Phillips ohono yn iawn: y mae'r seler yn cyfateb i Uffern yn Saer Doliau; y mae lleoliad Y Ffin mewn cwt sy'n gallu gweld yr eglwys yn arwydd o bellter y bobl o'r ysbrydol; y mae'r Tŵr yn dangos gwacter ystyr a ddaw i bobl sydd wedi eu gwahanu'n llwyr o'r ysbrydol.

Y mae gwacter bythol yma megis pan gipier dyn o'i hynt gartrefol...Caeais y drws gan wybod na chawn ymwared o Seren byth.

O gynnwys Eric, wyr bach Jane Gruffydd sy'n dod ati hi fyw, mae pum cenhedlaeth yn dod i mewn i'r hanes, a champ y nofel yw'r modd y mae'n dangos bywydau'r rhain yn gorgyffwrdd ac yn effeithio ar ai gilydd (thema amlwg yn ei straeon diweddarach, fel 'Gwacter' yn y gyfrol Gobaith).

Yr oedd gwacter yn ei fol.

Serch hynny, oherwydd ein bod yn cael ein gwthio i feddwl am neges y straeon hyn, gwelir nad oes pwynt poeni am ein bodolaeth gan fod hynny yn dod â gwacter ystyr.

Hyd fyth y bydd gwacter yng Nglangors-fach, a'r aelwyd a fydd adfail yng Nglangors-fach; mieri ac ysgall a drain lle bu mawredd a'r llwybrau yn lleoedd y dylluan.

Mae'r tân yn cael ergyd drom ar Bethan yr wythnos hon, ac fe fydd yn effeithio arni am weddill ei hoes, ac i Karen mae'r ty a losgwyd yn adlewyrchu y gwacter yn ei bywyd ar hyn o bryd.

Mae'r bryddest yn llawn o angst y cyfnod ôl-Ryfel: siom, dadrith, euogrwydd, gwacter ystyr, a chais i foddi'r gwacter ystyr hwnnw yn y clybiau nos yng nghanol meddwdod, anfoesoldeb, y 'tango' a 'jazz'. Ceir ynddi ddisgrifiadau cignoeth o ymladd yn y ffosydd.