castellu, a chan fod yn rhaid i Du gael dau ddarn mawr arall allan cyn y gall ef wneud hynny.

Mae Huw Gwyn bellach wedi ymadael o'i swydd fel Trefnydd y Gogledd Cymdeithas yr Iaith.

Rhyw ddyfalu ydw i ond dwi'n poeni efallai mai'r hyn sy'n digwydd ydi bod ysgolion yn defnyddio pobol heb gymwysterau iawn i ddysgu mathemateg oherwydd y cyfyngu ariannol sy wedi bod.' ' Peth arall sydd yn gofidio Gwyn Chambers yw cyn lleied o Gymry Cymraeg sydd yn mentro i faes mathemateg.

'Dwn i ddim pwy rôi i gi yno, heb sôn am blentyn." "Ia, 'ntê, a'r cyflogau'n fychan." "Bychan, i%a; meddyliwch chi rŵan am John yma, yn cael dim ond pymtheg swllt yn yr wythnos ar ôl gweithio blynyddoedd am ddim, a sefyll tu ôl i'r cownter o fore gwyn tan nos, a'r hen ddyn hwnnw'n cerdded o gwmpas y siop, efo'i hen lygada ym mhob man.

Roeddynt wedi eu gwisgo mewn sidan lliw eirin gwlannog wedi eu haddurno a les gwyn ac yn cario blodau gwyn ac eirin gwlanog.

Mi ddaru Defi John ddringo i nôl rhai, i gael gweld, ac wedi i ni'u cracio nhw'n 'gorad hefo'm dannadd, doedd yna ddim byd ond rhyw ddotyn bach gwyn, meddal, yn y rhan fwya ohonyn nhw.

Mae'r ymateb a fu i Seren Wen ar Gefndir Gwyn a enillodd y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol 1992 yn rhan o chwedloniaeth llenyddiaeth Gymraeg ddiweddar.

Diwrnod mawr i ni pan oeddem yn yr ysgol oedd diwrnod te parti Plas Gwyn (ni allaf gofio y flwyddyn), ond yr arfer oedd te parti yn y pnawn a "concert" gyda'r nos, a byddai wythnosau o baratoi, canu ac adrodd a "drillio%, ac roedd meibion y sgweiar a rhai o'r gweision a'r morynion yn cymryd rhan yn y "concert" mawr yma.

Credant ei fod yn beth anlwcus iawn i fynd â blodau ar awyren, yn enwedig rhai coch a gwyn.

Cadwai yr ardd yn hynod o dlws, blodau o bob lliw ymhobman, y rhosys yn gorchuddio'r wal oedd yn dal y tir yn ei le, a choed acacia a blodau gwyn a phinc.

Ond y mae llun syml du a gwyn yn dangos pobl a'r problemau y maent yn gorfod ymgodymu â hwy yn llawer iawn mwy effeithiol.

Fe'n sobreiddiwyd braidd o sylweddoli na fu'r newid yn gyfangwbl er gwell er gwaethaf datblygiadau technegol a oedd y tu draw i ddychymyg cenhedlaeth Gwyn Erfyl o wneuthurwyr rhaglenni.

Er slafio a chwysu chwartiau o fore gwyn tan nos, roedd yn ŵr tlawd o hyd.

Nid mater o ddu a gwyn yw - ond yn aml wrth sôn amdano gall Cristnogion roi'r argraff ei fod yn beth syml iawn.

canol a rhyw bump ohonom yn y tu ol wedi ein cau i gewn efo drws bach twt a'n brawd Madryn Gwyn ar gefn ceffyl yn canlyn y trap mawr.

Roedd tri yn yr iwnifform a ddangosai i'r byd eu bod yn berchnogion cwch, cap pigloyw, crafat, blaser las a throwsus fflanel gwyn.

Ceffyl gwyn oedd hwn ac ar ei gefn yr oedd marchog yn dal bwa.

Mam hwnnw mewn côt croen dafad tu ôl i'r gwydr, yn syllu a rhythu wrth wylio'i bachgen bach gwyn hi'n nofio'n ofnus ar hyd a lled Pwll yr Ymerodraeth, a dau lamhidydd bach du'n nofio o'i amgylch ac ar 'i draws, er mwyn cadw golwg arno fe!

Alun Bwlch oedd y llall, mab ieuengaf y diweddar Williams Owen, cipar Plas Gwyn a'i wraig.

"Mi rydw i'n cofio amsar," medda fi, pan ges i gyfla i dorri ar ei draws o, "pan oeddwn i'n mynd hyd y ffyrdd yma hefo ceffyl a throl, ac wrth ddþad adra, yn gorfadd ar wastad fy nghefn yng ngwaelod y trwmbal yn sbio ar y cymyla, a'r gasag yn mynd ei hun, a phan fydda'r drol yn dechra sgytian, roeddwn i'n gwybod fy mod i wrth Tþ Gwyn, achos doeddan nhw ddim wedi tario ddim pellach na'r fan honno." "Rwyt ti'n drysu yn y fan yna," medda fo.

O TORONTO i Fangor, am ychydig wyliau, y daeth Rhiannon, merch Dr a Mrs Gwyn Davies, Llys Menai, Rhodfa Menai.

'Oes,' meddai Gwyn.

Gwelais nodi allan lle yr oedd y Railway i fod, a gwelais ei gwneud o Holland Arms i'r Benllech, a chofiaf ddydd ei hagor yn iawn, a sploet fawr yn Bryniau Plas Gwyn.

'Roedd hi'n dweud bod 'na gwyn ddifrifol yn ych erbyn chi.

Mewm un cornel o'r stafell y tu ôl i un o'r pileri, roedd mintai fechan o ddynion wedi troi'u cefnau ar y dawnswyr ac yn crynhoi eu sylw ar y dis bach du a gwyn a daflwyd gan y naill ar ôl y llall ar y bwrdd.

Nid rhyfedd felly i Sion ap Hywel Gwyn, car arall eto i'r abad hwn, ganu gan gwyno nad oedd modd cael y croeso arferol yn y fynachlog pan oedd Iorwerth yno, ac y dylid ei anfon ymaith.

Chwipiwyd cudyn o wallt gwyn yn rhydd o dan ei sgarff wlân a neidiai hwnnw i'w llygaid a'i cheg fel mynnai'r gwynt.

Yma yng Nghymru, rydym wedi gweld sawl cenhedlaeth o sloganau - o "Eryr Gwyn Eryri% a "Cofia Dryweryn" i "Meibon Glyndwr" a "Deddf Iaith yn Awr" ein dyddiau ni.

MANON, GWENAN A GWYN - Stori Fer gan Dafydd Arthur Jones

Dysgodd Gwyn Alf Williams fod ein dyfodol cenedlaethol yn ein dwylo ni ein hunain wrth ddarllen ei ddysgeidydd, Marx: 'Mae dynion (a menywod) yn gwneud eu hanes eu hunain..

Llongyfarchiadau i Nia Gwyn Roberts, Llannerch, Rhodfa'r Ficerdy, Llandudno ar gael ei phenodi i swydd sydd yn golygu ymchwilio i fywyd a gwaith y delynores enwog, Nansi Richards.

"Mi ddois i'n gynnar, a wyddwn i ddim yn iawn lle i fynd, ond 'roeddwn i wedi arfer dwad i fan 'ma at Gwyn Gallwn deimlo rhyw ias yn cerdded y ddau wrth i mi sôn am y marw.

"Mae yna waith i'w wneud." Dilynodd hi ar hyd y strydoedd culion, yn hanner rhedeg a hanner llithro hyd y carped gwyn.

Roedd eira'n dechrau disgyn ar ei wyneb ac roedd mynyddoedd noethlwm Tadzhikstan yn dechrau diflannu y tu ôl i flanced gwyn.

Gwyddai Gwyn nad oedd hithau'n gwybod fawr am y sefyllfa ond 'roedd clywed ffasiwn eiriau yn gysur.

Prif amddiffyniad cwningod rhag eu gelynion yw eu chwimder a'r ffaith eu bod yn rhybuddio'i gilydd o berygl trwy guro'r ddaear â'u traed a thrwy ddangos y gwyn dan y gynffon wrth ddianc am ddiogelwch.

Mae'r papur gwyn hefyd yn gofyn am syniadau ar sut y gellid datrys y problemau sy'n bodoli.

Gwyn a roes gychwyn i hyn i gyd.

Awdl Idwal Lloyd a ffafriai Gwyn Thomas, awdl a fu'n aflwyddiannus yng nghystadleuaeth y Gadair ym 1957, 1959 a 1962.

Defnydd gofalus o ofod gwyn ar y ddalen yw'r ffactor bwysicaf mewn gosod.

Adeilad pren ydyw, fel cymaint o'r tai du a gwyn sydd i'w gweld ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr.

"Roeddwn i wedi'ch gweld chi pan oeddach chi'n mudo i'r Cae Gwyn." meddai John wrthyf.

Sylwodd yn sydyn ar bloryn pen gwyn yn y plyg rhwng ei drwyn a'i foch.

Allan ar y môr yr oedd ei le yntau, nid yn tindroi'n ei unfan yn yr hen harbwr, yn rhwydo pysgod ddydd ar ôl dydd, yn eu glanhau a'u gwerthu heb fawr o dâl am ei drafferth na fawr o seibiant o fore gwyn tan nos.

Dusty Springfield, Stanley Kubrick, Dirk Bogarde, Cardinal Basil Hume Syr William Lloyd Mars-Jones, Emyr ( Feddyg) Jones, Meredith Edwrads, Elfed Lewis, Peter ( Goginan) Davies, Guto Roberts, Ioan Bowen Rees, Mathonwy Hughes, J.E.Caerwyn Williams, Raymond Edwards, Elen Roger Jones, Ifor Wyn Williams, Dick Richardson, Moc Morgan, Clive Jenkins, Esme Kirby, Syr Harry Llewellyn, Harriet Lewis, Eirene White, Gwyn Jones( Llenor ) yn marw.

Un yn ddu i gyd, a'r llall gyda phen gwyn, ond wei- thiau'n llwyd ar rai ceir.

Haul tanbaid, awyr ddigwmwl o fora gwyn tan nos, a'r môr yn las, las.

Ni ellir gweld dim ond ewyn gwyn ple mae'r pysgod yn codi'n achlysurol.

Byddai gosod bedwen wedi ei haddurno â rhubannau coch a gwyn i bwyso yn erbyn drws y stabal yn amddiffyn y ceffylau rhag eu rheibio.

Roedd milwyr eraill yn codi pebyll - rhai glas a gwyn sgwâr a fyddai'n gartref i'r ffoaduriaid tra'u bod yn dal i ofni dychwelyd i'r trefi.

Ei gas beth a fyddai cael ei erlid o'i dŷ ei hun, 'run fath a Dafydd Gruffudd, gan ryw geilioges o ddynes yn cwyno ei fod o dan ei thraed hi o fore gwyn tan nos.

Yno'n unig y bu 'i fyd yn grwn gyda mwy o blant fel fe nag o rai gwyn.

'Vatilan,' meddai Nel un bore gwyn a hithau'n codi ar flaenau'i thraed ger y muriau mawr, 'dwi isio siarad hefo chdi.'

Fe orchymyn Cadog i'w wŷr ddod ê gwartheg o unrhyw liw a thrwy ddylanwad dwyfol troir hwyn'n goch a gwyn fel y deuant o flaen y llys.

Un fawr oedd hi (du a gwyn wrth gwrs), a drysau anferth ar ei blaen, 'run fath â drysau wardrob oes 'Victoria'.

Materion du a gwyn - o gyfeiliornad neu wirionedd - ydoedd y rhain i Hugh Hughes, a materion cwbl ddiriaethol hefyd.

Os crafwch ar y sepalau dan y blodau efallai y gwelwch glystyrau o ewyn gwyn arnynt, a dyma ni gysylltiad arall a'r gog, sef pwyri'r gog.

Golwg wahanol ar Gymru'r unfed ganrif ar bymtheg a gawn yn Dyddiadur Mari Gwyn Rhiannon Davies Jones sy'n seiliedig ar fywyd Robert Gwyn y ffoadur Catholig yn oes Elizabeth, ac y mae Bobi Jones yntau'n ymdrin ag argyhoeddiad crefyddol ysol Richard Gwyn y merthyr Catholig yn Gwed Gwyn yn Barn.

Beth pe bai dehongliad Lewis Olifer yn wahanol i un Enoc a Gwyn?

Atyniad arall o fewn y Twr oedd y gwyliwr, Gethin Fychan o dylwyth Gwyn ab Ednywain o Eifionydd.

Roedd Huw Gwyn wrthi'n llwgu ei hun, neu ar fin cerdded o Langefni i Gaerdydd neu rhywbeth; naill ffordd neu'r llall ro'n i'n recnio na fydda fo o gwmpas yn hir iawn a'i bod hi'n saff i mi ymaelodi -- ysywaeth...

Meddyg gwyn, yn siarad Cymraeg, a chyda blynyddoedd o brofiad yn ei swydd, a ddywedodd mewn ffordd ddifeddwl ac angharedig wrth wraig ifanc fod ganddi hi ganser ai gollwng wedyn yn syth yn ôl i ward i ganol cleifion eraill.

Profai hynny na wyddem am oleuni gwyn yr haul yn taro'r prism yn gyntaf.

Rydan ni'n falch fod Celtic yn yr het gyda ni, meddai Gwyn Pierce Owen, Llywydd Bangor.

Nid porthmona merched roedd y newydd-ddyfodiaid hyn, merched gwyn neu ddu i foddio shechiaid Arabia, fel yn yr hen ddyddiau cyn i'r shechiaid fagu cyfoeth o'r olew.

Dechreuodd sgwrio nerth ei freichiau a'r ewyn yn codi'n lafoer gwyn o safn ei frwsh.

Dairy Crest yn cyhoeddi eu bod am gau hufenfa Hen D^y Gwyn.

Roedd pump o feibion ym Mhlas Gwyn ac un ferch a aned a dwy droed "clwb" ganddi, a byddai ganddi rhyw gert fach a mul yn ei thynnu, a nyrs hefo hi bob amser.

Oedd, roedd o yma yn y tþ gwyn hardd yma a godwyd yn hafan rhag stormydd a threialon byd.

Braidd yn anarferol ar achlysuron fel hyn, trefnwyd oedfa fore ar y dydd Mercher gyda D. J. Roberts (Aberteifi ar ôl hynny) yn cymryd y rhannau arweiniol ac Irfon Gwyn Jones, brawd y darpar-weinidog, yn traddodi'r Siars i'r Eglwys.

Fedra'i byth fynd yn ôl at Gwyn a'i Dylwyth heb orffen y llifogydd, ond cyn suddo'r lle mi leiciwn orffwys unwaith dan do diwael yn glud dros nos.

Yr oedd hi'n weddol dal, i'm tyb i, a chanddi dorreth o wallt tywyll, yn tueddu i fod yn grych, a dim un blewyn gwyn.

Yr enw hud -- Huw Gwyn.

Yma mae'r chwyddhad tua miliwn, ac mae pob smotyn gwyn yn cyfateb i atom.

Yr oedd Gwyn yn barod amdani.

Aranwen Jones, Buddug Jones a Gareth Edwards ar y testun 'Gwyn eu byd plant y dyfodol.' Dyfarnodd hefyd araith Nia Parry ar y testun 'Deg ar hugain yw'r oed delfrydol i ddyn briodi' yr orau yn y gystadleuaeth.