Caethiwo Eseciel Daeth llaw yr ARGLWYDD arnaf yno, a dywedodd wrthyf, Cod a dos i'r gwastadedd, ac fe lefaraf wrthyt yno.

Hyd hynny 'roedd yr unig weinidog ordeiniedig a feddai'r eglwys ar y Gwastadedd, sef Hem Sircar, yn cael ei dalu o gronfa'r eglwys.

Ymgymerir â'r draul yr un modd a phe deuai drosodd i'r wlad hon.' Yr oedd Philti i symud ar unwaith i ryw orsaf arall ar y Gwastadedd neu'r Bryniau.

Pe byddech yn edrych yn ofalus ar y glannau byddech yn gweld eu bod wedi eu ffurfio drwy i haen ar ben haen o waddod gael ei adael gan yr afon ar ei thaith gan ffurfio llifwaddod (alluvium) ar y gwastadedd.

Codais a mynd i'r gwastadedd, ac yr oedd gogoniant yr ARGLWYDD yn sefyll yno, yn union fel y gogoniant a welais wrth afon Chebar, a syrthiais ar fy wyneb.

Trown ato ym mhopeth ac, er gwahaniaethau diwinyddol, ffeindiais hi'n haws i weithio gydag ef na neb o genhadon y Gwastadedd.

Byddai'r ffordd dramiau hon yn mynd â'r glo draw hyd dir Penllwyn ac yna gadewid y tramiau i lawr i'r gwastadedd gan ddefnyddio'r Main & Tail, ac yna'r dair milltir i lawr at afon Gwendraeth.

Ond, chwarae teg iddo, 'roedd y gwr addfwyn hwn yn ddigon gostyngedig i addo y deuai'n ôl i wasanaeth y Genhadaeth, pe byddai'r cynllun i weithio'n annibynnol yn methu.' Ymhlith y gweithwyr a oedd yn amlwg yn Sylhet bryd hyn yr oedd Suresh, a oedd bellach yn gofalu am Sunamganj, Jogesh, a oedd yn efrydu ar gyfer ei BA yn y coleg yn Sylhet (bu'n ffyddlon iawn yn gofalu am yr eglwys Bengali yn nhref Silchar am flynyddoedd wedyn tan ddiwedd y rhyfel, pan ddaeth amhariad ar ei gof) a Subodh Dutta, a oedd ar y pryd yn athro yn yr ysgol yn Sylhet ac yn compounder yn y dispensari yno; daeth yr olaf yn un o golofnau'r eglwys ar y Gwastadedd ac yn 'bregethwr Cyrddau Mawr'.

Pam yr ydych yn meddwl y defnyddir cyn lleied o'r gwastadedd ar gyfer tyfu cnydau?

Man cyfarfod tri chwm yw Funtauna mewn gwirionedd ac y mae gwastadedd cudd Val Funtauna ei hun yn ymestyn am filltir dda tua'r gorllewin, yn null yr Hengwm ym mlaen Cwm Cynllwyd, braidd.

Yr oedd y bobl a oedd yn gyfrifol am droi lliw'r tir yn wyrdd yn gorwedd erbyn hyn yn mynwent y plwy, yn naear frasach y gwastadedd a orweddai rhyngddo a'r mor.

Byddai gwastadedd Bodychain wedi ei gau gan luwchfeydd anferth gan nad oedd dim i dorri ar lwybr y gwynt o gyfeiriad y Graig Goch a chymerai gryn wythnos i dorri llwybr trwy'r mynydd gwyn.